Suy niệm 1
Mẫu gương một gia đình --------------------------------------Hôm nay mừng lễ Thánh gia Chúa Giêsu, Đức Mẹ và Thánh Giuse, chúng ta hãy nhớ lại rằng tất cả chúng ta đều xuất thân từ một gia đình.
Khi được hỏi về các gia đình trên thế giới hôm nay: gia đình là thế nào?, thì:
- Có khá đông người trả lời: Gia đình là một ngục tù.
- Nhưng có nhiều người trả lời: Gia đình là nơi người ta cảm thấy hạnh phúc và yêu mến nhất.
Đúng vậy, thế giới hôm nay bị chao đảo vì hạnh phúc hôn nhân dễ bị đổ vỡ, số vợ chồng ly dị ngày càng tăng, trẻ em được sinh ra ngoài hôn nhân ngày càng nhiều. Sở dĩ như vậy, là vì người ta quá đam mê về sắc dục, hoặc quá vì tiền hoặc vì quyền bính và không biết tha thứ cho nhau.
Dù có những đổ vỡ như vậy, gia đình vẫn là một trong những thể chế vững chắc nhất. Trong thư chung của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam năm 2008 về giáo dục kitô giáo trong gia đình khẳng định: “gia đình là một niềm vui cho thế giới, là niềm tin tưởng về nhân bản, một con đường cho tương lai.”
Gia đình là nơi dựng xây cho mỗi thành phần:
- Chính Thiên Chúa đã ban cho Con Yêu dấu của Ngài một gia đình nhân loại.
- Gia đình là nơi mà chúng ta có thể là chính mình và hãnh diện về vai trò của mình mà không bị lên án.
- Gia đình là nơi sống tình yêu thương mỗi ngày, không cô đơn và học chia sẻ, là nơi có thể làm cho sự dâng hiến của chúng ta sinh hoa trái.
- Gia đình là nơi nương thân hạnh phúc trong một thế giới mà mỗi người chỉ là con số, một bổn phận chứ không phải là một con người.
- Thánh giáo hoàng Gioan Phaolo II khẳng định: “Gia đình là chiếc nôi của xã hội,.., là tế bào đầu tiên và sống động”.
- Gia đình là nơi mà đời sống xã hội cần học hỏi để sống dịu dàng hơn và học biết sự khác biệt của nhau để tôn trọng nhau và nâng đỡ nhau.
- Gia đình là người mang bình an cho xã hội: bình an của gia đình nhân loại được sinh ra từ gia đình. Thánh Toma Aquino ví gia đình như là bầu sữa thiêng liêng cho xã hội.
Chúng ta cũng đừng quên gia đình cũng là một mẫu kinh tế làm cho ngân sách nhà nước tăng trưởng. Tuy nhiên điều đó chỉ có thể thực hiện được với những điều kiện sau đây:
- Gia đình phải ưu tiên cho việc hiệp thông giữa các thành phần. Tình yêu cần phải được nói ra và đặc biệt tình cha phải được biểu lộ. Gia đình phải phát triển một tình thân mật thánh thiện.
- Gia đình đòi hỏi các đôi vợ chồng phải cam kết sống chung thuỷ.
- Gia đình phải mở ra với thế giới bên ngoài. Cần dè chừng đối với các gia đình độc đoán chuyên quyền cho mình là đủ rồi. Phải cam kết phục vụ các tổ chức bác ái trong xã hội.
- Gia đình cần mở ra cho đời sống đức tin. Từ vài năm nay, do công việc làm ăn cũng như ảnh hưởng của đời sống chơi bời, hưởng thụ, nhiều người không cầu nguyện trong gia đình vào các buổi tối.
Để mở ra cho đời sống đức tin, chúng ta hãy nhìn lại:
- Đức tin của Abraham, dù già cả không con, ông vẫn tin vào lời Chúa: ông sẽ là cha của một dân tộc.
- Đức tin của Simeon, nhận ra Đấng Mesia mà toàn dân trông đợi nơi đứa trẻ mới sinh.
- Đức tin của Đức Mẹ và Thánh Giuse dâng con vào Đền thờ. Các ngài ý thức mình không được phép giữ Con Thiên Chúa cho chính mình… Thiên Chúa chấp nhận lễ dâng của các ngài. Lưỡi gươm sẽ đâm vào trái tim Mẹ Maria khi chứng kiến con mình phải chết trên thập giá.
