4Sàng rồi, trấu ở lại sàng,
nói ra, cái dở rõ ràng thấy ngay.
5Có thử lửa mới biết bình thợ gốm,
nghe chuyện trò, biết ai rởm ai hay.
6Xem quả thì biết vườn cây,
nghe lời miệng nói biết ngay lòng người.
7Chớ vội khen, khi người chưa lên tiếng:
muốn biết người, phải nghe miệng nói năng.
Đ.Lạy Chúa, hạnh phúc thay được tạ ơn Ngài.
2Thú vị thay được tạ ơn Chúa,
được mừng hát danh Ngài, lạy Đấng Tối Cao,3được tuyên xưng tình thương của Ngài từ buổi sớm,
và lòng thành tín của Ngài suốt canh khuya.
Đ.Lạy Chúa, hạnh phúc thay được tạ ơn Ngài.
13Người công chính vươn lên tựa cây dừa tươi tốt,
lớn mạnh như hương bá Li-băng14được trồng nơi nhà Chúa,
mơn mởn giữa khuôn viên đền thánh Chúa ta ;
Đ.Lạy Chúa, hạnh phúc thay được tạ ơn Ngài.
15Già cỗi rồi, vẫn sinh hoa kết quả,
tràn đầy nhựa sống, cành lá xanh rờn,16để loan truyền rằng: Chúa thực là ngay thẳng,
là núi đá cho tôi ẩn náu,
nơi Người chẳng có chút bất công.
Đ.Lạy Chúa, hạnh phúc thay được tạ ơn Ngài.
54 Thưa anh em, khi cái thân phải hư nát này mặc lấy sự bất diệt, khi cái thân phải chết này mặc lấy sự bất tử, thì bấy giờ sẽ ứng nghiệm lời Kinh Thánh sau đây: Tử thần đã bị chôn vùi. Đây giờ chiến thắng ! 55 Hỡi tử thần, đâu là chiến thắng của ngươi ? Hỡi tử thần, đâu là nọc độc của ngươi ? 56 Tử thần có độc là vì tội lỗi, mà tội lỗi có mạnh cũng tại có Lề Luật. 57 Nhưng tạ ơn Thiên Chúa, vì Người đã cho chúng ta chiến thắng nhờ Đức Giê-su Ki-tô, Chúa chúng ta.
58 Bởi vậy, anh em thân mến, anh em hãy kiên tâm bền chí, và càng ngày càng tích cực tham gia vào công việc của Chúa, vì biết rằng: trong Chúa, sự khó nhọc của anh em sẽ không trở nên vô ích.
Ha-lê-lui-a. Ha-lê-lui-a. Giữa thế gian, anh em phải chiếu sáng như những vì sao trên vòm trời, là làm sáng tỏ lời ban sự sống. Ha-lê-lui-a.
Lòng có đầy, miệng mới nói ra.
39 Khi ấy, Đức Giê-su kể cho môn đệ dụ ngôn này: “Mù mà lại dắt mù được sao ? Lẽ nào cả hai lại không sa xuống hố ? 40 Học trò không hơn thầy, có học hết chữ cũng chỉ bằng thầy mà thôi. 41 Sao anh thấy cái rác trong con mắt của người anh em, mà cái xà trong con mắt của chính mình thì lại không để ý tới ? 42 Sao anh lại có thể nói với người anh em: ‘Này anh, hãy để tôi lấy cái rác trong con mắt anh ra’, trong khi chính mình lại không thấy cái xà trong con mắt của mình ? Hỡi kẻ đạo đức giả ! Lấy cái xà ra khỏi mắt ngươi trước đã, rồi sẽ thấy rõ, để lấy cái rác trong con mắt người anh em !
43 “Không có cây nào tốt mà lại sinh quả sâu, cũng chẳng có cây nào sâu mà lại sinh quả tốt. 44 Thật vậy, xem quả thì biết cây. Ở bụi gai, làm sao bẻ được vả, trong bụi rậm, làm gì hái được nho ! 45 Người tốt thì lấy ra cái tốt từ kho tàng tốt của lòng mình ; kẻ xấu thì lấy ra cái xấu từ kho tàng xấu. Vì lòng có đầy, miệng mới nói ra.”
============
Suy niệm 1: ĐẠO ĐỨC GIẢ
Tác giả sách Huấn Ca cho biết lời của một người nói ra cho ta biết được điều hay điều dở nơi người ấy: “nghe lời miệng nói biết ngay lòng người” (Hc 27, 4-7). Điều này rất đúng khi lời lẽ thốt ra cách hồn nhiên, chân thành, chưa bị ngụy trang hay uốn nắn bởi những toan tính quanh co. Thực tế thì khó xét lòng người: “Tri nhân tri diện bất tri tâm”, nhưng nếu để xét lòng mình thì giáo huấn trên thật chính xác.
Hãy xét xem tôi thường nói những chuyện gì? Nói nhiều về điều gì thì chứng tỏ tôi quan tâm nhiều về điều ấy, hay nói cách khác tôi đã bị ám ảnh bởi điều ấy. Tôi thường phê bình chỉ trích hay nâng đỡ khích lệ? Điều này giúp tôi biết mình là người hẹp hòi hay rộng lượng; là người gây xáo trộn hay kiến tạo bình an. Khi nói về bản thân, giọng điệu của tôi ra sao? Điều này cho thấy tôi kiêu căng hay khiêm tốn.
Qua bài Phúc Âm, Chúa Giêsu cũng cho chúng ta thấy vấn đề phức tạp không phải là người khác mà là bản thân ta: "Sao anh thấy cái rác trong mắt anh em, mà cái xà trong con mắt của chính mình thì lại không để ý tới". Ai cũng dễ chủ quan, thấy cái rác trong mắt người mà không thấy cái xà trong mắt mình. Ai cũng thích sửa dạy người khác, nhưng lại không thích người khác sửa dạy mình; muốn thay đổi người khác nhưng không muốn thay đổi chính mình. Ca dao có câu: “Chân mình cũng lấm mê mê, lại cầm bó đuốc mà rê chân người”. Chúng ta hay nóng lòng về tình trạng sai sót của người khác, đang khi bản thân mình có khi còn tệ hơn. Giáo huấn của Chúa Giêsu cho thấy: lo sửa người là kẻ đạo đức giả, lo sửa mình mới là người đạo đức thật.
