Suy niệm 1: CHÚA CẤT TIẾNG GỌI, CON NGƯỜI ĐÁP TRẢ (Lc 5,1-11)
Phụng vụ Lời Chúa hôm nay trình bày cho chúng ta thấy: Thiên Chúa cất tiếng gọi mời và con người đáp trả. Chúa gọi Isaia (x. Is 6, 1-2a. 3,8), Chúa gọi Phêrô (x. Lc 5,1-11) và Chúa gọi Phaolô (1Cr 15,1-11). Cả ba đều thú nhận mình bất xứng, nhưng họ đã tin tưởng vào quyền năng của ơn thánh Chúa và sự đáp trả cách quảng đại hào phóng.
Chúa gọi Isaia
Isai đã kể lại việc Chúa gọi ông. Trong một thị kiến uy nghi, Isaia cảm thấy mình hiện diện trước tôn nhan Thiên Chúa ba lần Thánh, khiến ông hoảng sợ và nhận ra sự vô phúc, bất xứng của chính mình. Thiên Chúa đã muốn chọn ông trở thành kẻ nói lời của Chúa. Chúa đã sai sứ thần lấy hòn than đỏ hồng đặt vào miệng ông và nói: "Hãy nhìn xem, than lửa này đã chạm đến lưỡi ngươi, lỗi của ngươi được xoá bỏ, và tội của ngươi được thứ tha" (Is 6,7).
Than hồng đã chạm vào môi ông, tội lỗi của ông đã được tha. Hành động này như một sự thanh tẩy cả con người và tâm hồn của Isai, biến đổi ông trở thành người của Chúa, dành để phục vụ Chúa. Thế rồi ông cảm thấy sẵn sàng đáp lại tiếng Chúa gọi, và thưa: "Lạy Chúa, này con đây, xin hãy sai con" (x. Is 6,8). Sự thứ tha và lòng quảng đại của Thiên Chúa đã biến đổi Isaia thành đại ngôn sứ của Thiên Chúa.
Chúa gọi Phêrô
Nếu như tiên tri Isai được nhìn thấy vinh quang của Thiên Chúa qua một thị kiến, thì Tin Mừng Luca cho thấy, các môn đệ đầu tiên đã hoàn toàn bị chinh phục bởi quyền năng Thiên Chúa nơi Đức Giêsu và khi Ngài mở lời mời gọi, các ông đã đáp lại một cách nhanh chóng và quảng đại.
Trong câu chuyện mẻ cá lạ lùng được Luca thuật lại. Chúa Giêsu bước xuống thuyền của Simon, rồi ngồi trên thuyền mà giảng dạy dân chúng, có Simon ở bên để giữ cho thuyền khỏi tròng trành, còn Chúa Giêsu thì cố gắng giảng dạy đám đông. Chi tiết này cho thấy chắc chắn việc Chúa Giêsu bước xuống thuyền của Simon không phải là chuyện tình cờ, nhưng qua việc bước xuống thuyền của ông, Chúa cũng muốn bước vào cuộc đời và tâm hồn ông. Chúa đã mở lời để xin ông chèo thuyền ra xa bờ một chút, cũng có nghĩa là từ đây, ông được tách ra khỏi đám đông một chút để ông được ở gần Chúa, bên Chúa và cùng Chúa phục vụ cho việc rao giảng Tin Mừng.
Chúa Giêsu bảo ông Simon: "Hãy đẩy thuyền ra chỗ nước sâu, và thả lưới bắt cá" (Lc 5,4). Phản ứng của Simon là : "Thưa Thầy, chúng con đã cực nhọc suốt đêm mà không được gì hết; nhưng vì lời Thầy, con sẽ thả lưới" (Lc 5,8). Lời Chúa Giêsu tác động mạnh lên Phêrô, đặt ông vào tình thế phải thả lưới bắt cá tiếp, dù kinh nghiệm ngư phủ là không thể. Phêrô tin vào lời Chúa Giêsu, đức tin được nuôi dưỡng bằng tình Thầy trò, đức tin tái tạo cái mới và tôn vinh khả năng của con người. Ông tin Chúa, nên bắt được một mẻ đầy cá.