- Liệu mỗi người chúng ta có đủ ý thức về tầm quan trọng và sự cao cả của gia đình không?
- Phải chăng Thiên Chúa không có gia đình? Thiên Chúa không độc thân, Thiên Chúa luôn là một gia đình trong tương quan Ba Ngôi. Rougier viết: “Nếu Thiên Chúa đã thiết lập gia đình, chính là vì gia đình giống hình ảnh Thiên Chúa”.
Ngày lễ Thánh gia hôm nay, chúng ta hãy cầu xin Thiên Chúa ban cho các gia đình luôn là mẫu gương thắp sáng ngọn nến đức tin cho môi trường chung quanh. Qua đó người ta nhận ra quyền lực của Thiên Chúa còn mạnh hơn cả những thử thách, thất bại và cả cái chết.
Lạy Chúa, cảm tạ Chúa đã đoái thương nhìn đến tổ phụ Abraham chúng con và chữa sự son sẻ của Sara vì Chúa trung thành với giao ước và con cháu là chính chúng con.
Chúng con cảm tạ Chúa hơn nữa vì Chúa đã chọn một người thiếu nữ khiêm nhường Israel để ban cho chúng con người Con của Chúa.
Chúng con cảm tạ Chúa vì Chúa đã chọn Thánh Giuse, người thợ mộc săn sóc gia đình thánh mà chúng con cũng là con của gia đình này.
Và hôm nay chúng con xin Chúa đi vào mầu nhiệm cao cả của lịch sử cuộc đời chúng con. Chúng con hạnh phúc vì được làm con Chúa, hạnh phúc vì được làm con ánh sáng được Đức Nữ Maria đồng trinh tinh tuyền bế trên cánh tay và được Thánh Giuse không ngừng trợ giúp.
Khi Đức Mẹ và Thánh Giuse dâng Chúa Giêsu vào đền thờ để tận hiến cho Chúa, chúng con xin các ngài rộng mở cánh tay dâng lên Chúa toàn thể thế giới và đặt thế giới này trong ánh sáng cứu độ của Chúa. Amen.
Lm. Gioan Đặng Văn Nghĩa
=========================
Suy niệm 2
TRÁCH NHIỆM – TÌNH YÊU
Lc 2, 22 - 40
Người ta thường nói: “Chúng ta có nhiều chốn để đi, nhưng chỉ có một nơi để về, đó là gia đình”. Tuy nhiên, thực tế ngày nay lại khác, bởi nhiều người đã không còn coi gia đình là mái ấm, lý do: nơi ấy thiếu tình yêu thương, trách nhiệm và cũng chẳng còn hấp dẫn nếu không muốn nói là đang ngày càng bị đe dọa!
Hôm nay, Giáo Hội muốn giới thiệu đến chúng ta một Gia Đình Thánh, đó là gia đình Thánh Gia. Qua đó, Giáo Hội muốn con cái mình noi gương bắt chước Mẹ Maria, Thánh Giuse và Đức Giêsu trong việc xây dựng gia đình trên nền tảng tình yêu và trách nhiệm.
1. Thực trạng gia đình hiện nay
Nhà thơ Nguyễn Du đã từng nói: “Những điều trông thấy mà đau đớn lòng”.
Thật vậy, nhìn vào thực tế nhiều gia đình hiện nay, chúng ta không thể không lo ngại và thất vọng, bởi vì:
Có những điều mà ngày xưa người ta coi đó là quái gở, nhưng hôm nay lại là chuyện bình thường được diễn ra như cơm bữa hằng ngày!
Chẳng hạn như chuyện nạo phá thai. Đi ra ngoài đường, chúng ta thấy những trung tâm, phòng khám, nhan nhản mọc lên với những tấm biển nhìn mà thấy ớn lạnh như: “Phá thai an toàn, không đau”; “Siêu âm, hút thai bằng thuốc”.
Chính sự dễ dàng và công khai, cộng thêm chuyện yêu đương bừa bãi hoặc những người cha người mẹ không có tình yêu, thiếu trách nhiệm, nên họ sẵn sàng đang tâm giết chính đứa con vô tội của mình một cách bình thường mà không hề áy náy!
