Các bài suy niệm Chúa nhật XIV TNB

 

Lm Gioan Đặng Văn Nghĩa

 Bài 2:

Họ cứng lòng khiến Chúa ngạc nhiên
 (Mc 6, 1 - 6)

 

Bài 3:

NGƯỜI ĐỒNG HƯƠNG KHÔNG NHẬN NGÀI
( Mc 6, -6 )

Hình như con người trong thế giới hôm nay ưa thích những điều mới lạ, những gì xa vời. Đôi lúc lại mơ tưởng những gì cao xa khó với tới. Còn những điều gần gũi nhất lại bị coi thường và lãng quên. “Gần chùa gọi bụt bằng anh”. Chúa Kitô trong câu chuyện Phúc âm hôm nay cũng cảm nghiệm mình bị dân làng “coi thường” khi Ngài trở về quê hương xứ sở mình. Chúng ta nhớ lại câu chuyện trong Tin Mừng của Thánh Gioan: sau khi Phliphê đã gặp Chúa Kitô, ông đã đi tìm Nathanael và báo tin ông đã gặp Đấng Mêssia. Nathanael đã bắt đầu nghi ngờ và khẳng định như sau: “Có gì tốt mà đến được từ Nazarét không?”

Rồi trong Tin Mừng của Thánh Luca kể lại một câu chuyện Chúa bị dân làng xua đuổi, họ định đem Ngài lên nơi cao và xô Ngài xuống vực thẳm. Sự việc Chúa bị coi thường khi trở lại làng Nazarét đã chứng minh: “Không có tiên tri nào được trọng dụng nơi quê hương mình”. Chúa Kitô, vị lãnh đạo tối cao đã không tránh được tình trạng nầy, thì những ai theo Chúa trong vai trò lãnh đạo cũng đừng ngạc nhiên khi bị hiểu lầm, vu khống và lãng quên bởi chính những người mình đang giúp đỡ. Chúa muốn nhắn nhủ chúng ta điều gì qua bài học trên đây:
 
1. Đừng bao giờ có cái nhìn cố định về người nào. Tất cả mọi người đều có khả năng trở nên tốt, nếu biết cộng tác với ơn thánh Chúa. Có thể hôm nay tôi xấu, không có nghĩa là ngày mai tôi vẫn xấu. Hãy cho nhau cơ hội để biến đổi, hãy đối xử với nhau như Chúa đã đối xử với chúng ta. Đừng lên án ai để không bị lên án. Đừng quên Chúa đã chọn Phêrô, kẻ đã chối Chúa không phải 1 lần mà 3 lần, lên làm đầu Hội Thánh.


2. Trong cuộc sống, nhìn thấy những lầm lỗi của anh chị em gần gũi với chúng ta thì rất dễ. Vì luôn luôn thấy lỗi lầm của họ cho nên chúng ta dễ quên đi những cái điểm tốt của họ. Đó cũng là lý do tại sao chúng ta thích hoặc có cảm tình với những người sống xa chúng ta. Vì họ không thấy lỗi lầm của chúng ta và ngược lại chúng ta cũng không thấy lỗi lầm của họ. Cho nên làm một nhà truyền giáo ngay trong gia đình, giữa cộng đoàn Dân Chúa có khi còn nhiều thử thách hơn là đi qua Phi Châu hay Ấn Độ để truyền giáo. Bạn bè với nhau, sống với nhau trong cùng trường, cùng lớp chúng ta thấy những thiếu sót, bất toàn của nhau, không mấy khi nhìn đến cái hay, cái tốt của nhau, nên coi thường nhau dẫn đến những mặc cảm xấu, xa lạ để rồi cách xa. Đó là tính nhân loại. Đức Giêsu cũng từng bị như thế!
 
3. Hãy đeo một cặp kính viễn thị, để nhận ra những điều phi thường trong những việc tầm thường. Chẳng hạn như, có bao giờ chúng ta cám ơn Chúa về mỗi hơi thở trong ngày sống trong lúc biết bao nhiêu người đang phải dùng dưỡng khí để thở trong các nhà thương hoặc viện dưỡng lão không? Có bao giờ chúng ta cám ơn Chúa vì Ngài đã ban cho chúng ta đôi mắt không? Thử đi và tìm gặp những ai đang mù lòa để chính chúng ta sẽ cảm thông đưọc sự mất mát to lớn trong cuộc đời mù lòa của họ từ lúc bẩm sinh, lúc lọt lòng mẹ hay do tai nạn nào đó đã gây ra sự mù lòa. Nếu biết nhìn hiện tại thì có lẽ chúng ta sẽ có hàng ngàn lý do trong một ngày để cảm tạ Đấng dựng nên chúng ta.

