Cách đây hai ngày, tại Nhà thờ Chính tòa Sơn Lộc, Giáo phận Hưng Hóa đã tổ chức Thánh Lễ tạ ơn kết thúc sứ vụ của Đức Cha Gioan Maria Vũ Tất và khởi đầu sứ vụ của Đức Cha Giám quản Tông Tòa Phêrô Nguyễn Văn Viên.
Hôm nay, tại Bến Thôn, nơi sinh trưởng của Đức Cha Gioan Maria, chúng ta quy tụ trong nhà thờ này, cùng với Đức Mẹ và Thánh Gioan dưới chân thánh giá, để hiệp dâng Hiến Tế Tạ Ơn với Đức Cha Gioan Maria. Đặc biệt hôm nay, giáo xứ Bến Thôn được vinh dự đón tiếp Đức Cha Phêrô, Tân Giám quản Tông Tòa Giáo phận chúng ta, đến hiệp dâng Thánh Lễ như muốn nói lên lòng quý mến của Ngài đối với một giáo xứ (mà trước năm 2015 chỉ là một giáo họ nhỏ bé) đã cống hiến cho Giáo phận Hưng Hóa 3 Giám mục, trong đó Đức Cha Phêrô Maria Nguyễn Huy Quang là Giám mục Chính tòa tiên khởi của Giáo phận Hưng Hóa từ năm 1960 khi Tòa Thánh thiết lập Hàng Giáo phẩm Việt Nam; sau 25 năm phục vụ Giáo phận, Ngài qua đời năm 1985, thọ 75 tuổi.
Nhân dịp này, xin được chia sẻ thêm với Đức Cha Giám quản và nhắc nhớ quý thân nhân về 6 linh mục xuất thân từ họ đạo Bến Thôn:
- Cha Phêrô Nguyễn Chính Thiết: là linh mục đầu tiên đã nuôi dưỡng ơn gọi của Đức Cha Gioan từ năm lên mười; từ năm 1956-1975, cha Phêrô làm quản lý trường Trung học Công giáo tại Sài Gòn mang tên vị Giám mục đầu tiên người Việt Nam là Đức Cha Nguyễn Bá Tòng; Cha Phêrô qua đời tại Long Khánh đầu năm 1976, thọ 61 tuổi.
- Cha Phêrô Võ Thức: mới qua đời tại giáo phận Xuân Lộc đầu năm 2020, thọ 88 tuổi.
- Cha Giuse Nguyễn Chính Duyên: là giáo sư Đại chủng viện Xuân Bích Huế từ năm 1968, năm 1975 làm giám đốc ĐCV này, qua đời năm 1985 ở tuổi 54.
- Cha Giuse Nguyễn Trung Thoại: năm nay 73 tuổi, 16 năm làm Văn phòng TGM Hưng Hóa từ 1996-2014, sau đó làm quản xứ giáo xứ Hòa Bình và quản nhiệm các cộng đoàn tại tỉnh Sơn La, kiêm quản hạt Hòa Bình - Sơn La - Điện Biên.
- Cha Gioan Nguyễn Huy Tụng: là cháu Đức Cha Phêrô Maria Nguyễn Huy Quang, mới qua đời tháng 3 năm 2020 ở tuổi 67.
- Hôm nay còn có sự hiện diện của cha Gioan Nguyễn Huy Quang cùng với bà cố: ông cố sinh trưởng tại Bến Thôn; cha Gioan Quang năm nay 46 tuổi đời, 12 tuổi linh mục, hiện là quản xứ giáo xứ Hiệp Hòa, giáo phận Long Xuyên.
Ngoài ra, họ đạo Bến Thôn hiện có 3 đại chủng sinh, 1 tập sinh, 1 đệ tử và 8 nữ tu (2 thuộc Dòng thánh Phaolô, 4 thuộc Dòng Mến Thánh Giá, 1 thuộc Dòng Kín Cát Minh, 1 thuộc Dòng Đaminh) và 3 chị thuộc Tu hội đời Thánh Tâm.
Giờ đây, chúng ta trở về với bài Tin Mừng theo thánh Máccô mà chúng ta vừa nghe đọc (x. Mc 5,18-20): Chúa Giêsu bảo người đến xin theo Chúa rằng:
“Anh cứ về nhà với thân nhân, và thuật lại cho họ biết mọi điều Chúa đã làm cho anh, và Người đã thương anh như thế nào”. Mới đây, trước Thánh Lễ Tạ Ơn tại Nhà thờ Chính tòa, Cha Tổng Đại diện đã thuật lại những nét đặc biệt về cuộc đời của Đức Cha Gioan và chính Đức Cha Gioan Maria cũng đã chia sẻ đôi nét. Hôm nay, xin thuật lại với thân nhân một số điều Thiên Chúa đã làm để chúng ta thêm xác tín rằng Thiên Chúa đã viết lịch sử Giáo phận Hưng Hóa và lịch sử Đức Cha Gioan Maria bằng những nét đặc biệt, khác thường.
