Kính thưa cộng đoàn tham dự phụng vụ,
Hôm nay giáo phận Hưng Hóa chúng ta dâng lễ trọng mừng kính đặc ân vô nhiễm nguyên tội của Đức Mẹ, lễ này là bổn mạng thứ nhất của giáo phận. Tôi xin gửi đến anh chị em một vài suy tư về đặc ân này của Mẹ chúng ta.
1. Do bất tuân, hai ông bà nguyên tổ đã lôi kéo cả nhân loại vào vòng tội lụy, mọi người sinh ra đều mang tội tổ tông truyền và bị hướng chiều về tội lỗi để còn mang thêm các tội riêng. Vì lòng yêu thương, Thiên Chúa đã sai Con Ngài là Chúa Giêsu xuống thế làm người, chịu chết trên cây Thánh Giá để cứu chuộc nhân loại. Ngài đã lập bí tích Rửa Tội để xóa tội tổ tông truyền, bí tích Sám Hối để tha các tội riêng. Chỉ có hai người không mắc tội tổ tông truyền, là Chúa Giêsu vì là Thiên Chúa, và Đức Mẹ, vì sinh ra Chúa Giêsu.
Năm 1854, Đức Thánh Cha Piô IX đã tuyên bố tín điều Đức Mẹ vô nhiễm nguyên tội. Bốn năm sau, 1858, tại Lộ Đức nước Pháp, Đức Mẹ đã hiện ra với Bernadette và xưng: “
Ta là Đấng chẳng hề mặc tội tổ tông truyền” (Que soy era Immaculada Concepciou). Đây là điều hợp lý, xét vì thân xác Mẹ đã cưu mang thân xác Con Thiên Chúa chí thánh, máu thịt Mẹ đã làm nên thịt máu Chúa. Chúa là Đấng thánh thiện thì Mẹ cũng được thánh thiện. Một viên bạch ngọc quý giá phải được đựng trong một cái hộp thật đẹp và thật sạch, để tôn vinh giá trị của nó.
Không phải đợi đến giữa thế kỷ XIX mà từ lâu trước đó, Giáo Hội đã tin như thế. Vào thế kỷ XI, tu sĩ Eadmer Canterbury đã xuất sắc và súc tích bảo vệ luận cứ này chỉ với 4 chữ latinh: “
DECUIT, POTUIT, ERGO FECIT”. Lập luận của Eadmer như sau: Việc gìn giữ Đức Mẹ không vương tội lỗi để cưu mang Chúa Giêsu là một điều thích đáng, phải thế (
decuit) ; Thiên Chúa toàn năng có thể làm điều đó (
potuit), do đó Chúa đã làm (
ergo fecit). Đức Mẹ được ơn cách đặc biệt, vì thế gọi là đặc ân, tức là một ơn đặc biệt, hiếm có, độc nhất vô nhị.
Đức Mẹ còn được Chúa gìn giữ để không vương tội lỗi riêng. Tội lỗi và cái chết là hậu quả của nó chẳng ảnh hưởng gì đến Mẹ. Giáo Hội không nói Đức Mẹ chết, mà nói “Đức Mẹ ngủ” (Dormitio) và trong tông hiến Munificentissimus Deus ngày 1.11.1950, ĐGH Piô XII đã tuyên bố tín điều Đức Mẹ hồn xác lên trời: “Sau khi hoàn tất cuộc đời dương thế, Đức Mẹ được đưa lên trời cả hồn lẫn xác”.
2. Đặc ân vô nhiễm nguyên tội của Đức Mẹ liên quan với chúng ta thế nào ? Lời nguyện sau đây giải đáp cho vấn nạn này: “
Lạy Mẹ cao quý, xin Mẹ nhớ rằng mọi đặc ân Mẹ được là vì chúng con và cho chúng con, xin thương đến chúng con”. Vì chúng ta yếu đuối, dễ sa ngã phạm tội, mà Mẹ đã được Chúa thông ban sự thánh thiện vẹn toàn như vậy, để mỗi khi chiêm ngắm Mẹ, chúng ta không ngã lòng, trái lại nỗ lực sống thánh thiện, xa lánh tội lỗi, hầu xứng đáng với ân sủng và tình thương của Chúa. Sự thánh thiện của Mẹ cũng là để cho chúng ta, tức là chúng ta được nhờ sự thánh thiện của Mẹ mà thêm mạnh mẽ chiến đấu với cám dỗ, tội lỗi. Nếu tội lỗi của một người làm ảnh hưởng xấu cho muôn người, thì sự thánh thiện của một người cũng ảnh hưởng tốt cho mọi người. Elisabeth Leseur: “Một tâm hồn lên cao nâng theo cả thế giới này”.
