Anh chị em thân mến,
Chúng ta vừa nghe Chúa Giêsu khẳng định: “
Thầy bảo thật anh em: Nếu hạt lúa gieo xuống đất không mục nát đi, thì nó chỉ trơ trọi một mình. Nhưng nếu nó mục nát đi, thì sẽ sinh được nhiều hạt khác” (Ga 12,24). Những Lời này đã trở thành qui luật của đạo. Thật thế, lịch sử Giáo Hội cho thấy khi Tin Mừng được gieo vãi ở đâu, thì ở đó những khó khăn, bách hại đi kèm theo, như hạt lúa mục nát đi, nhờ vậy mà sản sinh nhiều kitô hữu khác.
Tại Việt Nam, người ta đếm được từ 100.000 đến 130.000 tín hữu đã bị bắt bớ, giam cầm, phân tháp và bị giết chết vì đạo. Con số này thật lớn, bằng một nửa số tín hữu của giáo phận Hưng Hóa hiện nay.
Trong Năm Thánh kỷ niệm 30 năm biến cố phong thánh, HĐGMVN đã kêu gọi “
Học hỏi – Cử hành – Sống” Năm Thánh này một cách tốt đẹp. Trong khuôn khổ buổi
cử hành khai mạc Năm Thánh, tôi xin mời cộng đoàn
học hỏi hai điểm nổi bật nơi các thánh Tử Đạo cha ông chúng ta, xét vì hai điểm này phù hợp với hiện trạng của giáo phận, cũng như phù hợp với điểm nhấn mục vụ của Năm đồng hành với các gia đình trẻ, để rồi chúng ta sẽ
sống các bài học này. Đó là bài học về đức Tin và đức Mến. Thánh Thi Kinh Chiều II lễ Các Thánh Tử Đạo Việt Nam ca ngợi hai điểm son này nơi các ngài như sau:
“Đức tin kiều diễm luôn gìn giữ, Đức ái ngàn trùng tát chẳng vơi” 1. Bài học Đức Tin. Các thánh Tử Đạo Việt Nam đã sống niềm tin vào Chúa và đã dám chết vì niềm tin này. Người ta buộc tội các ngài tiếp tay với người Pháp để xâm lăng đất nước, chống lại vua quan, nhưng đó là vu khống. Vua quan dụ dỗ các ngài bước qua thập giá – dấu chỉ chối bỏ niềm tin – hứa hẹn tha chết, lại ban cho tiền bạc, địa vị…, nhưng các ngài đã không làm theo. Các ngài trung kiên giữ đức tin, và bảo vệ đức tin ấy, dù có phải bắt bớ, giam cầm và mất mạng sống. Xin trưng dẫn một số chứng từ:
- Thánh Micae Nguyễn Huy Mỹ thưa với quan tổng đốc trước tòa rằng: “
Tôi đã suy xét kỹ, và tin nhận đạo Thiên Chúa là đạo thật, nên tôi không chối bỏ bao giờ”.
- Thánh Charles Cornay Tân: “
Chúng tôi chỉ chuyên lo giảng đạo, khuyên người ta ăn ngay ở lành, dạy con cái thờ cha kính mẹ, kêu gọi thần dân vâng phục vua quan, tôi đâu có thể đi ngược lại giáo huấn của mình, mà chống nhà vua được !”
- Thánh Anrê Nguyễn Kim Thông khẳng khái nói: “
Thà tôi bị lưu đày và phải chết vì Chúa, chứ tôi không chối đạo”.
- Thánh Théophane Vénard: “
Tôi đã suốt đời thuyết giảng về đạo thập giá, nay tôi lại đạp lên thập giá thế nào được ? Tôi thiết nghĩ sự sống đời này đâu quý hóa đến độ tôi phải bỏ đạo mà mua !”
- Thánh Anê Lê Thị Thành: "
Tôi chỉ tôn thờ Thiên Chúa, không bao giờ tôi bỏ đạo Chúa muôn đời…". Các quan truyền đánh đòn bà. Lúc đầu lính đánh bằng roi, sau dùng củi lớn quật vào chân bà. Bà không nản lòng, khi chồng bà đến thăm, bà giải thích nhờ đâu bà kiên tâm như vậy: "
Họ đánh đập tôi vô cùng hung dữ, đến đàn ông còn không chịu nổi, nhưng tôi đã được Đức Mẹ giúp sức, nên tôi không cảm thấy đau đớn". Đến lần thẩm vấn thứ hai, thứ ba thấy bà Đê vẫn một long trung kiên, quân lính được lệnh vừa đánh vừa lôi bà qua Thánh Gia. Nhưng bà sấp mình xuống đất, kêu lớn tiếng rằng: "
Lạy Chúa, xin thương giúp con, con không bao giờ muốn chối bỏ lòng tin Chúa, nhưng vì con là đàn bà yếu đuối, nên họ dùng sức mạnh để để cưỡng bách con đạp lên Thập Giá".
Thật là: “
Một lòng son sắt không nao núng, Giữ vững niềm tin trước cực hình. Mạng sống an toàn đâu sá kể, Tiền tài danh vọng dám hy sinh”.
Anh chị em thân mến,
Bài học trung kiên với Đức Tin của các thánh Tử Đạo Việt Nam mời gọi chúng ta nhìn vào việc giữ đạo hiện nay. Đành rằng giáo phận Hưng Hóa chúng ta đã trải qua nhiều khó khăn trong thời gian dài hơn 50 năm, nhiều nơi trong giáo phận không linh mục, không nhà thờ, không bí tích, không cộng đoàn, nhưng giáo dân đã anh hùng giữ vững đức tin. Chúng ta cảm động hơn nữa khi biết các anh chị em H'mông trong giáo phận còn khốn khổ hơn nhiều, thế mà họ vẫn cang cường giữ vững đức tin, không nao núng, không chối đạo. Nhiều người có thể được kể như đã tử vì đạo như các thánh cha ông.
