 Gia đình Thánh gia |
Anh chị em thân mến!
Năm đặc biệt kính nhớ thánh Giuse đã được bắt đầu vào ngày 8 tháng 12 năm ngoái, nhân dịp kỷ niệm 150 năm ngày công bố thánh Giuse là Quan thầy của Giáo hội hoàn vũ, (xem Sắc lệnh của Tòa Ân giải Tối cao, 8/12/2020). Về phần tôi, tôi đã viết Tông thư Patris Corde, với mục đích giúp “gia tăng tình yêu của chúng ta đối với vị Đại Thánh này”. Thánh Giuse là một nhân vật phi thường, nhưng đồng thời là đấng “rất gần gũi với kinh nghiệm của con người chúng ta”. Ngài đã không làm những điều kỳ diệu, ngài không có những đặc sủng độc đáo, cũng không có vẻ gì đặc biệt trong mắt những người gặp gỡ ngài. Ngài không nổi tiếng cũng không đáng chú ý: các sách Tin Mừng không tường thuật lời nói nào của ngài. Tuy thế, qua cuộc sống bình thường, ngài đã thực hiện những điều phi thường đối với Thiên Chúa.
Thiên Chúa nhìn vào tâm hồn (xem 1 Sm 16,7), và nơi thánh Giuse, Người nhận ra tấm lòng của một người cha có thể trao ban và tạo nên sự sống giữa những thói quen hàng ngày. Các ơn gọi có cùng mục tiêu này: tạo nên và canh tân sự sống mỗi ngày. Thiên Chúa ao ước uốn nắn tâm hồn của những người cha, người mẹ: tấm lòng rộng mở, có khả năng thực hiện những sáng kiến vĩ đại, quảng đại hiến thân, cảm thông khi an ủi những lo âu và kiên định trong việc củng cố hy vọng. Ngày nay, ơn gọi linh mục và đời sống thánh hiến rất cần những đức tính này, trong những thời điểm được đánh dấu bởi sự mong manh nhưng cũng bởi những đau khổ do đại dịch, đã tạo nên những bấp bênh và sợ hãi về tương lai và chính ý nghĩa của cuộc sống. Thánh Giuse đến gặp chúng ta theo cách dịu dàng của ngài, như một trong những “vị thánh ở nhà bên cạnh”. Đồng thời, chứng tá mạnh mẽ của ngài có thể hướng dẫn chúng ta trên hành trình của mình.
Thánh Giuse gợi cho chúng ta ba từ khóa cho ơn gọi của mỗi cá nhân. Đầu tiên là ước mơ. Mọi người đều mơ ước có cuộc sống trọn vẹn, có ý nghĩa. Đúng là chúng ta nuôi dưỡng những hy vọng lớn lao, những khát vọng cao cả mà những thành công nhất thời - như sự thành công, tiền bạc và giải trí - không thể nào thỏa mãn được. Nếu chúng ta yêu cầu mọi người diễn đạt ước mơ cuộc đời của họ chỉ bằng một từ, sẽ không khó hình dung ra câu trả lời: “được yêu”. Chính tình yêu mang lại ý nghĩa cho cuộc sống, bởi vì nó bày tỏ mầu nhiệm của sự sống. Thật vậy, chúng ta chỉ có sự sống nếu chúng ta cho đi; chúng ta chỉ thực sự sở hữu nó khi chúng ta quảng đại trao ban. Thánh Giuse có nhiều điều để nói với chúng ta về vấn đề này, bởi vì, qua những giấc mơ mà Thiên Chúa đã linh hứng cho ngài, ngài đã biến cuộc đời mình thành một món quà.
