Vấn đề 15 : Nói rằng Thiên Chúa là tình yêu, vậy tại sao Thiên Chúa biết trước có một số người sẽ phải xuống hỏa ngục mà Ngài còn tạo dựng nên họ làm chi ? Tại sao Ngài để cho con người phải chịu đau khổ, chết chóc, chiến tranh và đầy dẫy những bất công trong xã hội ?
TRẢ LỜI
I. THIÊN CHÚA THỰC SỰ LÀ TÌNH YÊU
Thiên Chúa đã mạc khải, đã tỏ mình ra cho loài người biết Ngài là tình yêu (Mt 22,37; 1Ga 4,16). Chúa Cha yêu Chúa Con và tình yêu ấy là Chúa Thánh Thần (kinh Tin Kính). Ngài đã biểu lộ tình yêu bằng việc làm :
- Tạo dựng nên vũ trụ vạn vật vì con người và cho con người (St 1).
- Sẵn sàng tha thứ những lỗi lầm của con người, bằng cách sai Con Một Ngài xuống trần gian để chuộc tội họ, đem lại ơn cứu độ muôn đời cho những ai tin kính Ngài (Ga 3,16).
- Chúa Kitô là Ngôi Hai Thiên Chúa cũng vì tình yêu nên đã vâng lời cho đến chết và chết trên thập giá. Ngài đã chứng tỏ tình yêu lớn lao nhất qua việc thí mạng sống vì người yêu : “Không có tình yêu nào lớn hơn tình yêu của người hiến mạng sống vì kẻ mình yêu” (Pl 2,8).
- Ngài dạy các môn đệ phải yêu thương nhau, vì đó là dấu hiệu để người ngoài nhận biết họ là môn đệ Ngài (Ga 13,34-35).
- Đức Kitô dạy những ai tin kính Ngài thì hãy thi hành lời Ngài truyền dạy là yêu thương tha thứ luôn luôn, tha thứ cầu nguyện cho cả những kẻ bách hại mình (Ga 14,15-23; Mt 22, 37-40; 1Ga 4, 20tt; Mt 5,43-47).
Cuộc đời của Ngài đầy dẫy những hành động yêu thương, chữa các bệnh tật, hóa bánh ra nhiều nuôi những kẻ đói vì hâm mộ lời giảng dạy, thiết lập bí tích Thánh Thể để có thể ở lại với tín hữu mọi ngày cho đến tận thế (Mt 8, 3.9-29; Lc 13,11-13; Mt 14,15-21; Mt 26,26-29; Mt 28,20).
Tuy nhiên, có người đặt vấn đề Thiên Chúa là tình yêu như vậy, nhưng tại sao Ngài biết trước một số người sẽ phải xuống hỏa ngục mà Ngài còn dựng nên họ làm chi? Tại sao Ngài để xảy ra những tai ương, chiến tranh và đầy dẫy những bất công nơi con người ?
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Đây là vấn đề mầu nhiệm, rất khó hiểu đối với tâm trí kém cỏi của con người. Trước khi giải quyết chúng ta cần phải có thái độ khiêm tốn, nghĩa là ý thức sự giới hạn kém cỏi của trí khôn chúng ta, và sự khôn ngoan vô biên của Thiên Chúa. Có những điều Chúa làm và con người có thể hiểu được, nhưng cũng có những hành động của Chúa vượt quá tầm hiểu biết của con người. Ta gọi đó là những mầu nhiệm, những điều hợp lý, nhưng trí khôn chúng ta không thể hiểu biết một cách rõ ràng. Cũng giống như một người không bao giờ đến trường, tuy không thể hiểu hết những công thức toán học nhưng vẫn chấp nhận những công thức ấy là những điều hợp lý.
Sau đây là một số lý do giúp ta hiểu một phần nào về những đau khổ tai họa của con người :
1. Tại sao Thiên Chúa biết trước một số người sẽ phải xuống hỏa ngục, mà Ngài còn dựng nên họ làm chi ?
a) Trước hết, Thiên Chúa dựng nên con người không phải để cho họ xuống hỏa ngục, nhưng là để họ được chung hưởng hạnh phúc với Ngài (St 2,8).
