Lai lịch Nhà Trọ
Nhà trọ thánh Marta được Tòa Thánh ủy thác cho các nữ tử bác ái thánh Vinh Sơn Phaolô đảm trách và việc ủy thác này có liên hệ trực tiếp tới hoạt động từ thiện và xã hội của dòng, như từ cuối thế kỷ 19 và thế kỷ 20, nhất là trong thời kỳ thế chiến thứ 2. Xưa kia trong nhà trọ thánh Marta còn có một bệnh xá, gọi là Giáo Hoàng Bệnh Xá thánh Marta, chuyên săn sóc các bệnh nhân ở các khu vực sát cạnh Vatican. Trong thời thế chiến thứ hai, nhà trọ này cũng được dùng để tiếp nhận người tị nạn như người Do thái, hoặc các vị đại sứ của những nước đã đoạn giao với Italia bấy giờ.
Nhà trọ của các Hồng Y cử tri
ĐTC Gioan Phaolô 2 đã quyết định biến nhà Thánh Marta thành nơi trú ngụ của các Hồng Y cử tri trong thời kỳ mật nghị bầu Giáo Hoàng, để tránh tình trạng các vị phải sống cơ cực trong các căn phòng thiết lập tạm ở dinh tông tòa, nhất là vào tháng 8 nóng nực tối đa. Công trình tu bổ được hoàn tất hồi tháng 5 năm 1996 và được chính ĐTC làm phép khánh thành. Theo Tông Hiến ”Mục tử của toàn thể đoàn chiên Chúa”, do Đức Gioan Phaolô 2 ban hành hồi tháng 2 năm 1996, trong những ngày bầu Giáo Hoàng, nhà trọ thánh Marta hoàn toàn được dùng cho các hồng y cử tri. Không một người nào khác ngoài các Hồng y cử tri và những người trợ giúp - trong đó có hai bác sĩ-, được phép lui tới nhà trọ này.
Nhà trọ có 5 lầu và 137 phòng, trong đó là 120 căn hộ và 17 phòng còn lại là phòng đơn. Riêng căn hộ số 201 rộng lớn hơn, được dành cho vị HY đắc cử Giáo Hoàng ở tạm, trong khi chờ đợi dọn vào căn hộ giáo hoàng gồm 10 phòng ở lầu 3 trong dinh tông tòa.
Sau khi đắc cử ngày 13-3 cách đây 7 năm, ĐTC Phanxicô, sau cuộc thị sát dinh tông tòa, đã quyết định ở lại luôn trong căn hộ số 201 của nhà trọ thánh Marta, không phải vì lý do khó nghèo hoặc vì không muốn ở khu vực riêng dành cho vị Giáo Hoàng, nhưng vì ngài thích sống cộng đồng hơn. Đây cũng là điều hợp với lối sống của ngài khi còn là Hồng y TGM giáo phận Buenos Aires: không có bí thư riêng, sống trong nhà giáo sĩ, tự nấu ăn và đi xe điện ngầm công cộng.
ĐTC Phanxicô chọn nhà trọ làm nơi cư ngụ
Dầu sao đối với ĐTC Phanxicô, cuộc sống tại nhà trọ Thánh Marta vẫn tự do hơn. Chính ngài đã nói với 1 người bạn đồng hương Argentina: ”Nếu ở trong dinh tông tòa, anh phải làm điều họ muốn, nhưng tôi không chấp nhận như vậy”!
Vấn đề an ninh
Dầu sao, quyết định của ĐTC ở lại nhà trọ thánh Marta cũng đòi các nhân viên an ninh tại Vatican như các vệ binh Thụy Sĩ và hiến binh Vatican phải cố gắng nhiều hơn. Giả sử ĐGH ở dinh tông tòa, thì ban đêm các cổng và cửa đóng lại, và chỉ cần vài người gác là an toàn. Nhưng khi ĐGH ở nhà trọ thánh Marta, quanh ngài trong nhà có nhiều người cư ngụ, việc bảo vệ an ninh trở nên khó khăn và đòi nhiều nhân sự hơn. Trong hành lang, một vệ binh Thụy Sĩ thay phiên nhau canh gác liên tục ngày đêm.
Bên ngoài thường thành Vatican gần nhà trọ thánh Marta, bãi đậu xe trên lãnh thổ của Italia cũng bị giải tỏa, không một xe nào được đậu tại đó nữa vì lý do an ninh. Cũng vậy, khi ĐTC di chuyển trong Vatican, các nhân viên an ninh phong tỏa trong một đường kính 30 mét, không để ai xáp lại gần nếu không được phép.
Có lẽ vì nhu cầu an ninh gia tăng nên đoàn Vệ Binh Thụy Sĩ đã xin và được phép gia tăng quân số từ 110 người như hiện nay lên 135 người trong tương lai và đang có dự án tái thiết và nới rộng doanh trại của vệ binh. Phí tổn khoảng 50 triệu quan Thụy Sĩ tương đương với 50 triệu Đôla Mỹ và đang quyên góp tại chính Thụy Sĩ.
Đón khách vãng lai
Trước đây, nhà trọ Thánh Marta không thu hút nhiều các vị giám chức đến trọ khi có việc phải đến Roma, vì phải qua những thủ tục kiểm soát, và nếu ra ngoài ban tối thì không được về sau 10 giờ tối. Nếu về trễ thì lính Thụy Sĩ sẽ ghi danh tánh. Nhưng nay có ĐTC trọ tại nhà này, nên cũng có nhiều giám chức xin trọ tại đây. Nhà trọ cũng đón nhận các khách khác, khi còn chỗ, đặc biệt những vị về Roma tham dự các hội nghị hoặc các khóa họp của các cơ quan Tòa Thánh hay các Hàn lâm viện.
Cuộc sống của ĐTC tại Nhà trọ Thánh Marta
Một đặc điểm khác là tại nhà ăn chung, ĐTC cũng xuống đó dùng bữa như mọi người khác, nhưng thường ngài có một bàn riêng và mời những người ngài muốn trao đổi cùng dùng bữa. Ngài cũng ăn đồ ăn như mọi người và không muốn được đối đãi ưu tiên.
Mỗi sáng ĐTC thức dậy lúc 4 giờ 45 trong khi đa số người ở nhà trọ thánh Marta còn ngủ. Ngài làm mọi sự một mình, vì người giúp việc cho ngài 6 giờ 45 mới đến. Tiếp đến, từ lúc 5 giờ rưỡi, ngài đọc sách nguyện suy gẫm và chuẩn bị bài giảng. Đến 7 giờ, ngài cử hành thánh lễ.
8 giờ sáng, ĐTC dùng bữa sáng, đọc báo và một số điệp văn bá cáo từ các tòa Sứ thần Tòa Thánh gửi về. Sau đó lúc 9 giờ ngài lên dinh tông tòa để làm việc và tiếp kiến các nhân vật, các Hồng Y, giám mục, hoặc những người xin gặp ngài.
1 giờ trưa, ĐTC dùng bữa tại nhà trọ thánh Marta, và sau đó ngài nghỉ trưa, đọc kinh riêng. 4 giờ chiều, ĐTC đọc, viết hoặc điện thoại, mở thư riêng. 8 giờ tối ngài dùng bữa và 9 giờ tối đi ngủ. Ngài không có thói quen xem Tivi và thường đi ngủ sớm.
G. Trần Đức Anh OP