Khi nói rằng Đức Mẹ được đặc ân, thì không có nghĩa là Đức Mẹ thụ động để ơn Chúa bao bọc, chẳng cần phải góp gì vào công trình của Thiên Chúa để nên thánh thiện, Không, Đức Mẹ cộng tác tích cực với Chúa để trở nên tuyệt tác của ân sủng. Thiên sứ Gabriel đã chào Đức Mẹ là “Kính chào Tôn Nương đầy ân sủng” (Ave Maria, gratia plena). Đức Mẹ đón nhận và gìn giữ ân sủng Chúa ban, như một người sở hữu viên ngọc quý bảo vệ nó cho toàn vẹn, không để bị mất cắp, hoen ố hay sứt mẻ. Đọc Tin Mừng, chúng ta thấy thái độ và cách xử sự của Đức Mẹ trước các biến cố vui buồn, đi Bê lem, hạ sinh Chúa trong hang đá, trốn qua Ai Cập, tìm lại được Chúa Giêsu tại đền thờ sau ba ngày bị lạc, sống tại Nadarét, rồi Mẹ dõi theo bước chân tông đồ của Chúa trong ba năm, đứng bên thánh giá Chúa trong cuộc khổ nạn, sau đó chung niềm vui phục sinh của Chúa… Hiển nhiên là trong mọi biến cố của cuộc đời mình, Đức Mẹ đã cộng tác với ân sủng của Chúa, không làm gì mất lòng Chúa, không làm gì để ân sủng Chúa nên vô hiệu nơi Mẹ.
Đức Mẹ đã trở nên mẫu gương cho kitô hữu noi theo. Người tín hữu được mời gọi cầu nguyện với Đức Mẹ, học hỏi các nhân đức của Đức Mẹ, sống như Đức Mẹ. Và đó là ơn gọi, là sứ mạng của mọi kitô hữu chúng ta, theo tông huấn Hãy vui mừng hoan hỉ (Gaudete et Exsultate) của Đức Thánh Cha Phanxicô ban hành năm nay.
3. Anh chị em thân mến, dù chúng ta không được những đặc ân như Đức Mẹ, nhưng chúng ta được mời gọi đón nhận ân sủng Chúa ban cho, mỗi người mỗi khác, và góp phần của mình, mỗi người mỗi cách, để cũng nên thánh thiện trong cuộc sống đời này, và đời sau được chung hưởng vinh phúc với Đức Mẹ.
Công trình xây dựng tòa giám mục giáo phận khởi đầu hôm nay cũng có thể gợi cho chúng ta ý tưởng này: phàm làm việc gì, chúng ta đều muốn đạt được kết quả tốt đẹp. Mô hình tòa giám mục được đức cha và các cha trong ban kiến thiết thai nghén nhiều ngày tháng, mời các kiến trúc sư góp ý, phân tích từng chi tiết, góc cạnh cũng như xem xét tổng thể… Mong rằng với sự chúc phúc của Chúa và sự cộng tác của toàn giáo phận, công trình này sẽ hoàn thành mỹ mãn, ai xem thấy cũng trầm trồ khen ngợi… như người ta trầm trồ đền thờ Giêrusalem xưa (cf. Mc 13,1).
Cũng thế, khi tạo dựng và cho chúng ta vào đời, Chúa cũng muốn chúng ta trở thành những kiệt tác, tức là nên thánh thiện: “
Thánh ý của Chúa là anh em nên thánh thiện” (1 Tx 4,3). Chúng ta cần cộng tác với Chúa bằng những cố gắng, hy sinh, hãm mình, sống công chính, đạo đức, yêu thương, xa tránh dịp tội… thì mới mong trở nên thánh thiện.
Đức Mẹ Maria, các thánh ở chung quanh ta, đông đảo như mây trời, luôn đồng hành và khích lệ chúng ta tiến bước trên con đường nên thánh. Chúng ta không sợ cô đơn, đi con đường chẳng mấy ai theo !
Lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm thúc đẩy chúng ta, bất luận là ai và làm gì, sống thế nào để là thánh và làm thánh, bởi vì đích của cuộc sống ở trần gian của chúng ta là làm thánh và là thánh.
+ Anphong Nguyễn Hữu Long, Giám mục Phụ tá Hưng Hóa 