Chúng ta cầu xin Chúa cho chúng ta luôn sống giây phút hiện tại: Luôn yêu thích môi trường và hoàn cảnh hiện tại. Xin cho mỗi người chúng ta biết yêu những người đang chia sẻ cuộc sống hiện tại với chúng ta. Quá khứ đã qua không bao giờ lấy lại được, tương lai không nằm trong bàn tay của chúng ta. Nếu chúng ta chưa đủ làm chứng nhân cho Chúa giữa lòng đời thì ít ra đừng để những hờn ghen, những tự ái làm tổn thương những ngôn sứ: có thể  đó là những linh mục, tu sĩ nam nữ... Chúa gởi đến phục vụ chúng ta trong cuộc sống hiện tại. 
   “... Người nhà đã không đón nhận Ngài...” Lời tựa của thánh Gioan kết nối với bài Tin Mừng theo thánh Maccô hôm nay.Ở Nagiarét, chúng ta thật sự chứng kiến điều tranh cãi do Mầu nhiệm Nhập thể gây ra. Tác giả đã dùng những từ thật mạnh mẽ: “ dân làng Nagiarét rất đỗi ngạc nhiên.” và “họ vấp phạm vì Ngài”. Họ đang đối diện với một mâu thuẫn lớn lao.
Thật thế, kìa người con của bác thợ và bà Maria đang ăn nói thật khôn ngoan và làm những phép lạ cả thể. Kìa kẻ cùng máu huyết,quê hương với mình mà nay lại vượt trổi quá xa! Dân làng Nagiarét có thái độ như vậy, có phải vì ghen tương hay vì một lẽ gì sâu xa hơn? Cần phải đảo ngược vấn đề may ra mới hiểu được điều này.. Chính bởi vì Thiên Chúa đã hạ mình hóa nên gần gũi và mang lấy thân  xác của chúng ta...Không dễ gì chấp nhận được Ngài như thế, một Thiên Chúa mang khuôn mặt người với hai bàn tay trắng.
   Dân làng Nagiarét được mời gọi từ bỏ ý tưởng của họ về Con Người,để chợt thấy Ngài cao cả hơn họ vẫn tưởng...và từ bỏ ý tưởng của họ về Thiên Chúa để đón nhận Ngài như Ngài tự trao ban cho ta chiêm ngắm, thật đơn sơ,gần gũi và nghèo khó.,vì luôn luôn là Chúa ở cùng chúng ta!(Sr Veronique Thiebaut  - và theo cha Lý văn Ca.)
  Bài 4:
Sách Cổ học tinh hoa có thuật chuyện “Mất búa”, như sau:
Một người thợ mộc làm việc trong vườn. Thằng bé con nhà hàng xóm sang ngồi xem. Mải làm, lúc cần đến búa, ông tìm mãi không thấy. Ông nghi thằng bé đã ăn cắp búa. Nhìn mặt nó đúng là mặt thằng ăn cắp búa. Nghe lời nó nói đúng là giọng điệu của thằng ăn cắp búa. Hỏi thì nó chối đúng là tâm địa gian manh. Được một lúc, ông lại thấy cái búa nằm khuất trong bụi. Nhìn lại mặt thằng bé thì thấy mặt mũi nó hiền lành dễ thương, khác với mặt thằng ăn cắp búa. Nghe lời nó nói, đúng là con nhà gia giáo, khác với lời ăn tiếng nói của thằng ăn cắp búa. Hỏi nó thì nó thưa, đúng là con nhà lương thiện, khác hẳn với thằng ăn cắp búa.
Câu chuyện trên nói lên thành kiến của con người. Thành kiến là ý kiến mình có sẵn về một người hay một vấn đề.
            Thành kiến là ý kiến cố chấp không thể lay động được. Khi đã có ý kiến tốt hay xấu về một người hay một vật gì thì khó lòng có thể thay đổi. Thành kiến thay đổi sự thật của sự vật, không còn như nó có. Thành kiến đã bóp méo sự thật, giống như người đeo kính xanh thì vật gì cũng xanh, đeo kính đỏ thì vật gì cũng đỏ (Theo Đào Duy Anh). Cho nên, người có thành kiến xét người và vật theo suy nghĩ riêng chứ không dựa trên cơ sở khách quan trung thực.
Chúa Giêsu trở về Nagiarét quê hương, ngày Sabat Ngài vào hội đường, được mời  lên đọc Sách Thánh và cắt nghĩa Thánh kinh một cách rành mạch, sự khôn ngoan của Ngài làm cho mọi người phải ngạc nhiên: bởi đâu ông Giêsu được khôn ngoan như vậy. Vì Ngài là người đồng hương với họ, cha Ngài là bác thợ mộc tầm thường và mẹ Ngài là bà nội trợ Maria như bao phụ nữ khác, và Ngài đã cùng chơi, cùng học và lớn lên giữa họ. Cho nên với họ, Ngài không thể là vị Ngôn sứ được, vì thế không tin phục Ngài.