Người xưa có câu: “Việc người thì sáng, việc mình thì quáng”. Cũng từ đó mà ta thường rất hà tiện trong lời khen, nhưng lại rộng rãi trong tiếng chê. Một trong những tội con người dễ phạm nhất là hay xét đoán, hay nghĩ xấu và nghĩ sai cho người khác. Đang khi đó thì lại không nhìn lại mình, có khi tìm cách tránh né, không đủ can đảm để nhận sự thật về mình. Càng có địa vị và danh giá trong xã hội hay Giáo Hội, ta càng khó thấy những nhược điểm của mình, và càng khó chấp nhận sự góp ý của người khác. Sống trong cảnh mù tối về bản thân, nhưng lại mong dẫn dắt thiên hạ, điều đó quả là một mối họa!
Ai trong chúng ta cũng có thể trở thành những chuyên gia tìm ra tội những người khác và phê phán họ. Những kẻ hay phê phán không phải là những kẻ góp phần xây dựng thế giới, mà thường làm hư hại thêm. Khi muốn sửa lỗi người khác là ta muốn chiến thắng sự xấu trong thế gian, nhưng nếu ta không chiến thắng sự xấu trong mình thì ta vẫn thất bại. Điều này đòi ta phải sám hối và hoán cải, nghĩa là nhận ra mình là tội nhân. Tâm tình đó mới đưa ta lại gần anh em mà không còn thái độ kẻ cả. Chúng ta có bổn phận sửa lỗi cho nhau, nhưng vì biết mình luôn có thể lầm lỗi nên ta làm với tâm tình yêu thương và khiêm tốn.
Để cuộc sống được quân bình và triển nở tươi tốt ta hãy thường xuyên đặt mình trước mặt Chúa, xin Chúa soi sáng cho ta thấu rõ về bản thân của mình. Biết đón nhận sự sửa dạy, ta mới biết sửa dạy; biết thay đổi bản thân ta mới biết thay đổi người khác. Hãy phê bình mình trước khi phê bình anh chị em. Nhiều sự tranh chấp và ngổn ngang trong gia đình cũng như trong cộng đoàn là vì ta không biết nhận lỗi mà cứ đổ lỗi. Chỉ có thể sửa lỗi cho người khác khi ta không tự hào về mình, không còn bị thúc đẩy bởi tham vọng muốn thống trị.
Không có gì làm ta mù quáng cho bằng để ý đến lỗi lầm của người khác. Chúa Giêsu bảo chúng ta đừng mất công tìm trái vả nơi bụi gai, hay tìm quả nho nơi bụi rậm. Nơi cây nào thì tìm nơi cây ấy. Bài học này có thể áp dụng cho việc đánh giá về người khác và về chính bản thân mình. Chúng ta chỉ thực sự mỗi ngày nên tốt khi biết sống từ tâm, biết cảm thông và đón nhận mọi người trong tình trạng của họ. Ai cũng cần có thời gian và ơn thánh Chúa để đổi mới dần dần.
Đừng quên rằng, chúng ta muốn lấy cái rác trong mắt của người khác, nhưng người khác cũng muốn lấy cái rác trong mắt ta. Điều đó giúp ta quân bình hóa cái nhìn và thái độ của mình khi ứng xử. Tình yêu thương là điều cốt yếu để cải hóa mình và cảm hóa tha nhân. Vì thế, từ gia đình đến bên ngoài, lúc nào chúng ta cũng cần sống tốt với nhau, nhìn tốt về nhau, nói tốt cho nhau để đem lại an bình và hạnh phúc cho nhau. Biết để ý khám phá những cái tốt nơi nhau, chúng ta sẽ làm mờ nhạt những cái xấu dần dần, và tạo nên một thế giới mới xung quanh.
Lời nguyện
Lạy Chúa Giêsu!
Chúng con dễ chủ quan và thiển cận,
bởi vì nhìn từ lăng kính của mình,
nên dễ bị sai lầm và ngộ nhận,
khi vội vàng mà xét đoán tha nhân.
Cái xà trong mắt mình thì không thấy,
lại thấy rác trong mắt của anh em,
cái sai của chính mình cho là nhỏ,
còn cái sót của người biến thành to.
Thế là con cứ chăm lo sửa dạy
tự cho mình một tính cách là thầy,
và cử tưởng ta đây là hoàn hảo,
nên lúc nào cũng ra vẻ thanh cao,
đi đâu cũng muốn được vái chào,
đâu ngờ rằng mình cũng chẳng ra sao.
Chúa cho vậy là người đạo đức giả,
vì bản thân vẫn chưa được cải hóa,
chưa ra sao mà đã tự nâng cao,
lo sửa người mà chẳng biết sửa mình,
không thấy bao sai trái cần điều chỉnh,
cứ vô tình trong lối sống vô minh.
Xin cho con biết bản thân,
để con đổi mới tinh thần từ tâm,
biết con yếu đuối lỗi lầm,
nên đừng khe khắt giam cầm nhân sinh.
Biết con che đậy giả hình,
nên cần chân thật sống tình yêu thương,
biết con cũng thích phô trương,
nên cần ăn ở khiêm nhường đơn sơ.
Biết con hay sống bâng quơ,
nên cần sốt sắng phụng thờ Chúa luôn,
biết con chỉ thích nói suông,
nên cần hành động khơi nguồn tin yêu. Amen.
Lm. Thái nguyên
=============
Suy niệm 2: HAI GIỎ RÁC TRÊN MÌNH
Chắc hẳn chúng ta thuộc lòng những câu tục ngữ đúc kết kinh nghiệm của người xưa diễn tả tính ghen ghét làm mờ đôi mắt ta, dẫn đến việc xét đoán kẻ khác vô lối, nhưng ngược lại chẳng nhận ra lỗi lầm nơi bản thân: Việc người thì sáng, còn việc mình thì quáng; Chân mình những phẩm lê nhê, lại cầm bó đuốc mà rê chân người, v.v…
Tương tự, tác giả sách Huấn Ca cũng nêu lên thực tế ấy, và răn dạy chúng ta làm gì để biết bản thân và học biết tha nhân.