Mặt khác, cảnh ly dị đang dần trở thành thông lệ. Không chỉ những người đã xây dựng gia đình muốn ly dị, mà ngay cả những bạn trẻ chưa lấy vợ lấy chồng mà đã đi tìm “đường thoát hiểm”, cho ngày chia tay trong tương lai! Đây là một nỗi buồn tê tái, bởi vì những cặp vợ chồng ly dị, hậu quả khôn lường, bi đát sẽ đổ dồn lên đầu những đứa con thơ ngây, vô tội.
Hơn nữa, lại có nhiều gia đình ngày nay không dám sinh nhiều con, họ biện minh là không có điều kiện, thời gian…, nên chỉ sinh 1 hoặc 2 con.
Đây là một lựa chọn không thực tế do thói ích kỷ của các bậc làm cha mẹ, nên đã dẫn đến tình trạng bi đát nơi các gia đình.
Thật vậy, khi sinh ít con, bố mẹ thường hay chiều chuộng thái quá. Vì thế, xảy ra tình trạng như: chúng luôn nghĩ mình là thành phần quan trọng nhất trong gia đình, nên nó có quyền đòi buộc mọi người phải phục vụ và đáp ứng mọi nhu cầu. Nếu không, chúng có thể quậy phá, chửi bới, đánh đập…. Đã có biết bao nhiêu bậc cha mẹ bị con cái đánh, chửi, và ngay cả giết chết chỉ vì không đáp ứng đúng như yêu sách của chúng.
Cũng có khá nhiều bậc cha mẹ ít quan tâm đến con cái, mà chỉ lo kiếm tiền hay quá tập trung đến công việc…, mà quên đi tình yêu thương, bổn phận, trách nhiệm của mình với con cái. Vì thế, sau này, đứa trẻ lớn lên nó sẽ vô cảm và dửng dưng với chính bậc sinh thành!
Nguyên nhân dẫn đến chuyện bi đát ấy là: người ta ít coi trọng chữ tín và trách nhiệm với nhau. Từ đó, họ đâu còn để ý hay nâng niu tình yêu và chung thủy trong đời sống gia đình.
Bên cạnh đó, việc hội nhập những nền văn hóa ngoại lai cách vội vàng và thiếu lành mạnh, đã khiến cho chúng ta bị chới với và buông theo khi chưa phân định đúng đắn trong việc chọn lựa.
Trên đây chính là nguyên nhân dẫn đến chuyện bạo lực, ly hôn, ly dị và thiếu trách nhiệm nơi gia đình.
Đây cũng là nguyện nhân làm đảo lộn giá trị đạo đức tốt đẹp của các gia đình hiện nay.
2. Mẫu gương cho các gia đình
Trong khi xã hội và con người ngày nay ít chú tâm đến trách nhiệm cũng như sự chung thủy nơi các gia đình, thì phụng vụ Giáo Hội làm toát lên gương mẫu của gia đình Thánh Gia để cho các bậc cha mẹ và con cái noi theo.
Trước tiên, nơi Đức Mẹ và thánh Giuse, các ngài đã để lại cho các bậc cha mẹ mẫu gương tuyệt vời về hai chữ “trách nhiệm”.
Các ngài có trách nhiệm với Thiên Chúa, với nhau và với con cái. Vì thế, hai ông bà đã bồng ẵm Hài Nhi Giêsu lên đền thờ Giêrusalem để tiến dâng cho Thiên Chúa, cũng như thanh tẩy cho Mẹ của Hài Nhi theo luật định.
Đây chính là quy định trong Luật của Môsê, và hai ông bà đã sẵn sàng chu toàn với đầy trách nhiệm trong lòng mến.
Trách nhiệm của Đức Mẹ và thánh Giuse còn được rõ nét khi hai ông bà đang đêm đem Hài Nhi trốn sang Aicập, rồi một thời gian sau lại từ Aicập trở về. Hơn nữa, năm Đức Giêsu lên 12 tuổi, khi lạc mất con trong đền thờ, hai ông bà đã lặn lội ngược xuôi để tìm cho kỳ được.