Tuy nhiên, để hạnh phúc ấy được trọn vẹn, Ngài đã ban cho con người một sự tự do, để họ dùng sự tự do ấy lựa chọn điều tốt và gạt bỏ điều xấu (St 2,16). Nếu họ làm tốt thì được thưởng, nhưng nếu dùng tự do để làm điều xấu thì đương nhiên sẽ bị phạt theo đức công bình
(St 2,17).
b) Vì Thiên Chúa là tình yêu, nên hằng ban ơn thánh giúp ta sống theo ý Ngài để được thưởng. Còn chúng ta có nghe theo lời gọi của Ngài hay không là hoàn toàn do ta quyết định. Thánh Augustinô đã nói : "Thiên Chúa sinh ra bạn không cần ý kiến bạn, nhưng Ngài không thể cứu rỗi bạn nếu bạn không muốn cộng tác
với Ngài".
c) Con người không được đổ thừa trách nhiệm cứu rỗi chính mình cho Thiên Chúa, vì sự biết trước của Thiên Chúa không giống với sự biết trước của chúng ta :
- Con người chúng ta sống trong thời gian nên ý niệm biết trước có tính cách tất định.
- Còn nơi Thiên Chúa là Đấng ở ngoài thời gian nên sự biết trước của Ngài không tất định, mà còn lệ thuộc vào sự tự do của con người.
Ta có thể ví sự biết trước của Thiên Chúa giống như cái biết của khán giả xem đá banh. Khi nhìn lực lượng của hai bên, khán giả bên ngoài có thể đoán trước phần thắng bại như thế nào. Tuy vậy, sự ăn thua ấy không tất định, nhất thiết phải xảy ra như dự đoán, mà còn lệ thuộc vào ý chí quyết tâm thắng và tinh thần dũng cảm của các đấu thủ, cũng như lệ thuộc vào sự cổ vũ của khán giả bên ngoài nữa. Nếu bây giờ chúng ta được sự cổ võ của Thiên Chúa (ơn thánh), mà hăng hái sống đạo, thì từ đời đời Thiên Chúa cũng đã thấy và biết trước như vậy. Nhưng rồi, sau một thời gian sốt sắng, chúng ta lại chán nản buông xuôi theo sự cám dỗ của ma quỷ, thế gian, xác thịt, thì cũng từ đời đời Thiên Chúa đã biết trước ta sẽ sa ngã như vậy. Thiên Chúa luôn luôn khích lệ, trợ giúp cho ta sống tốt đẹp, nhưng ta có muốn được cứu hay không là do ta quyết định.
Một ví dụ khác về sự quyết định tự do của con người trước lời mời gọi của Thiên Chúa : Vào một buổi tối trời, chúng ta trông thấy một người đi xe đạp trên một đoạn đường rất nguy hiểm và hầu như chắc chắn sẽ không thóat khỏi tai nạn nếu họ cứ tiếp tục cuộc hành trình. Chúng ta có lòng tốt khuyên bảo người đó không nên đi. Nhưng nếu họ coi thường lời cảnh báo mà cứ tiếp tục như thường thì chúng ta cũng có thể biết trước số phận của người ấy, và họ không thể đổ thừa trách nhiệm cho chúng ta. Cũng thế, những người từ chối ơn Chúa giúp và nhất định chọn làm điều xấu, thì nếu bị phạt, họ sẽ hoàn toàn chịu trách nhiệm và không thể phiền trách Thiên Chúa đã biết trước mà còn dựng nên họ. Chúa Giêsu cũng đã nói đến sự cố chấp này như sau : "Hễ ai xúc phạm đến Con Người thì họ sẽ được tha, nhưng kẻ nào xúc phạm đến Chúa Thánh Thần (cố chấp không chịu cho Chúa Thánh Thần thánh hóa) thì sẽ không được tha đâu" (Lc 10, 12).
d) Đàng khác, vì không ai trong chúng ta biết trước số phận tương lai của mình như thế nào, thế thì tại sao ta lại không nghĩ rằng mình sẽ được thưởng, để rồi cố gắng sống tử tế hơn, mà lại cho là mình sẽ bị phạt, rồi sống một cuộc đời buông thả, và đổ thừa trách nhiệm cho Thiên Chúa đã tiền định như vậy!
