Đồng hành Khôi Bình tháng 10 -2016

Lời ngỏ
Anh chị em Khôi Bình thân mến,
Vấn đề môi trường không hề là vấn đề mới mẻ, nhưng gần đây lại trở thành thời sự nóng bỏng trên thế giới. Từ lâu người ta đã  nói tới nguy cơ của việc phá hoại thiên nhiên và làm ô nhiễm môi trường đối với trái đất và đời sống con người (x. ĐGH. Phanxicô, Thông điệp về việc chăm sóc ngôi nhà chung của chúng ta, số 20 - 22). Chẳng hạn việc phá rừng đưa tới những trận lũ lụt ngày càng nhiều và hung hãn hơn, kéo theo sạt lở đất cũng như hiện tượng sa mạc hóa do đất bị xói mòn và xuống cấp; phá rừng không thương tiếc cũng  là một nguyên nhân của tình trạng thiếu nước sinh hoạt và nước uống tại nhiều quốc gia, do nguồn nước ngầm bị giảm và các dòng sông bị ô nhiễm.
Nói gì xa xôi, hãy cứ nhìn vào nước ta trong những ngày này thì sẽ thấy ngay: Công ty Fomosa Hà Tĩnh gây ô nhiễm biển tại bốn tỉnh miền trung (06/4/2016). Tổng cộng đến gần 300km bờ biển ảnh hưởng. Cá bị chết lên đến vài chục tấn ở mỗi tỉnh, có đủ loại lớn nhỏ, từ vài trăm gam cho tới những con cá nặng đến 35kg. Tình trạng này đang làm dư luận cả nước xôn xao, riêng đối với những người mà cuộc sống gắn bó với nghề cá lại càng khốn khổ. Trên 200 tấn cá nuôi tại tại Hồ Tây - Hà Nội chết (02/10/2016), người ta nghi là nước bị nhiễm độc.
Hiện nay, Liên Hiệp Quốc, các chính phủ, các tổ chức bảo vệ môi trường và các đảng xanh báo động ở mức khẩn cấp là sự biến động chưa từng có về khí hậu.Trái đất đang nóng lên do chính con người gây ra, đó là điều không thể chối cãi. Theo Tổ Chức Khí Tượng thế giới, tính đến tháng 10/2015, nhiệt độ trái đất ấm lên khoảng 0,9 độ C kể từ năm 1880. Con số này gồm cả nhiệt độ ở bề mặt đại dương. Sự ấm lên được cảm nhận rõ ở các vùng đất liền, Bắc Cực và nhiều khu vực ở Nam Cực. Con số 0,9 độ C nghe có vẻ thấp, nhưng xét theo nhiệt độ trung bình của bề mặt một hành tinh, nó thực sự là mức cao.
Nhiệt độ tăng lên thì cái gì xảy ra? Mực nước biển sẽ dâng cao hơn do lớp băng trên Bắc Băng Dương tan giá. Và theo tính toán của các nhà khoa học vào năm 2100 mực nước biển sẽ dâng lên 0,5m đến 1m (hiện nay đã là 0,4m). Cao hơn 1m, nhiều nước sẽ mất đi nhiều vùng lãnh thổ, nhiều thành phố lớn nhất thế giới sẽ biến mất, hàng triệu người lâm nguy.
Từ thực trạng đó, các nhà họach định chính sách kinh tế của mọi nước phải thấy rõ là không thể tăng trưởng kinh tế với bất cứ giá nào, không thể hy sinh môi trường cho kinh tế. Vả lại, việc bảo vệ môi trường thiên nhiên có liên quan trực tiếp tới kinh tế. Nhất là nó liên quan tới sức khỏe, tới chất lượng cuộc sống và cả  tính mạng của con người. Ngoài ra, nó còn mang ý nghĩa đạo đức nữa. Trái đất và các nguồn tài nguyên thiên nhiên không thuộc riêng về các thế hệ hiện tại, nhưng các thế hệ tương lai cũng có quyền thụ hưởng như họ. Người ta phải khai thác và giữ gìn nó trong tinh thần trách nhiệm, công bằng và liên đới.
Đối với người Kitô hữu, đó còn là một sứ mạng do chính Thiên Chúa Đấng Tạo Hóa giao phó cho. Hội đồng Giáo mục Bồ Đào Nha kêu gọi chúng ta sự công bằng này: Môi trường nằm trong logic tiếp nhận. Nó là một khoản nợ mà mỗi thế hệ nhận và phải tiếp tục trao lại cho thế hệ kế tiếp (x. ĐGH. Phanxicô, Thông điệp về việc chăm sóc ngôi nhà chung của chúng ta, số 67- 69. 159). Cùng ý tưởng đó, nhà văn Pháp Saint Exupéry nói rất hay thế này: Chúng ta không thừa hưởng trái đất này từ cha mẹ chúng ta, mà vay mượn nó từ con cháu chúng ta.
Thưa anh chị em,
Việc bảo vệ môi trường thiên nhiên, như thế, là vô cùng quan trọng. Nhưng bảo vệ môi trường xã hội và môi trường tinh thần (đạo đức) cũng rất quan trọng, và còn quan trọng hơn. Vật chất, tiện nghi, tăng trưởng kinh tế, … chỉ là một điều kiện, nói cho cùng là rất tương đối, không thể là yếu tố quyết định hạnh phúc con người, không thể tự nó làm tăng chất lượng cuộc sống, nói gì tới việc gia tăng “tính người”, “chất người” cho chúng ta.