Đây là mẫu gương tuyệt vời của Đức Mẹ và thánh Giuse.
Còn với Đức Giêsu, ngài là một người con hiếu thảo, ngoan ngoãn, vâng lời. Vì thế, Kinh Thánh đã diễn tả như sau:
“Hài Nhi ngày càng lớn lên, đầy khôn ngoan, và hằng được ân nghĩa cùng Thiên Chúa”.
Đức Giêsu đã hiện diện và sống trong một gia đình coi trọng trách nhiệm và sự thủy chung, vì thế, Ngài cũng là một người con đầy trách nhiệm. Trách nhiệm trước tiên với Thiên Chúa, sau là với cha mẹ của mình. Vì thế, trước mặt Thiên Chúa, Ngài được tràn đầy ân sủng. Trước mặt Đức Mẹ và thánh Giuse thì Ngài hằng vâng phục các ngài.
Mẫu gương thứ hai cho các gia đình là mẫu gương về sự “chung thủy”.
Mặc dù nơi Đức Mẹ, thánh Giuse và Đức Giêsu, cả ba đều là thánh và sống đẹp lòng Thiên Chúa trọn vẹn. Nhưng nơi gia đình này, Thiên Chúa cũng không miễn trừ những khó khăn.
Tuy nhiên, những thử thách dồn dập xảy đến, nhưng nơi Đức Mẹ, thánh Giuse và Đức Giêsu vẫn bình an, hạnh phúc và chung thủy.
Có được điều này là bởi vì các ngài luôn yêu thương nhau bằng tình yêu tự hiến, luôn biết đón nhận những thử thách trong niềm tin và lòng mến, đồng thời biết thánh hóa những đau khổ ấy và biến nó thành niềm vui cứu độ.
3. Sứ điệp ngày lễ
Sứ điệp Lời Chúa và ngày lễ hôm nay mời gọi chúng ta hãy biết noi gương Gia Đình Thánh Gia để sống có trách nhiệm với nhau nhằm xây dựng tổ ấm gia đình trong tình yêu và sự chung thủy.
Cần biết lượng giá những thứ tự ưu tiên trong việc vun đắp hạnh phúc gia đình.
Trước tiên, đó là phải cùng nhau xây dựng tình yêu. Gia đình chỉ có hạnh phúc thực sự khi mọi thành phần của gia đình biết quan tâm, chăm sóc nhau trong tinh thần trách nhiệm và yêu mến. Không có tình yêu, gia đình không có tiếng cười và sẽ biến thành hỏa ngục chốn trần gian!
Thứ hai, các bậc cha mẹ đừng quá quan trọng vấn đề cơm áo gạo tiền. Nhiều bậc cha mẹ đêm ngày lao mình vào cuộc chiến kiếm tiền, nên đã không còn coi trọng đến hai chữ tình yêu cũng như trách nhiệm với nhau và con cái. Vì thế, tình yêu phai nhạt, thất trung leo thang và cuối cùng là bị ngã gục trong sự ích kỷ, đổ vỡ….
Thứ ba, cần tôn trọng bạn đời của mình như một quà tặng vô giá mà Thiên Chúa trao ban cho mình. Mặt khác, cha mẹ biết yêu thương con cái như là kết quả của tình yêu dâng hiến mà hai người trao cho nhau.
Cuối cùng, muốn xây dựng gia đình hạnh phúc thực sự, các bậc cha mẹ và con cái hãy yêu mến những việc đạo đức, nhất là siêng năng tham dự Thánh lễ cũng như các Bí tích và trung thành với giờ kinh tối gia đình.
Làm được những việc đó trong lòng mến và trách nhiệm, chúng ta mới mong có được một gia đình hạnh phúc, ấm êm, để cho mọi thành viên cảm thấy an vui mỗi khi ở trong gia đình, và mong muốn được trở về mỗi lúc đi xa.
Lạy Thánh Gia Chúa Giêsu, Mẹ Maria và thánh Giuse, xin cho chúng con biết noi gương các Ngài để sống đẹp lòng Chúa, biết yêu thương nhau trong tinh thần trách nhiệm và thủy chung, để xây dựng một gia đình yên vui, hạnh phúc trong tình yêu và trách nhiệm theo khuôn mẫu của gia đình Thánh Gia. Amen.