Các sách Tin Mừng thuật lại với chúng ta bốn giấc mơ (xem Mt 1,20; 2,13.19.22). Đó là những lời kêu gọi của Chúa, nhưng không dễ dàng để chấp nhận chúng. Sau mỗi giấc mơ, thánh Giuse phải thay đổi kế hoạch của mình và chấp nhận rủi ro, hy sinh kế hoạch riêng của mình để làm theo những kế hoạch mầu nhiệm của Thiên Chúa, Đấng mà ngài hoàn toàn tín thác. Chúng ta có thể tự hỏi, "Tại sao lại đặt quá nhiều tin tưởng vào một giấc mơ mình thấy vào ban đêm?" Mặc dù một giấc mơ được coi là rất quan trọng trong thời cổ đại, nó vẫn chỉ là một điều nhỏ bé khi đối mặt với thực tế cụ thể của cuộc sống. Tuy nhiên, Thánh Giuse đã để cho mình được hướng dẫn bởi những giấc mơ của mình mà không do dự. Tại sao? Vì lòng ngài hướng về Thiên Chúa; tâm hồn ngài đã hướng chiều về Thiên Chúa. Một dấu hiệu nhỏ cũng đủ để “cái tai nội tâm” chú tâm của ngài nhận ra tiếng nói của Thiên Chúa. Điều này cũng áp dụng cho tiếng Chúa gọi chúng ta: Thiên Chúa không thích mặc khải mình một cách ngoạn mục, gây áp lực cho sự tự do của chúng ta. Chúa truyền đạt kế hoạch của Người cho chúng ta một cách nhẹ nhàng. Người không làm chúng ta bị choáng ngợp bởi những viễn cảnh chói lọi nhưng lặng lẽ nói vào sâu thẳm trái tim chúng ta, đến gần chúng ta và nói với chúng ta bằng những suy nghĩ và cảm xúc của chúng ta. Theo cách này, như đã làm với thánh Giuse, Thiên Chúa đặt trước mắt chúng ta những chân trời sâu sắc và bất ngờ.
Thật vậy, những giấc mơ của thánh Giuse đã dẫn ngài đến những trải nghiệm mà ngài không bao giờ tưởng tượng được. Trải nghiệm đầu tiên đã gây bất ổn cho việc hứa hôn của ngài, nhưng làm cho ngài trở thành cha của Đấng Cứu Thế; trải nghiệm thứ hai khiến ngài phải chạy trốn sang Ai Cập, nhưng đã cứu được mạng sống của gia đình mình. Sau giấc mơ thứ ba báo trước việc ngài trở về quê hương, giấc mơ thứ tư khiến ngài thay đổi kế hoạch một lần nữa, đưa ngài đến Nazareth, nơi Chúa Giê-su sẽ bắt đầu rao giảng về Nước Thiên Chúa. Giữa tất cả những biến động này, thánh Giuse đã tìm thấy can đảm để làm theo ý Thiên Chúa. Trong ơn gọi cũng thế: Lời kêu gọi của Thiên Chúa luôn thúc giục chúng ta bước bước đầu tiên, hiến thân, tiến về phía trước. Không thể có niềm tin nào không có rủi ro. Chỉ bằng cách tín thác phó thác chính mình vào ân sủng, bỏ qua một bên những chương trình và sự tiện nghi của riêng mình, chúng ta mới có thể thực sự thưa “vâng” với Thiên Chúa. Và mọi tiếng thưa “vâng” đều mang lại kết quả bởi vì nó trở thành một phần của một kế hoạch lớn hơn mà chúng ta chỉ nhìn thấy những chi tiết, nhưng là điều mà Nghệ sĩ Thần linh biết và thực hiện, để biến mọi cuộc đời trở thành một kiệt tác. Theo nghĩa này, thánh Giuse là một ví dụ nổi bật về việc chấp nhận các kế hoạch của Thiên Chúa. Tuy nhiên, sự chấp nhận của ngài là sự chấp nhận chủ động: không bao giờ miễn cưỡng hay cam chịu. Thánh Giuse “chắc chắn không cam chịu một cách thụ động, nhưng chủ động một cách can đảm và vững vàng” (Patris Corde, 4). Xin ngài giúp mọi người, đặc biệt là những người trẻ đang phân định, biến ước mơ của Thiên Chúa dành cho họ thành hiện thực. Xin ngài khơi dậy trong họ lòng can đảm để thưa “vâng” với Thiên Chúa, Đấng luôn làm ngạc nhiên và không bao giờ gây thất vọng.