Tóm lại, Thiên Chúa là Tình Yêu, và Ngài đã thể hiện tình yêu ấy ra bên ngoài bằng việc sáng tạo nên vũ trụ vạn vật, trong đó có con người. Ngài tạo dựng con người là để thông ban hạnh phúc cho họ. Tuy nhiên, để cho hạnh phúc ấy được trọn vẹn, Thiên Chúa đã ban cho con người sự tự do chọn lựa điều tốt và gạt bỏ điều xấu. Nhưng con người có quyền muốn hưởng hạnh phúc hay không là tùy sự quyết định tự do của họ, nếu làm tốt sẽ được thưởng, nhưng nếu cố tình chọn lựa điều xấu thì tất nhiên sẽ bị phạt. Khi ấy, họ không thể đổ thừa trách nhiệm cho ai khác ngoài chính mình. Còn việc Thiên Chúa biết trước không có tính cách tất định như con người thường hiểu, mà còn lệ thuộc vào nhiều yếu tố khác nữa, nhất là ý muốn của chúng ta.
2. Thiên Chúa là tình yêu, vậy tại sao Ngài lại để xảy ra tai ương, chiến tranh cùng những bất công nơi con người ?
Đây cũng lại là một điều rất khó hiểu đối với trí khôn nông cạn của con người, vì một đàng chúng ta tin chắc chắn Chúa là Đấng toàn năng và đầy tình thương xót, nhưng đàng khác, trong thực tế ta lại gặp biết bao đau khổ, tai họa chồng chất trên con người.
- Theo giáo lý Kitô giáo thì đau khổ, tai họa chính là hậu quả của tội. Đầu tiên, Thiên Chúa tạo dựng nên con người là để họ được hưởng hạnh phúc. Nhưng Thiên Chúa là Đấng công bằng vô cùng, muốn cho hạnh phúc ấy được trọn vẹn, nên Ngài đã làm một cuộc thử thách. Con người đã sa ngã, lựa chọn điều xấu, lỗi lệnh Chúa truyền (St 2, 16-17; 3, 1-7), nên đã bị mất tất cả những gì đang được hưởng : "Từ nay đàn bà sẽ phải đau đớn lúc sinh con. Đàn ông phải lam lũ vất vả, phải đổ mồ hôi mới có bát cơm ăn, phải đau khổ và phải chết nữa" (St 3, 16-19). Từ đây, do hậu quả của tội tổ tông, đau khổ lọt vào thế gian, và rồi tội riêng của con người còn làm tăng đau khổ lên mãi.
- Nếu là những tai họa do loài người gây nên như chiến tranh, giặc giã..., thì những tai họa ấy là do lỗi của con người chứ không phải là sự sắp đặt của Thiên Chúa. Loài người đã lạm dụng sự tự do Chúa ban để tham lam ích kỷ, lợi dụng khoa học để chế tạo ra những vũ khí giết người tai hại, gây ra không biết bao đau khổ, tang tóc cho đồng loại. Thiên Chúa là tình yêu, nên không bao giờ muốn những sự đau thương xảy đến cho con người. Tuy nhiên, vì Ngài là Đấng toàn năng nên Ngài vẫn có thể biến những tai họa ấy trở nên nguyên nhân đem lại hạnh phúc cho những kẻ biết phó thác tin tưởng nơi Ngài.
- Trong thực tế, chúng ta thấy rằng tai họa đối với người này lại là một điều may mắn đối với người khác. Người bệnh tật thì đau khổ, nhưng lại là cơ hội may mắn cho vị bác sĩ có việc làm, cũng như là một dịp may giúp các nhà khoa học có đủ dữ kiện để phát minh ra những thứ thuốc mới lạ phục vụ con người hữu hiệu hơn. Hơn nữa, ngay trong cái khổ cũng có cái sướng, và ngược lại cái sướng bây giờ có thể gây ra đau khổ sau này. Chẳng hạn một người nghèo bỗng nhiên trúng số trở thành giàu có là một điều may mắn, nhưng nếu họ không khéo sử dụng thì có thể vì sự giàu sang ấy mà họ trở nên xấu xa tội lỗi, hoặc bị tai nạn khác đau đớn hơn. Điều này chứng tỏ đau khổ chỉ là tương đối mà thôi. Sống trên đời không ai hoàn toàn sướng, và ngược lại cũng không ai phải đau khổ hoàn toàn. Điều quan trọng là người ta có biết chấp nhận hoàn cảnh và cố gắng đổi mới hay không. Chính điều này sẽ giúp họ luôn luôn có sự bình an là nguồn mọi sự hạnh phúc.
- Còn những tai họa thiên nhiên như động đất, bão lụt, mất mùa... đã gây cho loài người những hậu quả đau thương, thảm khốc, là kết quả của một thế giới tương đối, thụ tạo, nhờ đó con người mới có thể nhận ra Đấng hoàn hảo, tuyệt đối và là cùng đích của vạn sự, vạn vật là Thiên Chúa.