“Sàng rồi, trấu lại ở sàng
Nói ra cái dở rõ ràng thấy ngay.
Có thử lửa mới biết bình thợ gốm,
Nghe chuyện trò, biết ai rởm ai hay.
Xem quả thì biết vườn cây,
Nghe lời miệng nói biết ngay lòng người.
Chớ vội khen, khi người chưa lên tiếng,
Muốn biết người, phải nghe miệng nói năng” (Hc 27, 4-7).
Ngạn ngữ Ba tư cũng đề cập đến vấn đề này: ‘Mỗi người chúng ta đều mang trên mình hai chiếc giỏ rác. Giỏ rác của mình thì mang sau lưng, còn giỏ rác kẻ khác thì mang trước ngực; nên chỉ ngửi thấy mùi hôi thối của kẻ khác mà không bao giờ ngửi thấy mùi hôi thối của chính mình’. Trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giê-su nêu ra vấn đề này cách dễ hiểu, dễ thấy, nhưng thực tế, dường như chẳng được chú trọng lắm: “Sao anh thấy cái rác trong con mắt của người anh em, mà cái xà trong con mắt của chính mình thì lại không để ý tới?” (Lc 6, 41). Ai cũng rõ: cái xà to lớn gấp mấy lần cọng rác. Tuy nhiên, chúng ta lại thích ‘lấy cọng rác trong mắt tha nhân’ như một cách giúp đỡ và làm phúc cho họ, hơn là chú tâm ‘lôi cái xà trong mắt chính mình ra’. Thế nhưng, làm sao lấy ‘cọng rác’ cho tha nhân nếu ‘cái xà’ to tướng đang che mắt chúng ta! Thật phi lí và ngược đờ! Vậy mà chúng ta cứ rơi vào tình trạng này từ thế hệ này tới thế hệ khác, từ đời này tới đời kia. Sao chúng ta không mau mắn thực hành như Lời Chúa dạy: Trước hết, lấy cái xà trong mắt mình đã, rồi mới thấy rõ để lấy cái rác trong mắt anh (chị) em (x. Lc 6, 42). Nhưng để được vậy, cụ thể chúng ta phải làm gì?
Tiên vàn, chúng ta năng xét mình hơn xét đoán người khác. Thánh Bê-na-đô viện phụ dạy: ‘Khi bắt đầu nói, người công chính tự cáo tội mình, thứ đến ca tụng Chúa, cuối cùng (bao lâu còn đầy khôn ngoan) thì cũng phải xây dựng tha nhân’. Luôn luôn nhìn lại mình trước khi đánh giá, nhận xét người khác. Càng xét mình, càng nhận ra mình yếu hèn lầm lỗi, để đừng bao giờ khắt khe lên án anh chị em. Càng nhìn lại bản thân, càng thấy mình có xu hướng che đậy, giả hình, giả tạo, ngỏ hầu biết cảm thông bao dung tha thứ anh chị em. Càng xét mình, càng phát hiện mình thích phô trương háo thắng, để đừng bao giờ lên án, phê phán, nhạo báng một ai.
Thứ đến, “lấy ra cái tốt đẹp từ kho tàng tốt của lòng mình” (x. Lc 6, 45). Ai đó đã nhận định thế này: Những ai may mắn thường là người sở hữu tâm hồn lạc quan vui vẻ, họ có thói quen nhìn vào mặt tích cực của sự việc và điều tốt đẹp của kẻ khác. Ngược lại, người bất hạnh thường có thái độ tiêu cực, thù hằn, họ thích nhìn vào điều tồi tệ nơi kẻ khác, họ ham chỉ trích, và ưa ‘vạch lá tìm sâu’. Vì chưng, “người tốt thì lấy ra cái tốt từ kho tàng tốt của lòng mình; kẻ xấu thì lấy ra cái xấu từ kho tàng xấu. Vì lòng có đầy, miệng mới nói ra” (Lc 6, 45). ‘Lấy cái tốt từ lòng tốt của mình’ đồng nghĩa với việc can đảm nhận ra những thiếu sót, lỗi lầm của bản thân, ngỏ hầu uốn nắn sửa đổi.
Sau cùng, “hãy kiên tâm bền chí, và càng ngày càng tích cực tham gia vào công việc của Chúa, vì biết rằng: trong Chúa, sự khó nhọc của anh (chị) em sẽ không trở nên vô ích” (1Cr 15, 58). Liên kết mật thiết với Chúa qua đời sống cầu nguyện hằng ngày, qua việc bác ái, tham dự Thánh lễ, lãnh nhận các Bí tích, phục vụ giáo xứ, cộng tác xây dựng cộng đoàn, v.v…Thánh Âu-gus-ti-nô vốn cầu nguyện thế này: ‘Domine, noverim te et noverim me’ (Lạy Chúa, xin cho con biết Chúa và xin cho con biết con). Biết Chúa để nhờ đó con được yêu mến Chúa nhiều hơn. Biết con để nhờ đó con có thể uốn nắn, sửa đổi những sai sót, lỗi lầm, khuyết điểm của bản thân, hầu luôn sống đẹp lòng Chúa.
Cầu nguyện:
Xin cho con biết chấp nhận tha nhân
Như chính Chúa luôn chấp nhận con.
Xin cho con cảm thông với tha nhân
Như chính Chúa hằng cảm thông với con.
Xin cho con bao dung với tha nhân
Như chính Chúa luôn bao dung với con.
Xin cho con biết tha thứ người khác
Như chính Chúa hằng thứ tha chúng con.
Cho con năng xét mình hơn xét đoán,
Bền tâm vững chí sống Lời Chúa luôn. Amen!
Lm. Xuân Hy Vọng
=============
Suy niệm 3: CHẬM XÉT ĐOÁN, NHANH XÉT MÌNH
Nhớ lại lúc trước khi mới nhận nhiệm sở, một đôi vợ chồng trẻ vào và tâm sự với tôi. Cô vợ nhanh nhảu chào hỏi, rồi đi thẳng vào vấn đề:
- Cha ơi, sao dạo từ khi lập gia đình, con hay có những cảm giác khó chịu mỗi lúc gặp chồng con về nhà, không chịu vệ sinh mà cứ ngồi phệt xuống với chiếc máy di động?
