Sứ điệp Mùa Chay năm 2015 của Đức Thánh Cha Phanxicô

“Anh em hãy vững lòng” (Giacôbê 5,8)
 

Anh chị em thân mến,
Mùa Chay là thời gian canh tân đối với toàn Giáo hội, mỗi cộng đoàn và mỗi tín hữu. Trước hết đó là “thời gian ân sủng” (2 Cr 6,2). Thiên Chúa không đòi hỏi chúng ta điều gì mà chính Ngài lại không ban cho chúng ta trước: “Chúng ta yêu thương vì Thiên Chúa đã yêu thương chúng ta trước” (1 Ga 4,19). Chúa không dửng dưng với chúng ta. Mỗi người trong chúng ta đều có chỗ trong lòng của Ngài, Ngài biết đích danh chúng ta, chăm sóc và đi tìm chúng ta mỗi khi chúng ta bỏ Ngài. Chúa quan tâm đến mỗi người chúng ta; tình yêu không cho phép Chúa dửng dưng với những gì xảy đến với chúng ta. Thường thì khi chúng ta mạnh khoẻ và dễ chịu, chúng ta quên mất những người khác (Chúa Cha không bao giờ làm như thế): chúng ta không quan tâm đến những vấn đề của họ, những nỗi đau và bất công họ đang chịu... Tâm hồn chúng ta trở nên lạnh lùng. Bao lâu tôi còn tương đối mạnh khoẻ và dễ chịu, thì tôi chẳng nghĩ đến những người không được khoẻ mạnh. Ngày nay, thái độ vô cảm ích kỷ này mang một chiều kích toàn cầu, đến độ chúng ta có thể nói đó là một thứ toàn cầu hoá thói vô cảm. Đây là một vấn đề mà người Kitô hữu chúng ta cần phải đương đầu.
Khi Dân Chúa trở về với tình yêu của Ngài, họ sẽ tìm ra những câu trả lời cho những vấn nạn mà lịch sử không ngừng nêu lên. Một trong những thách đố khẩn cấp nhất mà tôi muốn đề cập trong Sứ điệp này chính là hiện tượng toàn cầu hóa thói vô cảm.
Vô cảm đối với tha nhân và với Thiên Chúa cũng là một cám dỗ thực sự đối với các Kitô hữu chúng ta. Vì thế, hằng năm vào Mùa Chay chúng ta cần nghe lại lời các ngôn sứ lên tiếng thức tỉnh lương tâm chúng ta.
Thiên Chúa không dửng dưng đối với thế giới chúng ta, Ngài yêu thương thế giới đến độ ban Con của Ngài để cứu rỗi chúng ta. Trong mầu nhiệm nhập thể, trong cuộc sống trần thế, trong mầu nhiệm sự chết và sống lại của Con Thiên Chúa, cánh cửa giữa Thiên Chúa và con người, giữa trời và đất, đã mở ra một lần và luôn mãi. Giáo hội như bàn tay giữ cho cánh cửa ấy luôn mở, qua việc công bố Lời Chúa, cử hành các bí tích, và làm chứng cho đức tin sống động nhờ đức ái (x. Gl 5,6). Nhưng thế giới lại có xu hướng thu mình lại và đóng chặt cánh cửa mà qua đó Thiên Chúa đi vào thế giới và thế giới đến với Thiên Chúa. Thế nên nếu Giáo hội, như là bàn tay, có bị từ khước, bị nghiền nát và mang thương tích thì chẳng có gì đáng ngạc nhiên.