Những khuyết điểm của vũ trụ ấy là do Thiên Chúa ban phép cho xảy ra để nhắc nhở con người thế gian này là một nơi tạm gửi. Chỉ có thiên đàng đời sau mới là quê thật vĩnh cửu của chúng ta.
Hơn nữa, Thiên Chúa cũng cố ý sáng tạo nên vũ trụ có khuyết điểm để cho con người được vinh dự cộng tác với Ngài bằng cách dùng trí khôn Chúa ban mà hoàn tất những gì còn khiếm khuyết nơi tạo vật. Có như thế, con người mới có thể chứng tỏ sự cao quý của một loài có trí khôn trước các loài vật khác.
- Tất cả những giải đáp vừa nói cũng không đủ để trả lời thỏa mãn đối với những người gặp phải đau khổ nặng nề. Trong hoàn cảnh ấy, chỉ có đức tin mới giải quyết được vấn đề đau khổ. Vì tất cả những thử thách, đau khổ một phần là do Thiên Chúa để cho xảy đến hầu mưu ích lợi thiêng liêng cho chúng ta.
Những đau khổ con người phải chịu nhằm giúp thanh luyện tâm hồn, giúp họ sớm trưởng thành và có dịp lập công đền tội mình và người khác ngay ở đời này.
Chính Chúa Kitô đã là gương mẫu chịu đựng đau khổ một cách anh hùng. Ngài vô tội, nhưng đã tình nguyện chịu đau khổ và tự hiến mạng sống trên cây thập giá vì chúng ta. Ngài đã đi bước trước và khuyến khích chúng ta đi theo đường Ngài đã đi : "Nếu ai muốn theo Thầy, hãy từ bỏ mình và vác thập giá mà theo Thầy" (Lc 9, 23). Từ đây, người tín hữu có thể tìm thấy niềm vui ngay trong những đau khổ họ chịu vì danh Chúa (Cv 5, 41), vì đau khổ làm cho họ trở nên giống Chúa hơn
(Pl 3, 10).
Cũng từ ngày Chúa Giêsu làm gương can đảm chịu đau khổ, thì đối với những tâm hồn anh dũng theo Chúa, sự đau khổ đã trở nên nguồn sinh lực dồi dào và là điều kiện để được cứu rỗi. Do đó, những người từ khi mới sinh đã bị thua thiệt đau khổ cũng không nên buồn rầu, than thân trách phận, vì cuộc đời con người không phải là tất cả, và chết không phải là hết. Những đau khổ họ chịu đời này vài ba chục năm có là gì khi so sánh với đời sống vĩnh cửu mai sau.
Tóm lại, Thiên Chúa thực sự là TÌNH YÊU và muốn chia sẻ hạnh phúc của Ngài cho chúng ta. Ngài tạo dựng nên con người là để họ được thông phần hạnh phúc với Ngài. Nhưng sở dĩ có những người bị phạt muôn đời là hoàn toàn do sự cố chấp của họ. Cũng thế, ngay trên trần gian này, con người phải chịu đau khổ cũng là do lỗi của con người.
Tuy đau khổ là điều bất lợi về một phương diện, nhưng đau khổ cũng chỉ là tương đối, và nếu xét về một phương diện khác thì đau khổ lại là một điều cần thiết để thanh luyện tâm hồn và giúp ta lập được nhiều công nghiệp ở đời này. Trong thực hành, mỗi khi gặp phải đau khổ, thay vì kêu trách Thiên Chúa, chúng ta hãy bình tĩnh giải quyết. Nếu đã cố gắng hết sức mà không thắng vượt trở ngại, chúng ta sẽ sẵn sàng đón nhận với một tinh thần phó thác cậy trông nơi Chúa quan phòng, Ngài luôn muốn làm điều lành cho ta. Chính thái độ can đảm ấy sẽ trở nên nguồn hạnh phúc cho ta đời này và đời sau.
SỬA KINH
Một thương gia đến gặp cha xứ, sau một hồi trò chuyện, người khách ra về, chú giúp việc vào dọn bàn trà hỏi cha xứ :
- Thưa cha, sao vừa rồi người khách yêu cầu cha thực hiện một việc nhỏ thôi, rồi sẽ công đức nhà xứ 1 triệu đô mà cha không đồng ý.
- Vì cha không thể thực hiện được "việc nhỏ" đó con ạ.