Bảo Phêrô : "Hãy đẩy thuyền ra chỗ nước sâu", là Chúa muốn ông bước ra ngoài sự an toàn, thói quen, chắc chắn, "và thả lưới bắt cá". Ðứng trước sự lạ lùng ấy, Simon Phêrô đã không ôm choàng lấy Chúa Giêsu để bầy tỏ lòng biết ơn vì thu lượm được nhiều cá quá sức mong đợi. Nhưng, theo như thánh sử Luca ghi lại, ông đã quỳ xuống trước mặt Người và thưa: "Lạy Chúa, xin tránh xa con đi, bởi vì con là một kẻ tội lỗi"(Lc 5,8). Chúa trấn an: "Ðừng sợ:từ đây con sẽ là kẻ chinh phục người ta" (Lc 5,10); ông đã từ bỏ tất cả để đi theo Người.
Chúa gọi Phaolô
Phaolô, khi nhớ lại rằng mình đã từng là một kẻ bách hại Giáo hội, ông thú nhận mình không xứng đáng được gọi làm tông đồ, nhưng ông nhìn nhận rằng, Chúa Giêsu Phục Sinh đã thương xót ông và đã thực hiện nơi ông những điều kỳ diệu, và bất chấp con người có giới hạn của ông, Chúa còn trao cho ông nhiệm vụ và vinh dự được loan truyền Tin Mừng (x. 1Cr 15,8-10). Há chẳng phải lòng thương xót Chúa biến đổi con người ông sao ?
Kinh nghiệm cuộc đời
Trong cả ba kinh nghiệm kể trên, chứng tỏ con người dù nghèo nàn và bất xứng, giới hạn và tội lỗi, kể cả mỏng dòn. Nhưng nếu gặp được Thiên Chúa là Cha nhân lành, Chúa sẽ biến đổi phận người chúng ta. Isaia, Phêrô và Phaolô đã làm gương cho tất cả những ai được Chúa gọi thì hãy nhìn vào lòng khoan nhân của Chúa, để đáp lại tiếng Chúa gọi mời.
Đây là lúc chúng ta kiên định và tin tưởng vào Lời hứa của Đấng đã không bao giờ nuốt lời: "Thưa Thầy, chúng con đã cực nhọc suốt đêm mà không được gì hết ; nhưng vì lời Thầy, con sẽ thả lưới"(Lc 5,5). Câu trả lời của Phêrô tương tự như lời của Đức Maria tại tiệc cưới Cana: "Người bào gì thì phải làm theo" (Ga 2,5). Phải tin tưởng tuyệt đối và thi hành thánh ý Chúa, nỗ lực của chúng ta mới hữu ích. Cuộc đối thoại giữa Chúa Giêsu và Phêrô thật đơn giản nhưng sâu sắc, chúng ta có thể lấy làm của riêng của mình: giữa nơi sóng cả ba đào trong một thế giới tội lỗi, chúng ta đấu tranh và lội ngược dòng, tìm cách để loan báo Tin Mừng cách tốt nhất.
Mượn lời Phêrô chúng ta thưa Chúa : "Lạy Chúa, xin Chúa hãy tránh xa con, vì con là người tội lỗi" (Lc 5,8). Thánh Irênê nói: ai nhận thức được bản chất tội lỗi của mình, thì người ấy có khả năng nhận biết tình trạng tạo vật của mình nữa. Chỉ có những người như Phêrô, mới chấp nhận những giới hạn của chính mình và nhận những thành quả tông đồ của mình. Chúa đã kêu gọi các Tông Đồ để trở thành kẻ lưới người, nhưng ngư dân đích thực chính là Chúa: trò giỏi không chỉ giỏi chài, mà còn bắt cá người giỏi. Điều này chỉ có hậu nếu chúng ta liều bỏ tất cả để theo Chúa.
Lạy Mẹ Maria, chúng con phó thác đời chúng con cho Mẹ. Xin Mẹ gợi lên nơi mỗi người chúng con lòng ước muốn đáp lại "Xin Vâng" với Chúa trong niềm hân hoan vui sướng. Amen.
Suy niệm 4: NHỜ BỞI ƠN CHÚA (Lc 5,1-11)
Trong mỗi bậc sống, chúng ta đều cảm nhận niềm vui lẫn nỗi buồn, những điều thú vị cũng như nhàm chán. Nhưng có lẽ, chúng ta đều có ít nhiều một cảm giác và niềm xác tín giống nhau, đó là: tất cả đều nhờ bởi ơn Chúa!
Dù chúng ta có tài năng tỏ hiện hay đang tiềm ẩn, dù chúng ta tích cực hoạt động hoặc chỉ hỗ trợ phía sau, thì mọi thành quả do công khó nhọc, nỗ lực, cố gắng của bản thân cũng đều từ Thiên Chúa, ân sủng và hồng phúc của Ngài mà ra.