Vì vậy Dân Chúa cần canh tân nội tâm, để không trở nên vô cảm và không thu mình lại. Để giúp cho việc canh tân này, tôi xin đề nghị suy tư 3 câu Kinh Thánh sau đây:
1. “Nếu một chi thể đau, thì mọi chi thể cùng đau” (1 Cr 12,26) – Giáo hội
Tình yêu của Thiên Chúa phá vỡ sự vô cảm ấy, một thái độ khép kín tai hại. Giáo hội trao tặng chúng ta tình yêu này qua giáo huấn, và nhất là qua chứng tá của mình. Nhưng chúng ta chỉ có thể làm chứng về điều mà chính chúng ta đã cảm nghiệm. Kitô hữu là người để Thiên Chúa mặc cho mình lòng nhân từ và thương xót của Ngài, mặc lấy Chúa Kitô, để giống như Chúa Kitô, trở nên tôi tớ của Thiên Chúa và của người khác. Chúng ta thấy rõ điều này trong Phụng vụ Thứ Năm Tuần Thánh qua nghi thức rửa chân. Phêrô không muốn Chúa Giêsu rửa chân cho ông, nhưng ông đã hiểu ra rằng Chúa Giêsu không muốn chỉ nêu gương về cách thức chúng ta phải rửa chân cho nhau. Chỉ những ai để cho Chúa Giêsu rửa chân mình trước thì người ấy mới có thể phục vụ người khác như thế. Chỉ người nào được “dự phần” với Ngài (Ga 13,8) thì mới có thể phục vụ người khác.
Mùa Chay là thời gian thuận tiện chúng ta để cho Chúa Kitô phục vụ mình - nhờ đó chúng ta trở nên giống Ngài hơn, mỗi khi chúng ta lắng nghe Lời Chúa và lãnh nhận các bí tích, đặc biệt là bí tích Thánh Thể. Nơi đó chúng ta trở thành điều mà chúng ta lãnh nhận: trở nên Thân Mình Chúa Kitô. Trong thân mình này, không có chỗ cho thói vô cảm rất thường chiếm lĩnh tâm hồn chúng ta. Vì ai thuộc về Chúa Kitô thì cũng thuộc về một thân mình duy nhất và trong Chúa chúng ta không được dửng dưng đối với nhau. “Vì nếu một chi thể đau, thì mọi chi thể cùng đau; và nếu một chi thể được vinh dự thì mọi chi thể đều được chia sẻ niềm vui ấy” (1 Cr 12,26).
Giáo hội là cộng đoàn các thánh thông công không chỉ vì gồm có các thánh, nhưng còn vì Giáo hội là một cộng đoàn hiệp thông trong những điều thánh thiện: tình yêu của Thiên Chúa được tỏ lộ cho chúng ta trong Chúa Kitô và tất cả những hồng ân của Ngài. Trong những hồng ân ấy cũng có lời đáp lại của những người để cho tình yêu này chạm đến. Trong cộng đoàn các thánh, khi chia sẻ những điều thánh thiện này, không ai chiếm hữu cho riêng mình, nhưng chia sẻ mọi sự với người khác. Và vì chúng ta được liên kết với nhau trong Chúa, chúng ta mới có thể làm gì đó cho những ai còn ở xa Giáo hội, là những người mà tự sức chúng ta chẳng bao giờ đến được với họ, vì cùng với họ và cho họ, chúng ta xin Chúa cho tất cả chúng ta biết mở ra với công trình cứu độ của Ngài.
2. “Em ngươi đâu?” (St 4,9) – Các giáo xứ và các cộng đoàn
Những gì đã nói về Giáo hội hoàn vũ thì cũng phải được áp dụng cho đời sống của các giáo xứ và các cộng đoàn. Các tổ chức Giáo hội này có giúp chúng ta cảm nghiệm được mình thuộc về một thân mình duy nhất hay không? Một thân mình lãnh nhận và chia sẻ những gì Thiên Chúa muốn ban tặng? Một thân mình biết nhận ra và chăm sóc những phần tử yếu đuối nhất, nghèo khổ nhất và bé nhỏ nhất? Hay chúng ta trốn chạy vào một tình yêu phổ quát, ôm trọn cả thế giới mà lại không nhìn thấy người nghèo Lazarô ngồi trước cửa nhà đóng kín của chúng ta? (x. Lc 16,19-31).