Tu sĩ: Jos. Vinc. Ngọc Biển, S.S.P
========================
Suy niệm 3
GIA ĐÌNH TRONG CHƯƠNG TRÌNH CỨU ĐỘ
(Lc 2, 41 - 52)
Tiếp liền sau Lễ Giáng Sinh, Giáo hội cử hành lễ kính Thánh Gia Thất. Vì mừng Chúa Cứu Thế giáng sinh là mừng Gia Đình Thánh, nơi Người sinh sống. Hôm nay, nhìn vào cảnh tượng giáng sinh, chúng ta chú ý đặc biệt đến Chúa Hài Nhi nằm trong máng cỏ, bên cạnh Người có Đức Maria và thánh Giuse. Chúng ta khám phá ra rằng, Con Chúa Cha hằng có đời đời, đã rời bỏ gia đình Ba Ngôi vĩnh cửu bước vào trần gian sinh ra trong gia đình trần thế bởi Đức Maria và có Thánh Giuse. Trước mặt Thiên Chúa gia đình thật quan trọng, Thiên Chúa đã tạo lập gia đình ngay từ thủa ban đầu, Con Thiên Chúa cũng chọn gia đình để sinh ra và cư ngụ.
Gia đình là tác phẩm tuyệt đẹp của Thiên Chúa
Lần giở lại những chương đầu của sách Sáng Thế ta thấy gia đình là điều đẹp đẽ nhất mà Thiên Chúa đã tạo dựng và thiết lập. Người dựng nên loài người có nam có nữ, và ban cho họ mọi sự. Người ban cho họ quyền toàn thế giới! Họ chan hòa trong tình yêu của Người. Mọi tình yêu Thiên Chúa, mọi vẻ đẹp Thiên Chúa, mọi sự thật Thiên Chúa có trong Chúa, Chúa đều ban hết cho gia đình.
Gia đình đẹp về các mai mối: Thiên Chúa đã mai mối cho ông Adong và bà Evà, bởi chính Thiên Chúa dẫn Evà đến giới thiệu với Adong. Đẹp về cách chuẩn bị cho một gia đình mới: Thiên Chúa đã chuẩn bị cho ông bà cả một gia nghiệp, chim trời cá nước, thú vật ngoài đồng, ruộng vườn canh tác. Đẹp về cử hành nghi lễ : Đám cưới của ông Adong và bà Evà do Thiên Chúa chủ sự, trước đó Ngài trang bị cho có mặt trời chiếu sáng ban ngày, mặt trăng chiếu sáng ban đêm, khách sạn với muôn triệu vì sao. Hôn lễ bắt đầu, Thiên Chúa dẫn Evà đến với Adong, Adong vui vẻ hạnh phúc sáng mắt ra và không chỉ nhận Evà làm vợ mà còn nhận : Đây là xương tôi, đây là thịt tôi nữa (x. St 2,24). Nhận nhau xong rồi, Thiên Chúa tuyên phán : “Sự gì Thiên Chúa kết hợp loài người không được phân ly” (Mt 19,6).
Gia đình tan vỡ do Tội Nguyên Tổ
Được Thiên Chúa chúc phúc và họ đã sống vui hạnh phúc. Ađam và Evà sống tình thân nghĩa thiết với Thiên Chúa và với nhau, rất hạnh phúc, không phải đau khổ và không phải chết. Nhưng rồi con người tự tách ra khỏi Đấng đã dựng nên họ. Thế là đánh mất tất cả, tình nghĩa vợ chồng phân tán, hết anh em (huynh đệ tương tàn), hết hòa bình, hết tình yêu, cái đẹp và sự thật. Hậu quả là từ đó cho đến nay gia đình luôn ở trong tình trang bị đe dọa do tội lỗi, phá thai, coi thường người già, bất hiếu, sống chung, ly dị.
Thiên Chúa Cứu Gia Đình
Để cứu các gia đình, Đấng Cứu Thế đến trần gian, đã chọn sinh ra trong một gia đình nhân loại, mà chính Người đã thành lập để làm mới lại tình con người với Thiên Chúa, cụ thể là tình gia đình.