Vì vậy, trong cả ba bài đọc Phụng vụ hôm nay, ba nhân vật chính tuy khác nhau, nhưng đều chung quy một lòng biết ơn, dấn thân và đáp trả lời mời gọi của Thiên Chúa. Dẫu cả ba nhân vật này không xứng đáng, nhưng nhờ lòng yêu thương trìu mến, nhờ ơn Chúa, họ đã vâng phục tiến bước trên chặng đường làm chứng cho tình yêu Ngài dù biết đầy chông gai phía trước. Ngôn sứ I-sai-ah kêu lên: “Vô phúc cho tôi!…vì lưỡi tôi nhơ bẩn…” (Is 6, 5); còn Thánh Phao-lô thổ lộ: “…Ngài cũng hiện ra với chính tôi như với đứa con đẻ non. Tôi vốn là kẻ hèn mọn nhất trong các tông đồ, và không xứng đáng được gọi là tông đồ” (x. 1Cr 15, 9-10); và Thánh Phê-rô sụp lạy, thưa với Đức Giê-su rằng: “Lạy Chúa, xin Chúa hãy tránh xa con, vì con là người tội lỗi” (Lc 5, 8) sau khi làm theo những gì Ngài phán truyền: “Hãy đẩy thuyền ra chỗ nước sâu, và thả lưới bắt cá” (Lc 5, 4). Đứng trước sự yếu hèn, mỏng dòn, mong manh của con người, Thiên Chúa chẳng bao giờ đầu hàng, và làm theo ý hướng ‘thoái lui’ của con người! Một cách cụ thể, ngôn sứ I-sai-ah được thánh hoá qua hình ảnh “Thần Sốt Mến đặt than lửa vào miệng” (x. Is 6, 6-7). Thánh Phao-lô quả quyết xác tín: “Nhưng nay tôi là người thế nào, là nhờ ơn của Thiên Chúa, và ơn của Người không vô ích nơi tôi, nhưng tôi đã chịu khó nhọc nhiều hơn tất cả các Đấng: song không phải tôi, nhưng là ơn của Thiên Chúa ở với tôi” (1Cr 15, 10); còn Thánh Phê-rô được Đức Giê-su trấn an và mời gọi: “Đừng sợ hãi: từ đây con sẽ là kẻ chinh phục người ta” (Lc 5, 8).
Quả thật, chấp nhận giới hạn của bản thân là bước đầu tiên của chặng đường đón nhận và đáp lời mời gọi của Thiên Chúa. Tuy nhiên trong thực tế, chúng ta khó lòng đón nhận ý kiến (dù đúng đắn) của người khác với vô số lí do, nhưng thiết nghĩ có lẽ vì chúng ta không muốn ‘đứng sau’ kẻ khác, dẫu biết rằng họ uyên thâm uyên bác, chuyên môn hơn chúng ta về lĩnh vực nào đó! Từ đó, ý nghĩ ‘không muốn xếp sau’ vô hình chung che lấp, ngán đường và khiến chúng ta ‘đui mù’ trước giới hạn của bản thân mình. Ở đây, nếu quan sát thật gần và kỹ lưỡng trình thuật Tin Mừng hôm nay, chúng ta sẽ thấy Thánh Phê-rô không nại vào sự chuyên nghiệp của mình (ngài là một ngư phủ thực thụ) mà bác bỏ hoặc không nghe theo lời chỉ dẫn của Đức Giê-su (một người không chuyên về đánh bắt). Giả sử thánh Phê-rô dựa vào khả năng, kinh nghiệm lão luyện của người ngư phủ chuyên nghiệp, thì Ngài vẫn có quyền không cần nghe theo lời chỉ dẫn của Đức Giê-su là một người ngư phủ không chuyên: “Thưa Thầy, chúng con đã cực nhọc suốt đêm mà chẳng được gì hết”; tuy nhiên, thánh nhân đã thêm vào câu nói này sau khi nghe Đức Giê-su dạy “Thưa Thầy, chúng con đã cực nhọc suốt đêm mà chẳng được gì hết, nhưng vì lời Thầy, con sẽ thả lưới” (Lc 5, 5). Thật vậy, đây là một thái độ biết nhìn ra và chấp nhận giới hạn của bản thân, giới hạn trong chuyên môn của mình trước lời chỉ dẫn giản đơn vốn dĩ từ một người không chuyên đánh bắt hải sản như Đức Giê-su: “Hãy đẩy thuyền ra chỗ nước sâu, và thả lưới bắt cá” (Lc 5, 4).