Đất nước chúng ta đã mở cửa hội nhập với thế giới, lấy kinh tế thị trường thay cho kinh tế bao cấp, đó là điều đáng mừng. Chúng ta đang được thụ hưởng bao nhiêu điều tốt đẹp do chính sách này. Nhưng đồng thời cũng không được coi thường sự suy thoái của môi trường xã hội và đạo đức hiện đã rất trầm trọng. Nhiều mảng văn hóa, nhiều mảng truyền thống tốt đẹp của dân tộc đang bị đe dọa, thậm chí đã rơi rụng trước ảnh hưởng xấu của nền văn minh vật chất hưởng thụ và thực dụng đang tràn vào mà xem chừng khó có gì ngăn chặn hữu hiệu.
Mới đây, có môt cuộc tranh luận trên báo chí và thu hút được nhiều người. Người ta tranh luận về hiện tượng được gọi là “cuộc giải phóng tình dục” trong giới trẻ (hay một bộ phận của giới trẻ?). Những người trẻ này coi việc quan hệ tình dục dễ dàng, tự do, trong tình yêu hay ngoài tình yêu, trong hôn nhân hay ngoài hôn nhân là một chuyện tự nhiên, thoải mái, không nhất thiết phải kín đáo, lại còn cho như thế là hiện đại, hợp thời. Qua theo dõi trên các phương tiện truyền thông xã hội, tôi thấy số đông (ngay trong giới trẻ) không đồng tình với quan niệm trên. Những bậc cha mẹ, những nhà giáo dục nên lên tiếng chống lại hiện tượng trên khi mới manh nha nhưng đang muốn được xã hội coi là nhu cầu bình thường của tuổi trẻ. Xin anh chị em đừng ngại bị coi là cổ hủ, lỗi thời. Không phải tất cả cái “mới” đều là tốt cả, không phải tất cả những cái có “xưa nay” đương nhiên là xấu hay lạc hậu cả. Cái lập luận coi nhu cầu sinh lý của con người giống như việc ăn, việc uống, việc ngủ nghỉ v.v. là hoàn  toàn  sai. Chúng ta không ăn, không uống lâu ngày chúng ta sẽ chết, nhưng không ai chết vì không có quan hệ tình dục cả. Chỉ có tình yêu thì ai cũng phải có, không thể thiếu. Vả lại, ngay cái ăn, cái uống, cái mặc, việc giải trí không còn là cái đơn thuần bản năng, mà là văn hóa. Ăn không phải chỉ để no bụng, mặc không phải chỉ cho ấm, nhưng ăn gì, ăn thế nào, nấu ra sao, bày biện thế nào, ngồi ăn với ai, cầm đũa hay bốc bằng tay … đều là văn hóa và nhu cầu của con người cả. Rồi trong mỗi dân tộc, mỗi nền văn hóa còn có những nét riêng nữa. Về các nhu cầu căn bản khác cũng vậy. Truyền thống văn hóa không bất di bất dịch, nhưng những giá trị đích thực thì không có tân, có cổ mà nó sẽ trường tồn với thời gian.
Cái gọi là giải phóng tình dục đã xảy ra bên phương Tây nhiều thập kỷ rồi. Nó có thực sự giải phóng con người không thì lại là chuyện khác. Một điều rất là lạ, sau khi được sống hoàn toàn thoải mái theo cuộc giải phóng tình dục, nhiều người trẻ vẫn thấy trống rỗng, cô đơn, chán chường. Khi sự tự do trong đời sống tình dục đã trở thành phổ biến và bình thường (không bị xã hội đặt vấn đề nữa), người Tây phương dần dần nhận ra những mặt trái của nó, và nhiều giá trị truyền thống như gia đình, lòng trung thủy, sự hy sinh cho con cái… lại được đề cao.
Chúng ta đang say sưa với sự phát triển kinh tế, chưa ý thức về nguy cơ của nạn ô nhiễm môi trường thiên nhiên; còn về ô nhiễm xã hội và tinh thần, chúng ta có biết đến nhưng hình như rất ít quan tâm. Nhưng sự tàn phá của thứ ô nhiễm này còn đáng lo sợ hơn !
Ước mong từng thành viên trong Cộng đoàn Khôi Hưng Hoá ý thức được sự tác hại của việc ô nhiễm môi trường xã hội và môi trường tinh thần (đạo đức) để từ đó Cộng đoàn chúng ta có những hành động thiết thực trong năm “chuẩn bị cho người trẻ bước vào đời sống hôn nhân” sắp tới.

Trung kiên với Khôi Bình,
Giuse Nguyễn Ngọc Ngoạn
LMĐHKB. Hưng Hoá

CHIA sẺ LỜI CHÚA: LỄ KHÁNH NHẬT TRUYỀN GIÁO
Mt 28,16 - 20