Tuy nhiên, chúng ta phải nhìn nhận rằng trong quá khứ và hiện nay, có nhiều người công giáo đã nguội lạnh, chối bỏ hay dấu diếm đức tin vì sợ sệt, sợ thiệt mất quyền lợi vật chất, mất công ăn việc làm, mất địa vị xã hội, có khi sợ không lấy được chồng… Nhiều người chạy theo tiền bạc, tìm hưởng thụ cuộc sống đến độ lơ là đức tin. Ở nhiều nơi, tỷ lệ người giữ đạo chỉ còn 25%, 30%, 50%. Chúng ta hãy cầu nguyện và làm mọi cách để đưa các người ấy trở về với đức tin của cha ông.
2. Bài học Đức Mến: Các thánh cha ông chúng ta đã nêu gương yêu mến Chúa trên hết và yêu thương mọi người như giới răn Chúa truyền, đặc biệt là nêu gương yêu thương trong đời sống hôn nhân, gia đình. Xin trưng dẫn vài chứng từ:
- Thánh Emmanuel Lê Văn Phụng khi ra pháp trường đã tháo giây ảnh trao lại cho con và dặn dò: “
Con ơi, hãy nhận lấy kỷ vật cha trao lại. Đây là ảnh Đức Kitô, Chúa chúng ta, ảnh này quý hơn vàng bạc bội phần”.
- Thánh Simon Phan Đắc Hòa nói với con cái: “
Cha yêu thương và hằng săn sóc các con, nhưng cha phải yêu Chúa nhiều hơn nữa. Chúa đã muốn cha chịu khổ hình, cha xin vâng ý Người cho trọn”.
- Thánh Anê Lê Thị Thành vừa nói trên đây quả là một người mẹ gương mẫu, bà hết lòng dạy dỗ con cái sốt sắng giữ đạo, tìm người đạo hạnh để gả con gái. Khi chị Nụ vào thăm mẹ trong tù, thấy thân xác mẹ bị đánh bầm dập, máu me, thì khóc thương. Nhưng bà an ủi con: “
Con đừng khóc nữa, mẹ vui lòng chịu khổ vì Chúa Giêsu, sao con lại khóc”. Bà còn khuyên: "
Con hãy về chuyển lời mẹ bảo với anh chị em con coi sóc việc nhà, giữ đạo sốt sắng, sáng tối đọc kinh xem lễ, cầu nguyện cho mẹ vác Thánh Giá Chúa đến cùng. Chẳng bao lâu mẹ con ta sẽ đoàn tụ trên nước thiên đàng".
- Thánh linh mục Emmanuel Nguyễn Văn Triệu đang làm mục vụ tại giáo phận Bùi Chu, thương mẹ phải ở căn nhà rách nát, đã xin được về Huế để sửa lại nhà cho mẹ, vừa xong thì bị bắt và được phúc tử đạo.
- Không phải các thánh không có những lỗi lầm. Thánh Matthêu Lê Văn Gẫm, trong khi đi lại buôn bán bằng thuyền bè, đã yếu đuối phạm tội ngoại tình, nhưng ngài hối hận sửa mình, trở nên người chồng gương mẫu, đạo đức, và được phúc tử đạo.
Anh chị em thân mến,
Gương Đức Ái của các thánh Tử Đạo Việt Nam mời gọi anh chị em chúng ta trong cuộc sống đạo, đặc biệt các gia đình trẻ trong năm đồng hành mục vụ này. Anh chị em hãy yêu thương nhau, yêu thương trước hết những người thân thiết ruột thịt của mình rồi yêu mọi người, và tình yêu nhân loại đó sẽ dẫn anh chị em đến tình yêu dành cho Chúa.
Các gia đình công giáo ngày nay phải đương đầu với nhiều cám dỗ làm tắt ngúm tình yêu giữa vợ chồng, cha mẹ con cái, anh chị em. Tôi thường nhận được những cuộc điện thoại, tin nhắn, thư từ và cả gặp gỡ cho biết một số người đang gặp thử thách về hôn nhân, gia đình đang trên đà đổ vỡ, hoặc đã tan nát mất rồi.
Đức thánh cha Phanxicô đã đề ra một tiêu chí mới về việc xét phong thánh, đó là không chỉ sống chết vì đức tin mới là thánh, mà sống chết vì đức ái cũng đáng được phong thánh.
Ngày nay, chúng ta không có cơ hội chết vì đức tin như cha ông, nhưng anh chị em đều có thể nên thánh khi trung thành sống đức ái trong cuộc sống hôn nhân gia đình của mình. Chúng ta không nên thánh cách nhanh chóng bằng một nhát gươm kết liễu mạng sống vì đức tin, nhưng nên thánh bằng cái chết dần chết mòn vì đức ái.
Đức tin và đức ái là hai mặt, hai con đường song hành của sự thánh thiện Kitô giáo. Không thể làm chứng cho đức tin nếu không đồng thời sống cao cường đức ái.
Lạy các thánh Tử Đạo Việt Nam, xin cầu bầu cùng Chúa cho chúng con biết sống và làm chứng cho đức tin và đức ái trong cuộc sống hiện tại của chúng con. Amen.