Tôi mỉm cười, thay vì trả lời, tôi hỏi lại chị:
- Thế, con mới biết điều này sau khi lập gia đình, hay đã biết tính chồng con như vậy lúc mới yêu?
- Dạ, con đã biết khi chúng con yêu nhau được hai ba năm rồi ạ!
- Vậy, khi thành gia thất rồi, chồng con cũng cảm thấy ‘vỡ mộng’ ở nơi con điều gì chăng?
- Thưa cha, không chỉ ít, mà nhiều nữa là đàng khác…hic hic…
Cộng đoàn phụng vụ thân mến! Trong đời sống gia đình, đặc biệt nơi cuộc sống hôn nhân, chúng ta trải nghiệm vô vàn những biến cố như trên. Dĩ nhiên, có thể không hoàn toàn giống, nhưng tình tiết chính vẫn hệ tại do xu hướng: chúng ta dễ thấy những điều không hay, chưa tốt…nơi người khác, hơn là nhìn vào bản thân, rồi nhận ra vô vàn thiếu sót của mình. Lời Chúa hôm nay không nói trực tiếp về việc ‘chớ xét đoán để khỏi bị xét đoán’ (x. Mt 7, 1), nhưng mở ra cho chúng ta biết nguyên do vì sao chúng ta dễ sa lầy vào thói quen ‘xét đoán người khác, trước khi xét mình’, hoặc ‘dễ dàng đưa ra lời bình phẩm người khác, hơn là nhận xét và đánh giá bản thân’. Tắt một lời, chúng ta nên rèn giũa, tập luyện và nỗ lực sống theo khuôn vàn thước ngọc ‘chậm xét đoán, nhanh xét mình’, hoặc ‘xét mình trước khi xét đoán’.
Thật vậy, rất chí lý khi tác giả sách Huấn Ca dạy rằng: “Khi người ta sàng, những rác rến còn lại thế nào, thì nết xấu của một người cũng xuất hiện trong lời nói kẻ ấy như vậy…Đừng ca tụng người nào trước khi nghe người ấy nói, vì lời nói là sự thử thách của con người” (Hc 27, 4. 8). Một trong vô số điểm khác biệt giữa con người và con vật, đó là tiếng nói, giọng nói. Từ khi lọt lòng mẹ, con trẻ được nuôi dưỡng, được tập ăn, tập nói…Và khi bập bẹ, bé gọi ‘ba’ (papa), ‘má’ (mama); lớn dần lên, bé biết nói chuyện, dùng lời nói để kết nối với mọi người. Kỹ năng sử dụng ngôn từ, câu chữ này được trau dồi hằng ngày trên trường lớp, trong gia đình, lối xóm, cộng đoàn, giáo xứ. Tuy nhiên, cũng chính với lời nói (do bất cẩn, do không nghĩ suy chín chắn, hay vô tâm…) mà chúng ta rơi vào tình cảnh làm tổn thương, đau lòng người khác, đay nghiến, cáu xé tha nhân, và nhất là xét đoán người khác. Đúng như lời tác giả sách Huấn Ca đã chỉ ra: “Xem trái liền biết cây thế nào, thì nghe lời nói cũng biết tư tưởng lòng người như thể ấy” (Hc 27, 6). Theo lẽ thường tình thì không thể biết chắc chắn hoàn toàn tư tưởng người khác nếu chỉ dựa trên lời nói; nhưng qua lời nói như một cách tham khảo, chúng ta cũng biết ít nhiều về tư tưởng người nói, vì chưng “Người hiền, bởi lòng tích chứa điều lành, nên phát xuất sự thiện; và kẻ dữ, bởi tích đầy lòng ác, nên phát xuất điều ác: vì lòng đầy, thì miệng mới nói ra” (Lc 6, 45).
Chính vì thế, chúng ta cảm tạ Chúa đã ban cho chúng ta có giọng nói, biết dùng lời nói, ngôn từ để truyền tải, diễn đạt, biểu lộ tư tưởng, tâm tư, tình cảm,… của bản thân. Đồng thời, chúng ta cũng phải nỗ lực rèn luyện, giũa rèn câu chữ, ngôn từ, kiểm soát suy nghĩ, hành vi, và đặc biệt dành nhiều thời gian để xét mình hơn là xét đoán tha nhân. Không ít người hỏi: Vì sao chúng ta lại dễ dàng xét đoán, đánh giá người khác? Câu trả lời rất đơn giản, bởi lẽ chúng ta không xét mình, chúng ta ít dùng thời gian/chưa dùng thời gian, tệ hơn là không muốn dành thời gian để suy xét, để nhìn lại bản thân, để xét mình; do đó, chúng ta dễ bị rơi vào ‘xa lộ’ xét đoán tha nhân! Hơn nữa, mỗi lúc chúng ta chú trọng, để tâm trí vào việc đánh giá, xét đoán người khác, thì chắc chắn không còn thời gian để nhìn lại bản thân, để xét mình nữa. Thái độ này tương tự như hình ảnh mà Đức Giê-su đưa ra trong bài Tin Mừng hôm nay: “Sao ngươi nhìn cái rác trong mắt anh (chị) em, còn cái đà trong chính mắt ngươi thì lại không thấy?” (Lc 6, 41). Chẳng cần giải thích, giữa “cái (cọng) rác [hoặc “cái dằm”] và cái đà [hoặc “cái xà”]”, ai ai trong chúng ta đều biết cái nào lớn hơn cái nào, cái nào chiếm chỗ nhiều hơn cái nào, cái nào che lấp cái nào! Vả lại, làm sao chúng ta có thể nhìn thấy ‘cọng rơm/cọng rác/cái diềm/cái dằm’ nhỏ trong mắt anh chị em, trong khi mắt của chúng ta bị ‘cái đà hay cái xà to tướng’ che khuất? Theo lý lẽ tự nhiên, chúng ta trước tiên phải nhờ anh chị em lấy ‘cái đà/cái xà’ đang che lấp đôi mắt mình ra, rồi sau đó, với đôi mắt tinh tường, chúng ta mới có thể giúp anh chị em lấy ‘cọng rác/cái dằm’ trong mắt họ ra chứ! Hoặc chúng ta phải làm theo trình tự như Đức Giê-su nêu ra cụ thể: “…hãy lấy cái đà ra khỏi mắt mình trước đã, rồi bấy giờ ngươi sẽ trông rõ để lấy cái rác khỏi mắt anh (chị) em ngươi” (Lc 6, 42).