Hơn nữa, chấp nhận những thiếu sót, những gì chưa hoàn thiện nơi bản thân không có nghĩa ‘hạ thấp bản thân’ và ‘chọn hướng thoát thân’! Thái độ này thường diễn ra nơi mỗi người chúng ta trong thực tế, nào là: “Thôi, tôi chẳng có tài cán gì, nên tôi xin rút lui…”, “Tôi không làm gì nên hồn đâu, tôi xin kiếu nhé!…”, v.v…Nếu ngôn sứ I-sai-ah, hai Thánh Tông đồ Phê-rô và Phao-lô cũng xử sự như chúng ta hay làm, thì chắc hẳn, chúng ta sẽ chẳng bao giờ được biết tới gương sống chứng tá anh dũng của các ngài. Nếu Thánh Phê-rô chỉ thốt lên lời: “Lạy Chúa, xin Chúa hãy tránh xa con, vì con là người tội lỗi” và bỏ cuộc sau khi nghe lời an ủi của Đức Giê-su: “Đừng sợ hãi: từ đây con sẽ là kẻ chinh phục người ta” (Lc 5, 8), thì chắc chắn chúng ta sẽ không bao giờ tỏ tường một ngư phủ vốn bộc trực, nhưng trở thành Tông đồ cả đã trung thành bước theo Thầy Chí Thánh đến cùng và tử nạn ‘chịu chết treo trên thập tự, chân hướng lên trời, đầu quay về đất’ (chịu chết treo ngược với Thầy Giê-su). Cũng vậy, nếu làm theo thói thường ‘hạ thấp bản thân’ và ‘chọn hướng thoát thân’ thì tiên tri I-sai-ah đã chẳng thưa: “Này con đây, xin hãy sai con” (Is 6, 8), và Thánh Phao-lô không nói: “Tôi đã chịu khó nhọc nhiều hơn tất cả các Đấng: song không phải tôi, nhưng là ơn của Thiên Chúa ở với tôi” (1Cr 15, 10). Trái lại, sau khi chấp nhận giới hạn bản thân và nhận ra ơn Chúa hằng tuôn đổ dồi dào trên cuộc đời của mình, các ngài đã như Thánh Phê-rô và những Tông đồ khác xác tín bước theo Thầy Giê-su: “Bấy giờ các ông đưa thuyền vào bờ, và đã từ bỏ mọi sự mà đi theo Người” (Lc 15, 11).
Sau cùng, chấp nhận giới hạn bản thân là cách thức chẳng bao giờ ‘để ơn Chúa trở nên vô ích nơi mình’ như Thánh Phao-lô đã bộc bạch trong thư gửi cho giáo đoàn Cô-rin-tô (x. 1Cr 15, 10). Tuy vậy, theo thói quen, chúng ta thường nói: “Tôi chẳng có tài năng gì; tôi chẳng có tài lẻ gì; Chúa ban cho người khác tài này, khả năng kia, nhưng tôi thì không…”, v.v…Rồi, chúng ta nhìn vào những tài năng lộ diện nơi người khác mà so sánh với bản thân, và nếu chúng ta không có tài năng ấy, thì vội kết luận: tôi chẳng có tài gì; Chúa chẳng ban cho tôi tài năng chi, v.v…Thật sự, tài năng chỉ là một phần nhỏ của ân phúc, ơn thánh mà Chúa trao ban cho chúng ta mà thôi. Có thể Chúa không ban cho ta ơn này, nhưng chắc chắn chúng ta được lãnh nhận ơn ích khác cần kíp cho bậc sống của mình. Ơn ích, tài năng nơi mỗi người tuy khác nhau, nhưng chắc chắn mỗi người chúng ta đều được nhận lãnh hồng ân từ Thiên Chúa; vì vậy, ‘đừng bao giờ để ơn Chúa nên vô ích nơi mình’, nghĩa là ‘biết cộng tác, vận dụng và áp dụng ơn thánh Chúa’ qua vô số tài năng, khả năng của mình, hầu sinh ích lợi, phục vụ và trở nên chứng tá cho Chúa như Thánh Phao-lô hằng quả quyết: “Hiện giờ tôi có là gì, cũng là nhờ ơn Thiên Chúa, và ơn Ngài ban cho tôi đã không vô hiệu…” (x. 1Cr 15, 10).
Cầu nguyện: Tất cả nhờ bởi ơn Chúa
Con vui mừng hát, nhảy múa hoan ca.
Nhờ ơn thánh Chúa bao la
Rao truyền thương mến thiết tha chan hoà. Amen!
Lm. Xuân Hy Vọng