Phỏng vấn Đức cha Gioan Maria Vũ Tất về đề nghị thiết lập giáo phận Hà Tuyên
WHĐ (04.04.2013) – Trong dịp Hội đồng Giám mục Việt Nam họp Hội nghị thường niên kỳ I/2013, Đức cha Gioan Maria Vũ Tất, giám mục giáo phận Hưng Hóa, đã dành cho phóng viên WHĐ cuộc phỏng vấn ngắn sau đây về đề nghị thiết lập giáo phận Hà Tuyên.
Phóng viên: Kính thưa Đức cha, chúng con nghe nói Hội đồng Giám mục Việt Nam (HĐGMVN) dự định xin Tòa thánh Vatican cho thiết lập giáo phận mới là giáo phận Hà Tuyên. Xin Đức cha cho độc giả của trang web HĐGMVN biết rõ thêm về dự định này?
Đức cha Vũ Tất: Hà Tuyên, gồm 2 tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang, là miền đất xa xôi, liên hệ đến 3 giáo phận Bắc Ninh, Hưng Hóa và Lạng Sơn, khiến quan hệ giữa Giáo hội (3 giáo phận) với chính quyền (2 tỉnh) trở nên rất phức tạp. Xem trên bản đồ, diện tích của hai tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang rộng gấp hai lần giáo phận Hà Nội. Đoạn đường từ Hà Tuyên đến Tòa Giám mục Hưng Hóa là hơn 300km, đến Tòa Giám mục Lạng Sơn là hơn 400km, đến Tòa Giám mục Bắc Ninh cũng gần 300km. Quả là rất xa xôi! Vì thế, chúng tôi, gồm Đức cha Bắc Ninh, Đức cha Lạng Sơn và tôi là giám mục Hưng Hóa, cùng thống nhất đề nghị HĐGMVN xin Tòa thánh cho thành lập giáo phận Hà Tuyên.
Giáo dân ở đây tuy thuộc ba giáo phận, nhưng về phương diện tình cảm và giao lưu tương đối là thống nhất. Lý do là trong năm, sáu thập niên đầy khó khăn, giáo phận Lạng Sơn không thể cử người đến đó phục vụ được. Giáo phận Bắc Ninh cũng không thể lên đến đó được vì giáo phận Bắc Ninh có những thời gian chỉ có “1 linh mục rưỡi” nên không có khả năng. Tất cả đều nhờ các cha giáo phận Hưng Hóa phục vụ. Trong vùng Hà Tuyên, chỉ có một giáo xứ thuộc giáo phận Lạng Sơn là giáo xứ Thánh Tâm (TP. Hà Giang) thì giáo dân ở đây lại là người của giáo phận Hưng Hóa di cư sang để làm ăn. Vì thế giáo dân tuy là của 3 giáo phận nhưng tình cảm lại rất thân quen đồng điệu, không có chuyện kỳ thị.
Theo bản đồ nhà nước, diện tích Hà Giang là 7.831 km2, tỉnh Tuyên Quang là 5.800km2, tổng cộng khoảng gần 14.000km2. Dân số tỉnh Hà Giang là 602.000 người, tức là hơn nửa triệu; tỉnh Tuyên Quang là 675.000 người; tổng cộng khoảng gần 1,3 triệu người.
Theo thống kê báo cáo với HĐGMVN, dân số Công giáo ở Hà Tuyên khoảng 30.000 (trên 1,3 triệu dân) với 16 giáo xứ, 78 giáo họ và 11 linh mục.
Việc thành lập giáo phận Hà Tuyên sẽ có điểm lợi về phương diện hành chính: giáo phận sẽ nằm gọn trong 2 tỉnh; giáo quyền cũng như chính quyền ở nơi này sẽ không phải có những liên hệ phức tạp liên quan đến 3 giáo phận và 2 tỉnh như hiện nay. Ví dụ, ở Hưng Hóa, cứ mỗi dịp lễ Noel hay dịp Tết, chính quyền muốn chúc mừng thì phải đến với cả 3 giáo phận; và để đáp lễ, các giáo phận nơi này cũng phải đến với các cơ quan của nhiều tỉnh. Nếu thành lập được giáo phận Hà Tuyên thì sẽ đỡ phức tạp hơn.
Một thuận lợi khác, giáo dân tuy thuộc 3 giáo phận, nhưng vì những khó khăn khách quan, trong nhiều năm, chỉ có các linh mục Hưng Hóa đi phục vụ cho tất cả các giáo xứ thuộc 2 tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang. Do đó, việc giao lưu tình cảm giữa giáo dân ở đây rất hài hòa.
Vì những ích lợi đó, Đức cha Bắc Ninh người đầu tiên đưa ra đề nghị thành lập giáo phận mới và chúng tôi đều tán thành.
Phóng viên: Thưa Đức cha, khi đi vào thực tế, Đức cha thấy cần phải chuẩn bị những việc làm cụ thể nào?
Đức cha Vũ Tất: Việc thiết lập một giáo phận mới cần phải theo tiến trình của Tòa Thánh.
Về sự đồng thuận: Đức Tổng Girelli cho biết phải có sự đồng thuận của các giám mục, linh mục trong giáo phận. Chúng tôi đã có sự đồng thuận của cả 3 Đức cha, và các linh mục trong 3 giáo phận cũng rất tán thành.
Về nhân sự lãnh đạo là giám mục chính tòa cho Hà Tuyên: đây là cả một vấn đề, vì ngay cả Giáo hội Việt Nam cũng chưa có đủ giám mục, nói chi đến vùng xa xôi là Hà Tuyên.
Về nhân sự linh mục và giáo dân: tạm ổn. Thành lập một giáo phận với số lượng 30 ngàn giáo dân là tốt rồi (trong khi giáo phận Lạng Sơn chỉ có 5 ngàn, giáo phận Đà Nẵng hoặc Huế cũng chỉ có khoảng hơn 50 ngàn). Về linh mục phục vụ: sẽ nhờ các linh mục dòng hỗ trợ thêm.
Về cơ sở vật chất: xây dựng cơ sở vật chất thì cần thời gian. Đã có một nhà thờ chính của tỉnh Tuyên Quang xây dựng năm 1905, nhưng cũng nhỏ. Cần có một chỗ khác để xây dựng Tòa Giám mục: có thể tìm được ở ngoại vi TP Tuyên Quang. Khi xây Tòa Giám mục thì cũng cần sự hỗ trợ của toàn Giáo hội ở Việt Nam.
Về chính quyền: tin rằng họ cũng sẽ đồng thuận vì sẽ thuận tiện cho việc quản lý hành chính. Hai tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang đã từng hợp nhất thành tỉnh Hà Tuyên.
Chắc chắn sẽ có những khó khăn khác, nhưng hy vọng từ từ sẽ khắc phục được.
Phóng viên: Chúng con chân thành cám ơn Đức cha.