Thật sự, chẳng ai trong chúng ta hoàn hảo cả! Một điều khá thú vị là hiện nay trên hành tinh xanh với 7,7 tỉ dân, hơn 206 quốc gia lớn nhỏ và hơn 6.500 ngôn ngữ tuy khác nhau, nhưng đều có cùng chung một thành ngữ “Không ai là hoàn hảo”/“Nhân vô thập toàn” (“No one is perfect”, 誰も完璧ではありません、Personne n'est parfait, Nemo est perfectus, Nessuno è perfetto, Nadie es perfecto,…). Đã là con người ‘chân đạp đất, đầu đội trời’, thì ai ai cũng có thể mắc sai lầm, có lỗi, không lớn thì nhỏ, không nặng thì nhẹ; nên, không một ai là không cần được chấn chỉnh, sửa mình cả! Vì vậy, hiểu được điều này, chúng ta sẽ dễ dàng cảm thông với lỗi lầm của anh chị em, như chúng ta cũng mong muốn anh chị hiểu và thông cảm, giúp đỡ chúng ta mỗi khi mắc sai lầm. Hiểu được điều này, chúng ta sẽ ý thức mình là người cần được chấn chỉnh trước tiên. Hiểu được điều này, chúng ta sẽ dành thời gian xét mình hơn là đánh giá, xét đoán tha nhân. Hiểu được điều này, chúng ta sẽ nhanh xét mình, chậm xét đoán. Tuy nhiên, để khắc ghi và cụ thể hoá điều này, tiên vàn “chúng ta cảm tạ Chúa Cha, vì đã được chiến thắng, nhờ Đức Giê-su Ki-tô, Chúa chúng ta” (x. 1Cr 15, 57). Tiếp đến, khắc sâu trong tâm khảm lời dạy của Thánh Phao-lô Tông Đồ: “…anh (chị) em hãy ăn ở bền đỗ và đừng nao núng; hãy luôn thăng tiến trong công trình của Chúa. Hãy biết rằng công lao khó nhọc của anh (chị) em không phải là uổng phí trong Chúa” (1Cr 15, 58). Và rồi nỗ lực, cộng tác với ơn Chúa hằng ngày, sống một cách cụ thể, chứ không chỉ để điều này trong tâm trí, trong tâm tư như một mớ kiến thức hay một tá/một rổ lý thuyết ‘vô hồn bất toại’, bằng cách: xét mình, nhìn lại bản thân, đọc lại ngày sống thường xuyên khi vui cũng như lúc buồn.
Cầu nguyện: Lạy Chúa, xin cho con biết con
Hầu cảm thông bao lời nỉ non
Chất chứa nơi con tim bao người
Cùng chia sớt với tấm lòng son. Amen!
Lm. Xuân Hy Vọng
=============
Suy niệm 4: Nhận Biết Mình
Ở câu lạc bộ của những người khuyết tật, có những hình ảnh thật đẹp, cảnh tượng dẫn dắt chỉ đường khéo léo và thắm đượm tình thương: Người mù đẩy xe lăn cho người khuyết tật chân tay, người ngồi trên xe lăn sáng mắt thì chỉ đường cho người đẩy xe. Không ai có thể cho người khác điều mình không có. Ở đây họ bổ túc, sẻ chia cho nhau phần thiếu khuyết của nhau, kết quả thật êm xuôi, người mù không bị chệch đường, kẻ yếu thì đủ sức tới nơi, quá hay!
Hôm nay Thầy Giêsu cảnh báo các môn đệ trong dụ ngôn: “Mù mà lại dắt mù được sao? Lẽ nào cả hai lại không sa xuống hố?” (Lc 6,39). Với câu hỏi thách thức này, bất cứ ai cũng sẽ trả lời rõ ràng rằng không thể dắt được. Đã mù làm sao thấy đường mà dắt người ta? Tôi phải có đôi mắt sáng mới có thể giúp cho người đi trong bóng đêm, có sáng mắt mới thấy đường mà dẫn dắt người khác. Ấy là cảnh mù thể lý thì dễ nhận thấy hệ lụy của nó. Còn mù về tâm linh thì sao? Cái khó là mù bên trong lại thật khó để mà nhận ra. “Này anh, hãy để tôi lấy cái rác trong con mắt anh ra”,... trong khi chính mình lại không thấy cái xà trong con mắt của mình?” (Lc 6,42). Biết mình không phải là chuyện dễ, biết được lầm lỗi của mình lại càng khó hơn. Chính con mắt của ta, nó gần mình nhất mà lại khó thấy nhất. Ta không thể biết mắt mình đẹp hay xấu nếu không soi gương, hoặc nhận biết từ người khác. Thầy Giêsu dạy muốn “dẫn dắt người” thì phải tự xét mình, phải biết mình trước đã. Khổ nỗi nhìn người khác thì chỉ thấy rõ những cái xấu chình ình mà không thấy điều tốt lành của họ. Nếu có nhìn vào mình thì chỉ thấy “ngon cơm”, chẳng thấy được “cái tôi to đùng” như cái xà đang che kín mắt. Những xà, rác rưởi khiến ta thành người “có mắt như mù”, khi ấy có dắt người khác coi chừng lại “đưa nhau xuống hố”!... Vậy làm sao để biết được mình? Thánh Augustinô cho biết không tự mình biết được mà bởi Chúa: “Xin cho con biết Chúa, xin cho con biết con”. Chỉ có trở về với Chúa, trong ánh sáng Người soi chiếu vào mọi ngõ ngách sâu thẳm hồn ta, mới thấy rõ mọi thứ xà rác trong mắt mình. Chính Chúa sẽ hoán cải, đổi thay, chữa lành, thanh tẩy bụi bẩn, giải thoát ta khỏi mù lòa và làm cho ta có sức thay đổi cách sống của người khác. Trong khiêm nhường, ta sẽ biết được phận mình mà không dám phê bình, chỉ trích tha nhân.