Để lãnh nhận những gì Chúa ban cho chúng ta và làm cho chúng mang lại hoa trái dồi dào, chúng ta cần vượt qua những ranh giới của Giáo hội hữu hình theo hai cách.
Thứ nhất, bằng cách hợp lời cầu nguyện với Giáo hội trên thiên quốc. Lời cầu nguyện của Giáo hội ở trần thế làm nên một cộng đoàn hiệp thông phục vụ và mưu ích cho nhau, lời cầu nguyện ấy bay lên tới tôn nhan Thiên Chúa. Cùng với các thánh đã tìm được sự sung mãn trong Thiên Chúa, chúng ta là thành phần cộng đoàn hiệp thông ấy, trong đó tình yêu chế ngự thói vô cảm. Giáo hội trên thiên quốc không hoan hỉ vì đã quay lưng với những đau khổ của trần thế để vui mừng trong cảnh huy hoàng của riêng mình. Nhưng các thánh đã được hân hoan chiêm ngắm chiến thắng rồi: nhờ cái chết và sự phục sinh của Chúa Giêsu, các ngài đã vĩnh viễn chiến thắng thái độ vô cảm, cứng lòng và thù hận. Bao lâu chiến thắng ấy của tình yêu chưa thấm nhập vào toàn thế giới, thì các thánh vẫn đồng hành với chúng ta trên đường lữ thứ. Thánh Têrêsa Lisieux, tiến sĩ Hội Thánh, đã bày tỏ xác tín rằng niềm vui trên trời về chiến thắng của Tình yêu chịu đóng đinh vẫn chưa trọn vẹn bao lâu còn một người trên trần thế phải chịu đau khổ và khóc than: “Con hy vọng rằng ở trên trời con sẽ không phải ngồi không, mong ước của con là vẫn tiếp tục làm việc cho Giáo hội và cho các linh hồn” (Thư 254 ngày 14-7-1897).
Chúng ta cũng tham dự vào công phúc và niềm vui của các thánh, cũng như cả các ngài cũng tham dự vào cuộc chiến đấu và niềm khao khát hoà bình và hoà giải của chúng ta. Niềm vui của các thánh trong chiến thắng của Chúa Kitô Phục Sinh cho chúng ta sức mạnh để nỗ lực vượt thắng thói vô cảm và cứng lòng.
Cách thứ hai, mỗi cộng đoàn Kitô hữu được kêu gọi ra khỏi chính mình để dấn thân vào đời sống của xã hội rộng lớn hơn mà mình cũng là thành phần, nhất là với những người nghèo và những người ở xa Giáo hội. Giáo hội tự bản chất là truyền giáo, Giáo hội không co cụm vào mình, nhưng được sai đến với mọi quốc gia và mọi dân tộc.
Sứ mạng của Giáo hội là kiên trì làm chứng cho Đấng muốn đưa tất cả tạo thành và từng người về cùng Chúa Cha. Sứ mạng ấy là đem đến cho mọi người một tình yêu không được lặng câm. Giáo hội bước theo Chúa Giêsu Kitô trên con đường đến với từng con người, cho đến tận cùng trái đất (x. Cv 1,8). Như thế, nơi mỗi người khác, chúng ta phải nhìn thấy họ là người anh chị em mà Chúa Kitô đã chịu chết và sống lại cho họ. Điều chúng ta nhận lãnh, thì chúng ta cũng lãnh nhận cho họ nữa. Cũng thế, những gì những người anh chị em chúng ta có, chính là một món quà cho Giáo hội và cho toàn thể nhân loại.
Anh chị em thân mến, tôi mong muốn biết bao rằng nơi nào Giáo hội hiện diện, đặc biệt là các giáo xứ và các cộng đoàn của chúng ta, nơi ấy sẽ trở thành những hải đảo thương xót giữa lòng đại dương vô cảm!