Vì thế, Thiên Chúa đã đến thế gian trong một gia đình, để chỉ cho thấy rằng gia đình là một tổ chức an toàn để gặp gỡ và hiểu biết, và Ngài mời gọi chúng ta không ngừng kiến tạo sự hiệp nhất trong tình yêu. Gia đình được thiết lập dựa trên hôn nhân giữa một người nam và một người nữ. Gia đình hết sức quan trọng cho hiện tại và tương lai của nhân loại. Vì gia đình là trường học tốt nhất để học cách sống các giá trị nhân phẩm con người và làm cho con người trở nên vĩ đại. Trong đó, mọi thành viên trong gia đình chia sẻ niềm vui cũng như nỗi buồn, tất cả chúng ta đều cảm thấy được sự bảo vệ bởi tình cảm tồn tại trong gia đình.
Gia đình sống Lời Chúa
Trong Tâm Thư Gởi Các Gia Đình năm 1994, Đức thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã viết: “Mầu nhiệm Ngôi lời Nhập Thể của Thiên Chúa liên kết mật thiết với gia đình nhân loại: không những với một gia đình, một gia đình ở Nagiarét, nhưng một cách nào đó, với hết mọi gia đình […]. Giáo Hội coi việc phục vụ gia đình là một trong những bổn phận thiết yếu của Giáo Hội. Trong ý nghĩa này, cả con người và gia đình kết cấu thành con đường của Giáo Hội”. (số1.2).
Trong Tông Thư về Kinh Mân Côi, thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô đã đề cao tầm quan trọng của gia đình, gia đình là tế bào căn bản của xã hội loài người và Giáo hội, là xã hội thu nhỏ, là Hội Thánh tại gia. Ngài mời gọi chúng ta đọc Kinh Mân Côi cầu cho các gia đình. Vì gia đình có tốt thì Giáo hội mới tốt được.
Tin Mừng thuật lại cho chúng ta, chính nơi gia đình mà Hài Nhi Giêsu lớn lên, thêm mạnh mẽ, đầy khôn ngoan (Lc 2, 40). Chúa Giêsu cảm thấy ấm áp khi sống trong gia đình, các thành viên xây dựng quan hệ tương quan tình yêu với nhau. Cũng thế, thật tốt đẹp biết bao, nếu chúng ta cùng nhau xây dựng gia đình mình thành một gia đình đầy ắp yêu thương, mọi người tôn trọng nhau, hiểu biết và tha thứ cho nhau, hy sinh và cầu nguyện cho nhau trong tình liên đới.
Ai trong chúng ta cũng đã từng sinh ra và sống trong gia đình hiển nhiên là có trải nghiệm, như gia đình Nagiarét xưa, sự hài hòa giữa trời và đất, giữa Thiên Chúa với con người ! Ngày nay, việc gầy dựng gia đình là một trong những việc làm cấp bách. Như Công đồng Vaticanô II nhắc nhớ, cha mẹ giữ một vai trò không thể thay thế được : “Đối với con cái mà trong yêu thương họ đã nhận từ Thiên Chúa, họ phải làm cho chúng hấp thụ những học thuyết Kitô giáo và những nhân đức của Phúc Âm. Nhờ đó họ nêu gương cho mọi người về mặt tình thương bền vững và quảng đại, xây dựng bác ái huynh đệ, làm chứng và cộng tác vào việc sinh sản của Giáo hội, Mẹ chúng ta, trở nên dấu chỉ và thông phần vào tình yêu Chúa Kitô đối với Hiền Thê Người: bởi yêu thương, Người đã hiến mạng vì Hiền thê” (x.Vat II, LG. V). Chính trong gia đình mà chúng ta học được bài học quan trọng nhất là : làm người. Con Thiên Chúa làm người để chúng ta được làm người hơn.
Lạy Ba Ngội Cực Thánh ở trần gian, xin giúp chúng con biết noi gương các thành viên trong Thánh Gia Thất, để gia đình chúng con trở nên cái nôi của tình thương, sống mãnh liệt Đạo Tình Thương ngõ hầu mỗi thành viên trong gia đình Công Giáo trở nên chứng nhân sống động của Hài Nhi Cứu Thế giáng sinh. Amen.
Lm. Antôn Nguyễn Văn Độ