“Không có cây nào tốt mà lại sinh quả sâu, cũng chẳng có cây nào sâu mà lại sinh quả tốt. Thật vậy, xem quả thì biết cây. Ở bụi gai, làm sao bẻ được vả, trong bụi rậm, làm gì hái được nho! Người tốt thì lấy ra cái tốt từ kho tàng tốt của lòng mình; kẻ xấu thì lấy ra cái xấu từ kho tàng xấu.” (Lc 6,43-45a). Đức Giêsu phản ánh một thực tại như lẽ thường ở đời. Người tốt ắt sẽ phát sinh những việc làm tốt lành, người xấu sẽ nảy sinh những việc làm xấu xa. Gương tốt hay gương xấu từ cha mẹ có ảnh hưởng đến con cái, cha hiền để đức cho con, con hư tại mẹ, hay gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.
“Vì lòng có đầy, miệng mới nói ra.” (Lc 6,45b). Miệng người ta thường nói ra những tư tưởng chất chứa trong lòng. Nếu bên trong là những tư tưởng tốt đẹp, sẽ hướng đến những việc thiện hảo. Còn tư tưởng xấu sẽ dẫn đến những hành vi xấu xa, có khi độc ác. Tôi cần hướng lòng và tâm trí về những tư tưởng trong sáng tốt đẹp, tránh những tư tưởng xấu xa, vì chính những tư tưởng ấy sẽ hướng dẫn hành động của tôi. Xem quả thì biết cây, xem hành động, cách xử sự bên ngoài thì biết rõ tâm can, nghe lời nói ra là người khác có thể biết được tim óc của mình. Lòng người có Chúa, đầy Chúa thì hay nói về Chúa và trổ sinh hoa trái tốt lành từ Chúa. Cuộc đời tôi đang thuộc loại “cây” nào sẽ được kiểm chứng bằng hoa trái các việc làm. Có thể tôi nhận biết mình đang là cây sâu, cần bám lấy Thầy Giêsu, để có Thầy cứu chữa, chăm sóc thì vẫn có thể trở thành cây tươi tốt cho mà xem, mà “nhìn thấy” ơn cứu độ của Chúa chúng ta.
Én Nhỏ
=============
Suy niệm 5: LÒNG ĐẦY – MIỆNG NÓI
Qua Lời Tổng Nguyện của Chúa Nhật Tuần 8 Thường Niên, Năm C này, các nhà phụng vụ muốn chúng ta xin Chúa an bài cho mọi việc ở trần gian luôn diễn tiến trong hòa bình trật tự, để tất cả chúng ta được hưởng nhờ, và Hội Thánh được an vui thờ phượng Chúa.
Được an vui thờ phượng Chúa, khi biết dâng lời chúc tụng tạ ơn Chúa trong mọi hoàn cảnh, như trong bài đọc một của giờ Kinh Sách, câu chuyện cổ mở đầu cuốn sách giới thiệu ông Gióp với chúng ta: ông là người tôi tớ của Thiên Chúa, lúc nào cũng để cho Chúa hướng dẫn. Trong những hoàn cảnh tương tự ông Gióp, liệu chúng ta sẽ phản ứng như thế nào? Chúng ta đón nhận điều lành từ Thiên Chúa, còn điều dữ, lại không biết đón nhận sao? Thân trần truồng sinh từ lòng mẹ, tôi sẽ trở về lòng đất mẹ cũng trần truồng. Đức Chúa đã ban cho, Đức Chúa lại lấy đi, xin chúc tụng thánh danh Đức Chúa.
Được an vui thờ phượng Chúa, khi biết kính sợ Chúa, trung thành vâng giữ những gì Chúa truyền dạy, ngay cả khi, gặp gian nan thử thách, như trong bài đọc hai của giờ Kinh Sách, thánh Ghêgôriô Cả nói: Người kính sợ Thiên Chúa thì đơn sơ và ngay thẳng… Xin Thiên Chúa ban cho anh em mọi ơn lành để có sức thi hành thánh ý Người. Xin Người thực hiện nơi anh em điều đẹp lòng Người, nhờ Đức Giêsu Kitô. Xin Người mở lòng anh em đón nhận Lề Luật cũng như các lệnh truyền của Người.
Được an vui thờ phượng Chúa, khi biết cất lời tri ân cảm tạ Chúa, với lòng tin tưởng vững vàng vào chiến thắng của Đức Kitô, như trong bài đọc một của Thánh Lễ, sách Huấn Ca nói: Chớ vội khen, khi người chưa lên tiếng: muốn biết người, phải nghe miệng nói năng. Trong bài Đáp Ca, Thánh Vịnh 91, vịnh gia cho thấy: Lạy Chúa, hạnh phúc thay được tạ ơn Ngài. Thú vị thay được tạ ơn Chúa, được mừng hát danh Ngài, lạy Đấng Tối Cao, được tuyên xưng tình thương của Ngài từ buổi sớm, và lòng thành tín của Ngài suốt canh khuya. Trong bài đọc hai của Thánh Lễ, thánh Phaolô nói: Thiên Chúa đã cho chúng ta chiến thắng nhờ Đức Giêsu Kitô.