- Đức Cha Gioan Maria sinh ngày 10/3/1944; năm 10 tuổi đi “ở nhà cụ” là Cha Phêrô Thiết tại giáo họ Mông Phụ; năm 11 tuổi bắt đầu tu học 7 năm tại Tiểu Chủng viện Sơn Lộc. Mãn trường năm 18 tuổi, Thầy Tất được giữ lại trường để lo việc đào tạo cho đến năm 1966 khi Tiểu Chủng viện Sơn Lộc đóng cửa vì lý do chiến tranh. Các chủng sinh về gia đình lao động tại địa phương. Suốt thời gian 20 năm, từ năm 1966 đến năm 1986, thầy giáo Tất làm thủy lợi, rồi làm nông nghiệp trong hợp tác xã rau xanh: vừa lãnh đạo sản xuất, vừa dạy bổ túc văn hóa cho cán bộ trong xã, đồng thời dạy cấp 3 cho
“lớp thanh niên đoàn viên vừa học vừa làm”. Đức Cha Gioan thuật lại một mẩu chuyện trong thời điểm này: vào năm 1977, một hôm
“lớp thanh niên đoàn viên vừa học vừa làm” tổ chức mừng cưới cho một bạn học viên. Một cán bộ huyện có mặt trong bữa tiệc nói với thầy Tất:
“Gà người ta gáy, gà thầy giáo cũng phải gáy chứ!”. Thầy Tất liền đọc bài ca dân gian:
“Phượng hoàng đậu chốn cheo leo/ Sa cơ thất thế phải theo đàn gà/ Bao giờ mưa thuận gió hòa/ Thay lông đổi cánh lại ra phương hoàng”. Vị cán bộ nghe thế, tắc lưỡi nói:
“Ối, chà chà”. Đến cuối năm 1993, trong tiệc mừng ngày cha Vũ Tất ra trường làm linh mục, vị cán bộ khi ấy đã về hưu cũng đến tham dự và nói với cha Tất:
“Đúng là hôm nay mưa thuận gió hòa, thay lông đổi cánh lại ra phượng hoàng”. - Tuy nhiên, được như thế chủ yếu là nhờ ơn Chúa và nhờ quyết tâm dâng mình cho Chúa dù làm linh mục hay không, đặc biệt đã kiên trì ròng rã 14 năm, từ năm 1973-1987, cùng với thầy Giuse Nguyễn Trung Thoại, âm thầm đạp xe đi học Triết học và Thần học tại Tòa Giám mục Hưng Hóa và Bắc Ninh; làm linh mục thầm lặng vào năm 1987, rồi tiếp tục âm thầm lo việc đào tạo các ứng sinh linh mục cho đến năm 1993. Ngày 12/11/1993, sau một năm tham dự lớp bổ túc tại Đại Chủng viện Hà Nội, hai cha ra mắt dâng Thánh Lễ tạ ơn tại
Tòa Giám mục và tại quê nhà. Sau đó, cha Gioan Maria phục vụ tại Tòa Giám mục, tiếp tục lo việc đào tạo các linh mục tương lai.
- Năm 1995, Cha được gửi đi Rôma học Cao học về Giáo luật, rồi đi Pháp theo học Mục vụ tại Học viện Công giáo Paris.
- Về nước năm 1999, cha Gioan Maria giúp việc tại Tòa Giám mục, đồng thời đảm nhiệm sứ vụ “tái truyền giảng Tin Mừng” cho vùng cao Lào Cai - Sapa cho đến cuối năm 2003.
- Từ năm 1999-2010, Cha vừa lo việc Giáo phận, vừa dạy Giáo luật tại Đại Chủng viện Hà Nội; đặc biệt trong thời gian đó, có 5 năm (2005-2010) làm Phó Giám đốc Đại Chủng viện Hà Nội, đặc trách Khu Triết học tại Cổ Nhuế, và 7 năm (2003-2010) kiêm nhiệm quản xứ giáo xứ Bách Lộc, có một cha phó thường trực.
- Được biết: trong thời gian 11 năm Giáo phận Hưng Hóa “trống tòa” (1992-2003), từ năm 2000 Tòa Thánh đã có ý định bổ nhiệm cha Gioan Maria Vũ Tất làm Giám mục Chính tòa Giáo phận Hưng Hóa, nhưng phải đợi đến khi “thiên thời, địa lợi, nhân hòa”.
- Ngày 29/3/2010, ĐTC Bênêđíchtô XVI đã bổ nhiệm Cha Gioan Maria làm Giám mục Phụ tá giáo phận Hưng Hoá. Thánh Lễ Truyền Chức Giám mục được tổ chức tại Nhà thờ Chính tòa ngày 15/6/2010.
- Một năm sau, ngày 01/03/2011,
Đức Thánh Cha Bênêđíchtô XVI bổ nhiệm Đức Cha Gioan Maria làm Giám mục Chính tòa Giáo phận Hưng Hóa. Thánh lễ nhậm chức Giám mục Chính tòa được cử hành tại
Nhà thờ Chính tòa ngày 22/03/2011.