- Sao cha để lỡ một cơ may hiếm có thế. Đó là việc gì vậy cha ?
- Con biết không, ông ta sẽ cho nhà xứ 1 triệu đô với điều kiện cha chỉ cần nói giáo dân sửa một lời kinh trong mùa Phục sinh.
- Vậy thì có khó gì đâu ?
- Nhưng con biết không, ông ta yêu cầu sửa lời Alleluia thành Côca côla !!!
PHỤ CHÚ
1. BỆNH TẬT CŨNG LÀ MỘT ÂN HUỆ, NẾU BIẾT LỢI DỤNG SẼ CÓ ÍCH RẤT NHIỀU CHO TA
Ignace de Loyola là một sĩ quan trẻ tuổi rất háo danh, hay nóng giận nhưng có tài chỉ huy. Một hôm khi tham chiến, chẳng may ông bị gãy chân phải nằm nhà thương điều trị. Trong thời gian dưỡng bệnh, ông tìm đọc tiểu thuyết để giải khuây. Trong số các sách của bệnh viện, cũng có sách cuộc đời Chúa Cứu Thế và hạnh các thánh. Lần đầu cầm cuốn sách đạo, Ignace cảm thấy ngại ngùng, nhưng vì không còn sách nào khác, nên ông phải đọc cho đỡ buồn. Sau khi đọc xong mấy cuốn, Ignace đột nhiên khám phá ra những tư tưởng mới lạ có sức mạnh biến đổi cả cuộc đời ông. Ông đã nhận ra giá trị của lòng nhân từ mạnh hơn sự thù oán, lòng sốt sắng có sức chinh phục các linh hồn cách hữu hiệu.
Rồi với tâm hồn cao thượng, và với ơn Chúa thôi thúc, Ignace tự nhủ mình rằng thánh Phanxicô và Đaminh làm được những việc vĩ đại, tại sao tôi lại không được ? Từ đó, ông đã quyết định theo gương hai vị thánh trên để trở thành một tu sĩ gương mẫu và thiết lập một dòng lớn bậc nhất của Giáo Hội là dòng Chúa Giêsu (dòng Tên) và đã được phong thánh.
2. TẤM GƯƠNG THÁNH GIÓP THỜI CỰU ƯỚC :
Gióp là một người công chính, kính sợ Thiên Chúa. Ông cũng được Chúa ban cho sự giàu sang và con cái đầy đàn. Nhưng rồi một ngày kia, để thử lòng Gióp, Thiên Chúa đã để mặc ông cho Satan làm hại, các con ông bị chết hết, của cải, sự nghiệp cũng bị tiêu tan. Cuối cùng Gióp bị mang bệnh cùi đến nỗi phải ở riêng một mình, ngồi trên đống tro và lấy mảnh sành cạo những con dòi đang rúc rỉa thân xác ông.
Trước những tai họa dồn dập, Gióp vẫn một lòng trông cậy Chúa, mặc cho những lời dèm pha bè bạn, những lời nhiếc mắng của vợ ông. Ông nói : “Thiên Chúa đã ban mọi sự cho tôi, bây giờ Ngài lấy lại, xin ngợi khen Chúa”.
Cuối cùng Satan chịu thua và Thiên Chúa khen ngợi lòng trung thành của ông. Ngài trả lại cho ông tất cả những gì ông bị mất, và còn được nhiều hơn trước.
SỢ VỢ SỐNG LẠI
Một cặp vợ chồng đưa nhau đi thăm thánh địa Giêrusalem. Chẳng may bà vợ đột ngột qua đời. Nhà hòm bàn với ông chồng :
- Nếu ông muốn đưa bà nhà về xứ, thì sẽ phải tốn 5.000 đôla. Còn như mai táng bà ở ngay tại vùng đất thánh này, thì sẽ chỉ tốn 200 đôla.
Ông chồng suy nghĩ một lát rồi trả lời rằng muốn đưa thi hài bà về quê quán hơn. Nhà quàn ngạc nhiên : Tại sao phải chịu tốn 5.000 đôla, trong khi để bà nhà an nghỉ nơi thánh địa này, chỉ tốn 200 đô la.
Ông già trả lời :
- Cách đây hơn hai nghìn năm, ở Giêrusalem này có một người đã chết, được chôn cẩn thận, vậy mà ba ngày sau sống lại. Tôi thật không muốn gặp trường hợp rủi ro này.