Câu Tung Hô Tin Mừng, mà các nhà phụng vụ đã chọn cho ngày lễ hôm nay là: Giữa thế gian, anh em phải chiếu sáng như những vì sao trên vòm trời, là làm sáng tỏ lời ban sự sống. Trong bài Tin Mừng, Đức Giêsu nói: Lòng có đầy, miệng mới nói ra. Giữa một thế gian tăm tối, đau thương, loại trừ và nguyền rủa Thiên Chúa, một đời sống đầy tràn tin tưởng cậy trông của chúng ta sẽ trở thành những vì sao chiếu sáng trên vòm trời. Khi lòng chúng ta chất chứa bao niềm tri ân cảm tạ Thiên Chúa, thì đời sống của chúng ta sẽ tuôn trào những lời chúc tụng ngợi khen, cho dẫu, thực tế trước mắt thật nghiệt ngã đau thương như tình cảnh của ông Gióp. Chúng ta tạ ơn Chúa trong mọi hoàn cảnh, bởi vì, chúng ta đã có Đức Kitô, là ánh sáng chiếu soi vào trong những bất hạnh đau thương của chúng ta, và chúng ta sẽ toàn thắng nhờ Đức Kitô. Thánh Thần đã tỏ cho chúng ta thấy sự hiện diện của Người qua hình chim bồ câu, và lưỡi lửa, vì thế, bất cứ ai được đầy tràn Thánh Thần, thì sẽ sống đơn sơ hiền lành, đón nhận mọi sự từ Chúa: điều dữ cũng như điều lành, khiến lòng bừng cháy nhiệt tâm thực thi ý Chúa. Ai khao khát Quê Trời vĩnh cửu, chắc chắn sẽ sống đơn sơ và chính trực: đơn sơ trong việc làm, chính trực trong tâm tưởng; đơn sơ khi làm các việc lành ở đời này, và chính trực khi suy tưởng những điều thuộc thượng giới, và để cho những điều đó tràn ngập cõi lòng. Ước gì chúng ta biết kính sợ Chúa, với lòng đơn sơ của người con thơ kính sợ Cha hiền; và thực thi những gì Chúa dạy, với lòng tri ân cảm tạ. Ước gì Chúa an bài cho mọi việc ở trần gian luôn diễn tiến trong hòa bình trật tự, để tất cả chúng ta được hưởng nhờ, và Hội Thánh được an vui thờ phượng Chúa. Ước gì được như thế!
Emmanuel Nguyễn Thanh Hiền, OSB
=============
Suy niệm 6: XÉT ĐOÁN VÀ KẾT ÁN
Chúng ta thường quá độ lượng với chính mình, nhưng lại khắt khe với người khác, và cũng hay dùng cặp mắt để nhìn người khác chứ ít khi nhìn vào mình, là lý do khiến chúng ta ít thấy lỗi lầm của chính mình, nhưng lại dễ dàng nhận ra những sai sót của tha nhân.
Chúa Giêsu thật hài hước khi đưa ra hình ảnh cái rác và cái đà. Chúa muốn nhấn mạnh đến mối tương quan để làm nổi bật sự lố bịch của người có thói hay xét đoán người khác. Điểm nhấn ở đây không phải là chuyện lên án hay moi móc những lỗi lầm của anh em, nhưng là đòi mỗi chúng ta cần xét lại chính mình để phát hiện và loại bỏ những gì là bất toàn và lỗi tội. Biết xét mình và tự phê phán là mấu chốt cho những tương quan chân thật.
Chủ nghĩa giữ luật hình thức có thể che mắt người ta để rồi họ chỉ lo “xăm soi” để thấy những lỗi lầm nhỏ nhặt của người khác, còn chính họ lại đui mù trước những lầm lỗi nghiêm trọng của mình ; phê phán người khác mà không tự phê phán mình; đó là thứ mù quáng và giả hình mà Chúa Giêsu nhiều lần cảnh báo.
Nhìn thấy cái rác trong mắt anh em dễ hơn là thấy cây đà trong mắt mình. Không phải ta không thấy vướng mắt, nhưng là vì ta quá quảng đại với bản thân, thậm chí viện dẫn muôn ngàn lý do để cho rằng cái đà trong mắt ta chẳng có là gì trước mặt mọi người. Tình trạng đó đưa ta đến một khả năng rất dễ thấy cái rác trong mắt anh em mình.
Việc Chúa dạy chúng ta phải làm, “trước hết phải lấy cây đà khỏi mắt mình đi” (Lc 6, 42). Chúa muốn ta thay đổi cái nhìn, nhận ra mình cần được sửa đổi trước đã, để nhờ thay đổi bản thân, ta không còn thấy và muốn nhặt rác trong mắt anh em mình nữa. Đúng ra chúng ta phải cư xử nghiêm khác với bản thân mà rộng rãi với người khác, thì chúng ta lại hành động trái ngược lại, cư xử nghiêm khắc với người khác mà rộng rãi với chính bản thân mình.
Chúng ta phải lấy cái đà ra khỏi mắt chúng ta trước đã, rồi mới thấy mà lấy rác ra khỏi mắt anh em mình, thì trái lại, chúng ta chỉ thấy cái rác trong mắt anh em, mà quên đi cái đà còn đang nằm ở trong mắt của mình. Vì thế, điều quan trọng là phải biết nhìn nhận những sai lỗi khuyết điểm của mình, để rồi cố gắng uốn nắn, nỗ lực sửa đổi, nhờ đó thăng tiến bản thân, đổi mới cuộc đời.
Đức Hồng Y Verdier đã chia sẻ như sau: “kể từ khi làm Tổng Giám Mục Paris, tôi đã bị thiệt mất ba điều quí giá: một là không còn được đi lại tự do, vì công việc quá nhiều; hai là không có bạn bè, vì ai cũng sợ làm mất thời giờ của tôi; ba là không được nghe biết sự thật, vì kính nể nên ai cũng khen ngợi và tâng bốc tôi”. Vì kính nể nên ai cũng khen ngợi và tâng bốc, nên Đức Hồng Y Verdier sợ không nghe được sự thật, nhất là sự thật về con người của mình. Trái lại, để thấy được con người thật của mình, nhiều khi chúng ta lại phải cần đến những người hay chỉ trích chống đối chúng ta.
Thật lỗi phạm biết bao khi ta xét nét anh em! Ta quên rằng chính ta lắm khi còn tệ hơn thế nữa. Chính bản thân ta vẫn còn đầy những thói hư tật xấu. Khi lên án, chỉ trích anh em, làm như thể ta vô tội. Thực ra đó chỉ là cái đà lớn che đi con người của ta thôi. Tất cả chúng ta đều được Thiên Chúa đối xử khoan hồng với giá máu châu báu của Chúa Kitô. Nhưng thử hỏi : Chúng ta đã được tha thứ điều gì? Hãy nhớ lại những điều tệ hại và xấu xa chính bản thân ta đã làm trong cuộc đời ta. Thế mà Thiên Chúa đã tha thứ tất cả. Chúa đã không khắt khe với ta, sao ta lại vượt quá cách Chúa đối xử đại lượng với chúng ta.