3. “Anh em hãy vững lòng!” (Gc 5,8) – Cá nhân Kitô hữu
Cả trong tư cách là những cá nhân, chúng ta cũng bị cám dỗ sống vô cảm. Khi bị chìm ngập trong những tin tức và hình ảnh kinh hoàng về đau khổ của con người, chúng ta thường cảm thấy mình hoàn toàn không có khả năng giúp đỡ. Phải làm gì để không bị vướng vào cái vòng xoáy khốn cùng và bất lực ấy?
Trước hết, chúng ta có thể hiệp thông cầu nguyện với Giáo hội ở trần thế và Giáo hội trên thiên quốc. Chúng ta đừng coi thường lời cầu nguyện có sức mạnh của biết bao người hiệp nhất với nhau! Sáng kiến 24 giờ cho Chúa, mà tôi mong ước sẽ được cử hành vào các ngày 13-14 tháng Ba trong toàn Giáo hội, cả ở cấp giáo phận, sẽ là dấu chỉ cho thấy cần thiết phải cầu nguyện.
Thứ hai, chúng ta có thể giúp đỡ bằng những việc bác ái, cho những người ở gần cũng như những người ở xa Giáo hội, qua nhiều tổ chức bác ái của Giáo hội. Mùa Chay là thời gian thuận tiện để bày tỏ mối quan tâm này đối với người khác, qua những dấu chỉ –tuy bé nhỏ nhưng cụ thể– nói lên rằng chúng ta thuộc về một gia đình nhân loại duy nhất.
Thứ ba, đau khổ của người khác là một lời mời gọi hoán cải, vì sự thiếu thốn của họ nhắc nhở tôi rằng cuộc đời tôi rất mong manh, và tôi lệ thuộc vào Thiên Chúa và anh chị em mình. Nếu chúng ta khiêm tốn cầu xin ơn Chúa và chấp nhận những giới hạn của mình, thì chúng ta sẽ tin tưởng vào những khả năng vô biên mà tình yêu của Thiên Chúa dành sẵn cho chúng ta. Và chúng ta có thể chống lại cám dỗ của ma quỷ khi tưởng mình có thể cứu thoát bản thân và thế giới bằng sức riêng mình.
Để thắng được thói vô cảm và ảo tưởng tự lập của chúng ta, tôi muốn mời gọi mọi người sống Mùa Chay này như một dịp huấn luyện tâm hồn - theo cách nói của Đức giáo hoàng Bênêđictô XVI (x. Thông điệp Deus caritas est, 31). Một con tim biết thương xót không có nghĩa là một con tim yếu đuối. Ai muốn tỏ lòng xót thương thì phải có một con tim mạnh mẽ, vững vàng, đóng lại trước Satan, nhưng mở ra cho Thiên Chúa; một con tim để cho Thánh Linh xuyên thấu và dẫn đi trên những nẻo đường tình yêu đến với anh chị em mình; và cuối cùng, một con tim nghèo, nhận ra sự nghèo hèn của chính mình và sẵn sàng trao tặng người khác.
Anh chị em thân mến, vì thế trong Mùa Chay này chúng ta hãy cầu xin Chúa: “Fac cor nostrum secundum cor tuum: Xin uốn lòng chúng con nên giống Trái Tim Chúa” (Kinh cầu Rất Thánh Trái Tim Đức Chúa Giêsu) để có được một con tim mạnh mẽ và biết xót thương, ân cần và quảng đại, một con tim không thu mình lại, không vô cảm hay rơi vào cám dỗ của nạn toàn cầu hóa thói vô cảm.
Tôi ước mong và cầu nguyện cho Mùa Chay này đem lại hoa trái thiêng liêng cho mỗi tín hữu và mỗi cộng đoàn Giáo hội. Xin anh chị em cũng cầu nguyện cho tôi. Nguyện xin Chúa chúc lành cho anh chị em và xin Đức Mẹ gìn giữ anh chị em.
 

Vatican, ngày 4 tháng Mười 2014
Lễ Thánh Phanxicô Assisi
PHANXICÔ