- Tám năm sau, ngày 10/3/2019 (sinh nhật tròn 75 tuổi), Đức Cha Gioan Maria đã làm đơn lên ĐTC Phanxicô xin từ nhiệm để được nghỉ hưu. Nhưng phải đợi đến ngày 29/8/2020 vừa qua, Đức Cha Gioan Maria mới chính thức được từ nhiệm khi Đức Cha Phêrô Nguyễn Văn Viên, Giám mục Phụ tá giáo phận Vinh, được bổ nhiệm làm Giám quản Tông Tòa Giáo phận Hưng Hóa.
Như thế, có một người tên là Gioan Maria đã được Thiên Chúa lo liệu để phục vụ Giáo phận Hưng Hóa, một Giáo phận có lịch sử tính đến nay đã được 125 năm kể từ khi được thiết lập năm 1895. Có thể nói rằng Thiên Chúa đã viết lịch sử Giáo phận này bằng những nét đặc biệt, và hôm nay chúng ta không thể không dâng lời tạ ơn Thiên Chúa, nhất là vì thời điểm hiện tại được coi như đỉnh cao của lịch sử Giáo phận, đỉnh cao về nhân sự, về cơ sở vật chất, cũng như về sinh hoạt đồng bộ khắp miền thập tỉnh Tây Bắc Việt Nam. Trong Thánh Lễ Tạ Ơn tại Nhà thờ Chính tòa vào Lễ Sinh nhật Đức Mẹ vừa qua, một số thành quả đáng khích lệ cũng đã được nhắc đến để mọi người cùng dâng lời tạ ơn Chúa:
- Về nhân sự, hiện nay có 258 ngàn giáo hữu trong 136 giáo xứ, 524 giáo họ và 162 giáo điểm; 163 linh mục Triều và Dòng, 3782 Ban Hành giáo các cấp, 21 Ban Mục vụ Giáo phận, 1880 giáo lý viên; Giáo phận hiện nay có 403 nữ tu Mến Thánh Giá, 127 đại chủng sinh, và khoảng 200 ứng sinh chủng viện và dòng tu. Đức Giám mục Giáo phận và Bề trên Nhà Dòng đặc biệt quan tâm đến việc đào tạo căn bản và đào tạo trường kỳ.
- Về sinh hoạt mục vụ, hiện nay các linh mục, tu sĩ có thể hiện diện và làm việc ở các vùng sâu vùng xa.
- Để tạo điều kiện cho các sinh hoạt mục vụ, nhiều cơ sở vật chất của Giáo phận, Giáo xứ và Dòng tu được xây dựng và nâng cấp, cụ thể như Tòa Giám mục tại Sơn Tây và Trung tâm Mục vụ tại Hà Thạch, Phú Thọ.
Trong Thánh lễ Tạ ơn, Đức Cha Gioan Maria đã mượn lời Đức Thánh Cha Bênêđíchtô XVI khi kết thúc sứ vụ mục tử để chia sẻ. Hôm nay tôi xin đọc lại đầy đủ đoạn tâm sự của Đức Thánh Cha như sau:
“Tôi có thể nói được rằng Chúa thực sự dẫn dắt tôi, ở bên tôi, hằng ngày tôi đều thấy được sự hiện diện của Chúa. Đó là cả một chặng đường dài, có những lúc hân hoan và tươi sáng, nhưng cũng có những khi chẳng dễ dàng gì. Tôi thấy mình như Thánh Phêrô và các Tông đồ trong con thuyền trên hồ Galilê: Chúa đã cho chúng ta biết bao ngày nắng đẹp, gió nhẹ, những ngày đánh được nhiều cá; nhưng cũng có những lúc biển động, gió ngược, khi đó Chúa dường như cứ ngủ. Nhưng tôi luôn biết trong con thuyền này vẫn có Chúa, và cũng luôn biết rằng, con thuyền Hội Thánh không phải của tôi, không phải của chúng ta, nhưng là của Chúa và Người không để nó chìm mất. Chính Người dẫn dắt con thuyền Hội Thánh. Chắc chắn Người cũng dẫn dắt qua những người Chúa chọn, vì Người đã muốn vậy. Chính vì thế, hôm nay lòng tôi tràn đầy tâm tình biết ơn Chúa, bởi Người không để cho Giáo hội - và cả tôi nữa - không được Người an ủi, soi sáng và yêu thương”. Giờ đây, chúng ta tiếp tục dâng Thánh Lễ cầu nguyện cho Đức Cha Gioan Maria và Đức Cha Phêrô, cùng nhau tạ ơn Thiên Chúa với tâm tình của Mẹ Maria:
“Linh hồn tôi ngợi khen Đức Chúa, thần trí tôi hớn hở vui mừng vì Thiên Chúa, Đấng cứu độ tôi. Phận nữ tỳ hèn mọn, Người đoái thương nhìn tới; từ nay, hết mọi đời sẽ khen tôi diễm phúc. Đấng Toàn Năng đã làm cho tôi biết bao điều cao cả, danh Người thật chí thánh chí tôn” (Lc 1,46-49). Amen.