Từ thứ hai đánh dấu hành trình của thánh Giuse và hành trình của ơn gọi là phục vụ. Các sách Tin Mừng cho thấy thánh Giuse đã sống hoàn toàn vì người khác chứ không bao giờ sống vì chính mình. Dân thánh của Thiên Chúa gọi thánh nhân là người phối ngẫu thanh khiết nhất; điều này cho thấy khả năng yêu thương của ngài, không giữ lại điều gì cho riêng mình. Bằng cách giải phóng tình yêu khỏi mọi sự chiếm hữu, ngài sẵn sàng cho một sự phục vụ thậm chí còn hiệu quả hơn. Sự chăm sóc yêu thương của ngài đã trải dài qua nhiều thế hệ; sự bảo vệ chu đáo của ngài đã khiến ngài trở thành Đấng Bảo trợ của Giáo hội. Là một người biết cách thể hiện ý nghĩa của sự tự hiến trong cuộc sống, thánh Giuse cũng là đấng bảo trợ cho người chết lành. Tuy nhiên, sự phục vụ và hy sinh của ngài chỉ có thể thực hiện được bởi vì chúng được nâng đỡ bởi một tình yêu lớn hơn: “Mọi ơn gọi đích thực đều được sinh ra từ việc tự hiến, là hoa trái của sự hy sinh chín chắn. Chức linh mục và đời sống thánh hiến cũng đòi hỏi phải có sự chín chắn như vậy. Dù ơn gọi của chúng ta là gì, kết hôn, độc thân hay sống trinh khiết, việc cho đi chính mình sẽ không thành toàn nếu nó chỉ dừng lại ở sự hy sinh; nếu thế, thay vì trở thành một dấu chỉ của vẻ đẹp và niềm vui của tình yêu, việc cho đi chính mình sẽ có nguy cơ trở thành biểu hiện của bất hạnh, buồn bã và thất vọng”(sđd, 7).
Đối với Thánh Giuse, phục vụ - như một biểu hiện cụ thể của việc trao tặng chính mình - không chỉ đơn giản là một lý tưởng cao đẹp, mà đã trở thành một quy tắc cho cuộc sống hàng ngày. Ngài cố gắng tìm kiếm và chuẩn bị một nơi mà Chúa Giê-su có thể chào đời; ngài đã làm hết sức mình để bảo vệ Chúa khỏi cơn thịnh nộ của vua Hêrôđê bằng cách sắp xếp một chuyến đi vội vã sang Ai Cập; ngài lập tức trở về Giêrusalem khi Chúa Giê-su bị lạc; ngài đã nuôi sống gia đình bằng công việc của mình, ngay cả khi ở đất nước xa lạ. Tóm lại, ngài thích nghi với những hoàn cảnh khác nhau với thái độ của những người không nản chí khi cuộc sống không diễn ra như họ mong muốn; ngài cho thấy sự sẵn lòng điển hình của những người sống để phục vụ. Bằng cách này, thánh Giuse đã chào đón những cuộc hành trình thường xuyên và thường bất ngờ của cuộc đời: từ Nazareth đến Belem để điều tra dân số, rồi sang Ai Cập và lại về Nazareth, và hàng năm lên Giêrusalem. Mỗi lần như thế, ngài đều sẵn sàng đối mặt với hoàn cảnh mới mà không phàn nàn, luôn sẵn sàng cộng tác giúp đỡ để giải quyết tình huống. Chúng ta có thể nói rằng đây là đôi tay dang rộng của Chúa Cha đang vươn tới Con của Người trên trái đất. Thánh Giuse không thể không trở thành mẫu mực cho mọi ơn gọi, được kêu gọi trở thành những bàn tay cần cù của Chúa Cha, dang rộng ra với con cái của Người.
Vì vậy, tôi thích nghĩ về Thánh Giuse, người bảo vệ Chúa Giêsu và Giáo hội, như người bảo vệ các ơn gọi. Trên thực tế, từ sự sẵn lòng phục vụ của ngài đã nảy sinh sự quan tâm bảo vệ. Sách Tin Mừng cho chúng ta biết “thánh Giuse đã trỗi dậy, và đang đêm, đưa Hài Nhi và mẹ Người trốn sang Ai-cập” (Mt 2,14); điều này cho thấy sự quan tâm khẩn thiết của ngài đến lợi ích của gia đình mình. Ngài không lãng phí thời gian để lăn tăn về những điều ngài không thể kiểm soát, nhưng để dành toàn bộ sự quan tâm cho những người được giao phó cho ngài. Sự quan tâm chu đáo ấy là dấu chỉ của một ơn gọi đích thực, là chứng từ của một đời sống được đánh động bởi tình yêu Thiên Chúa. Thật là một tấm gương đẹp về đời sống Ki-tô hữu mà chúng ta nêu lên khi chúng ta từ chối theo đuổi tham vọng hoặc ham mê ảo tưởng của mình, nhưng thay vào đó quan tâm đến những gì Chúa đã giao phó cho chúng ta qua Giáo hội! Sau đó Thiên Chúa ban Thánh Thần và sự sáng tạo của Người trên chúng ta; Người thực hiện điều kỳ diệu nơi chúng ta, như Người đã làm nơi thánh Giuse.