Con người thường có khuynh hướng thích được khen thưởng hơn là biết lắng nghe những lời thành thật giúp ta thanh luyện những tiêu cực, nhất là khi ta có chút ít quyền hành. Bởi thế, muốn biết rõ mình hơn, chúng ta lại càng cần phải có những kẻ can đảm, dám nói cho chúng ta biết sự thật, biết những điều lầm lỗi, để chúng ta sửa chữa và vươn lên.
Chắc chắn không ai muốn sống mà lúc nào cũng bị người khác để ý từng hành vi, cư chi. Vậy đừng làm cho người ta cái gì mình không ưa thích. Chúa nhắc nhớ chúng ta : “Hãy lấy cái đà trong mắt chúng ta trước, rồi lấy rác nơi anh em sau”(Lc 6, 42). Chúa sinh chúng ta ra mỗi người một vẻ để chúng ta đùm bọc nhau, sưa chữa nhau chứ không để hại nhau đâu. Hãy tha thứ và nhiệt tình phục vụ anh em, đừng xét đoán, đừng lên án. Đó là điều Chúa nhắn nhủ chúng ta hôm nay.
Lạy Chúa, xin giúp chúng con biết nghe lời Chúa dạy và đem ra thực hành trong đời sống. Amen.
Lm. An-tôn Nguyễn Văn Độ
=============
Suy niệm 7: ĐÀO TẠO ĐỦ
“Mù mà lại dắt mù được sao? Lẽ nào cả hai lại không sa xuống hố? Học trò không hơn thầy, có học hết chữ cũng chỉ bằng thầy mà thôi!”.
“Với Đấng ban sức mạnh cho tôi, tôi có thể làm được mọi sự!” - Phaolô.
Kính thưa Anh Chị em,
Đấng ban sức mạnh cho Phaolô, cũng là Đấng dạy dỗ Phaolô, đào tạo Phaolô! Tin Mừng Chúa Nhật hôm nay đặt ra một câu hỏi, “Bạn có được ‘đào tạo đủ’ không?”.
‘Đào tạo đủ’ nghĩa là gì? Chúa Giêsu nói rõ, người được ‘đào tạo đủ’ sẽ giống như thầy của họ. Tất nhiên, chúng ta phải nên giống Chúa Giêsu - Thầy Dạy duy nhất của mình. Vậy bạn và tôi có giống Ngài trong mọi phương diện không?
Được ‘đào tạo đủ’ của một Kitô hữu khác với được ‘đào tạo đủ’ trong một nghề nghiệp. Một bác sĩ được đào tạo đủ khi tất cả các bài học cần thiết được học và các khía cạnh thực tế của y học được đưa vào thực hành. Đó là lý do tại sao người đó sẽ trở thành bác sĩ như các bác sĩ, thầy của họ. Nhưng đời sống Kitô hữu không phải là thứ chúng ta thành thạo bằng cách học nhiều giáo lý đức tin để - bằng chuyên môn - có thể đưa chúng vào thực hành với những tài năng tự nhiên mình có. Để được ‘đào tạo đủ’, Kitô hữu cần có một ‘Bác Sĩ thần thánh’ sở hữu - ‘chiếm đoạt’ - họ hoàn toàn; Ngài sống trong họ và hành động thông qua họ. Do đó, đào tạo Kitô hữu là thực hành ‘cho phép Chúa Kitô nên một’ với bạn để chính Ngài hành động trong bạn, qua bạn!
Hình thức “đào tạo” này trước tiên hướng đến mục tiêu giải thoát chúng ta khỏi sự mù quáng tâm linh. Vậy phải nhìn thấy Chúa Kitô, biết Ngài và yêu mến Ngài! Tuy nhiên, sự mù quáng luôn có thể tái diễn khi chúng ta rời mắt khỏi Ngài - Đấng Cứu Độ. Vậy mà nhìn thấy Chúa Kitô thôi thì chưa đủ. Nhìn thấy phải đi kèm hành động. Đó là lý do tại sao Chúa Giêsu tiếp tục nói, “Xem quả thì biết cây” và rằng, “Người tốt thì lấy ra cái tốt từ kho tàng tốt của lòng mình”. Việc nhìn thấy chính Chúa Kitô trong tâm hồn bạn sẽ tạo ra “kho tàng tốt” đó, và điều này sẽ khiến bạn được ‘đào tạo đủ’ hơn! Chỉ khi đó, bạn mới có thể tạo ra trái tốt, vì chính Chúa Kitô sẽ tạo ra trái tốt trong và qua bạn.
Vậy “Bạn có được ‘đào tạo đủ’ không?”. Bạn có hằng ngày để mắt đến Chúa Kitô? Và nếu có, bạn có cho phép Ngài hành động trong cuộc sống - và qua bạn - trong cuộc sống tha nhân? Nếu không thể trả lời những câu hỏi này bằng một câu “Có” đầy tự tin, có thể bạn có nhiều sự mù quáng trong đời sống tâm linh hơn bạn tưởng.
Anh Chị em,
“Học trò không hơn thầy, có học hết chữ cũng chỉ bằng thầy mà thôi!”. Hôm nay, hãy suy ngẫm về sứ mệnh của bạn để trở thành một môn đệ - một chiến binh - được ‘đào tạo đủ’ của Chúa Kitô! Chúa muốn sử dụng bạn, sống trong bạn và hành động qua bạn. Ngài muốn bạn giống Ngài trong mọi cách. Điều này chỉ có thể khi bạn thừa nhận sự mù quáng mà bạn đang đấu tranh, hãy liệt kê chúng! Hướng mắt về Ngài và để Ngài nên một với bạn! Hãy bắt đầu lại bằng cách hướng về Ngài, tìm kiếm và yêu Ngài! Nếu bạn luôn hướng mắt về Ngài, Ngài sẽ cẩn thận chăm sóc phần còn lại, dẫn bạn đến một cuộc sống được ‘đào tạo đủ’ và hiệu quả.
Chúng ta có thể cầu nguyện,
“Lạy Chúa, ước gì con ‘được Chúa chiếm đoạt’. Và như thế, nhất định, con sẽ sinh trái tốt!”, Amen.
Lm. Minh Anh, Tgp. Huế
============