Trước sự cố chấp, không tin vì thành kiến : Ngài cũng là người Nagiarét như họ. Vì vậy, Đức Giêsu kết luận: “Tiên tri có bị rẻ rúng, thì cũng chỉ là ở chính quê hương mình, hay giữa đám bà con thân thuộc, và trong gia đình mà thôi” (Mc 6,5). Chính vì thái độ cứng lòng ấy, nên ở Nagiarét Đức Giêsu không làm nhiều phép lạ….
Thật thế, như Gioan Thánh Sử đã nói:
« Người đã đến nhà mình,
                 nhưng người nhà chẳng chịu đón nhận » (Ga 1,11)
Sự từ khước Chúa Giêsu ở Nagiarét là hình ảnh báo trước trong lịch sử vẫn tồn tại con người mọi thời đại, mọi nơi từ khước Thiên Chúa. Con người hôm nay là những người Nagiarét cứng lòng cố chấp mới,  đang nghe, đang thấy Đức Giêsu qua Giáo hội là thân thể của Ngài, vẫn còn đó những cố chấp, cứng tin, khước từ… là một hiện tượng tiêu biểu của thế giới mọi thời, mọi nơi những người cố chấp không tin vào Chúa Giêsu. Sự từ khước của con người hôm nay, làm hoạt động cứu thế của Thiên Chúa như bị tắc nghẽn. Bị giam hãm trong các định kiến…
Như Chúa Giêsu bị từ chối, người môn đệ của Ngài trong sứ mạng gặp thử thách, thất bại hay chống đối không được nản chí. Nhưng nhìn vào Thầy Giêsu mà dấn thân tiến bước như chúng ta thấy Tin mừng nhấn mạnh : « Người đi rảo qua các làng chung quanh mà giảng dạy » (Mc 6, 6). Niềm vui người rao giảng Tin Mừng nhận được không phải do kết quả kiểm chứng được, nhưng là do biết rằng họ đã kiên trì thực hiện những điều Thiên Chúa muốn.
Thành kiến là một tật xấu nằm sâu trong tâm khảm con người, trong cái nhìn nhân bản, thành kiến làm con người trong quan hệ với tha nhân thiếu lòng nhân chân thật nhưng, « Yêu nên tốt, ghét nên xấu ». Khi yêu thì coi mọi cái đều đẹp đều tốt, khi ghét thì thấy mọi cái là xấu như ca dao có câu:
”Yêu ai yêu cà đường đi,
ghét ai ghét cả tông chi họ hàng”.
 Thành kiến làm xa rời chân lý, thiếu sáng suốt và làm chậm đà phát triển, kinh nghiệm lịch sử của ông cha ta đã cho chúng ta thấy rõ : Vào thế kỷ XIX, vì thực dân Pháp đang lăm le chiếm nước ta, Vua Tự Đức và triều đình nhà Nguyễn rất ghét người phương Tây và gọi người Tây là quỷ, người phương Tây da trắng nên gọi là Bạch quỷ, với thành kiến cho rằng cái gì của Tây Phương là của Bạch qủy đều xấu, nên bác bỏ nhiều đề nghị canh tân theo sự phát triển Tây Phương của chí sĩ Nguyễn Trường Tộ, khiến Việt Nam không canh tân, mở cửa giao thương… cho nên không theo kịp đà tiến văn minh của thế giới. Vì không nắm bắt thời cơ làm cho đất nước trì trệ dẫn tới mất nước khi thực dân Pháp xâm lược. Nguyễn Trường Tộ lúc lâm chung, khi nhìn tiền đồ dân tộc bị ngoại xâm chiếm, đất nước tan hoang, đã thốt lên:
Một bước sa cơ ngàn đời ôm hận
Quay đầu ngoảnh lại, cơ đồ bỗng hóa trăm năm.
Trong lúc Nhật Bản dưới tài lãnh đạo của Minh Trị Thiên Hoàng (1868) được đổi mới nhờ canh tân theo kỹ thuật tiến bộ của Tây Phương đã phát triển cho đến hôm nay…  Quả là một bài học lịch sử đắt giá.
Chính vì thành kiến làm xa rời chân lý, vì thế con người thiếu hay không còn khả năng đón nhận Tin Mừng như dân làng Nagiarét, và nếu có nhận thì Lời Chúa bị giới hạn như hạt giống gieo vào bụi gai nảy mầm nhưng chết ghẹt ( x. Mt 13,1-9; Lc 8,4-8). Chúng ta cần học bài học sáng suốt của Thánh Phaolô: “vui khi thấy điều chân thật” (1Cr 13,6). Cho nên phải thay cặp kính màu thành kiến vốn thường có nơi chúng ta: trong đời sống nhân bản và trong đời sống đức tin.
Thật thế, hãy sống  như Henry David Thoreau nói:
“Từ bỏ thành kiến không bao giờ quá muộn”.