Cùng với lời kêu gọi của Thiên Chúa, điều biến ước mơ lớn nhất của chúng ta thành hiện thực và lời đáp lại của chúng ta, được tạo nên từ sự phục vụ quảng đại và sự chăm sóc chu đáo, có một đặc điểm thứ ba trong cuộc sống hàng ngày của thánh Giuse và ơn gọi Ki-tô hữu của chúng ta, đó là lòng trung thành. Thánh Giuse là “người công chính” (Mt 1,19) hằng ngày kiên trì âm thầm phục vụ Thiên Chúa và các kế hoạch của Người. Vào một thời điểm đặc biệt khó khăn trong cuộc đời, ngài đã suy nghĩ kỹ càng về những việc phải làm (xem câu 20). Ngài không để mình bị sự vội vàng áp đảo. Ngài không khuất phục trước sự cám dỗ để hành động hấp tấp, chỉ đơn giản là làm theo bản năng của mình hoặc hành động bộc phát. Thay vào đó, ngài suy xét mọi thứ một cách kiên nhẫn. Ngài biết rằng thành công trong cuộc sống được xây dựng dựa trên sự trung thành thường xuyên với những quyết định quan trọng.. Điều này được thể hiện qua sự kiên trì miệt mài khi ngài là một người thợ mộc khiêm tốn (x. Mt 13,55), một sự kiên trì thầm lặng, không tạo nên tin tức gì trong thời đại của ngài, nhưng đã truyền cảm hứng cho cuộc sống hàng ngày của vô số người cha, người lao động và người Kitô hữu trong hàng thế kỷ. Bởi vì ơn gọi – cũng như cuộc sống - chỉ trưởng thành chín chắn nhờ sự trung thành hàng ngày.
Sự trung thành như vậy được nuôi dưỡng như thế nào? Dưới ánh sáng lòng thành tín của Thiên Chúa. Những lời đầu tiên mà Thánh Giuse đã nghe trong giấc mơ là lời mời gọi đừng sợ, vì Thiên Chúa luôn trung thành với những lời hứa của Người: “Giuse, con vua Đavít, đừng sợ” (Mt 1,20). Đừng sợ: những lời này Chúa cũng nói với bạn, người chị em quý mến, với bạn, người anh em thân yêu, bất cứ khi nào bạn cảm thấy điều đó, ngay cả khi đang bấp bênh và do dự, bạn không thể trì hoãn ước muốn dâng cuộc đời mình cho Chúa. Người lặp lại những lời này khi, có lẽ bạn đang ở đó, giữa những thử thách và hiểu lầm, cố gắng làm theo ý muốn của Người mỗi ngày. Đó là những từ bạn sẽ nghe thấy lại, dọc hành trình ơn gọi của bạn, khi bạn quay trở lại mối tình đầu của mình. Đây là một điệp khúc đồng hành với tất cả những người - như thánh Joseph - thưa vâng với Chúa bằng cuộc sống của họ, qua sự trung thành của họ mỗi ngày.
Sự trung thành này là bí mật của niềm vui. Một bài thánh ca trong phụng vụ nói về “niềm vui trong suốt” hiện diện trong ngôi nhà ở Nazareth. Đó là niềm vui của sự đơn sơ, niềm vui được trải nghiệm hàng ngày bởi những ai quan tâm đến điều thực sự quan trọng: sự gần gũi trung thành với Thiên Chúa và với người lân cận. Thật tốt biết bao nếu bầu khí, đơn sơ và rạng rỡ, điều độ và đầy hy vọng này tràn ngập khắp các chủng viện, nhà dòng và nhà xứ của chúng ta! Đó là niềm vui tôi cầu chúc cho các bạn, những người anh chị em, những người đã quảng đại biến Thiên Chúa thành ước mơ của cuộc đời anh chị em, phục vụ Người trong những người anh chị em của anh chị em qua sự trung thành, điều là bằng chứng hùng hồn trong thời đại của những lựa chọn và cảm xúc phù du, những thứ không mang lại niềm vui bền vững. Xin thánh Cả Giuse, Đấng bảo vệ các ơn gọi, đồng hành với anh chị em bằng trái tim phụ tử của ngài!
Roma, đền thờ Gioan Laterano, 19 tháng 3 năm 2021, lễ trọng thánh Giuse
Phanxicô
