‘Thăng tiến đời sống thánh hiến’
Buổi gặp mặt nào cũng có lúc phải chia tay, nhưng không có nghĩa là chia tay thì mọi sự sẽ lại trở lại như lúc chưa gặp nhau, ngược lại, sau mỗi cuộc gặp gỡ, trao đổi, mỗi người đều có cơ hội nhận bao điều mới mẻ từ người khác và có cơ hội để tặng lại cả những điều rất riêng nơi mình nữa. Điều này thật phù hợp với cảm nghiệm của những người đi khóa dự thường huấn giúp ‘Thăng tiến đời sống thánh hiến’ được diễn ra từ ngày 20 đến ngày 26 tháng 8 tại Tòa Giám Mục Thái Bình. Khóa học được Ủy Ban Tu Sĩ Hội Đồng Giám Mục Việt Nam và Ban Điều Hành Liên Hiệp Bề Trên Thượng Cấp Việt Nam tổ chức.
Ngay ngày đầu tiên, với bầu khí vui vẻ, tay bắt mặt mừng, từng đoàn tu sĩ đến từ các Giáo phận thuộc Giáo tỉnh Miền Bắc được đón tiếp chu đáo, tận tình bởi Đức Cha, quý Cha, quý tu sĩ sở tại. Tiếp ngay sau bữa cơm là chương trình văn nghệ nhằm tạo một bầu khí mới, giúp mọi người xích lại gần nhau, cùng nhau chuẩn bị một tinh thần thật thoải mái trước khi bước vào những giờ giảng huấn.
Trong suốt tuần thường huấn, Đức Cha Phêrô Nguyễn Văn Đệ SDB –Giám mục Giáo phận Thái Bình - Chủ tịch Ủy ban Tu sĩ trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam- đã luôn đồng hành cùng nhóm học viên trong các Thánh Lễ. Ngài chia sẻ những ưu tư, thao thức cho công cuộc truyền giáo của Giáo Hội địa phương cũng như giáo hội hoàn vũ. Ngài thổi vào lòng học viên những ngọn lửa mới, những quyết tâm dấn thân mới - dám liều thân ‘ra chỗ nước sâu để thả lưới’.
Năm ngày thường huấn với nhiều chủ đề khác nhau, được sắp xếp cách nhịp nhàng và hài hòa, giúp cho học viên có cơ hội để trở lại với chính mình và định lại điểm xuất phát. ‘Trở về với căn tính đời tu’, một đề tài rất hấp dẫn – do Cha Giuse Nguyễn Văn Am, SDB trình bày. Trước một thực tại là một đời sống thánh hiến dường như đã mất đi sức sinh động, đã không còn sức hấp dẫn giới trẻ, đã phần nào giảm đi sự khả tín, mất dần đi khả năng cùng bước đi với một Thiên Chúa của lịch sử, Cha kêu gọi người tu sĩ hãy trở về sống tận căn của đời tu trong mối tương quan với Thiên Chúa qua ba yếu tố cơ bản: Thánh hiến – Cộng đoàn – Sứ mệnh. ‘Sự tương tác hài hòa giữa ba yếu tố ấy tạo thành vẻ hấp dẫn và khả tín không thể cưỡng lại của đời thánh hiến’. Đào tạo trong Dòng tu cũng là điều mà Cha đã nhất mạnh và đề cao, là yếu tố thiết yếu giúp cho người tu sĩ trưởng thành hơn mỗi ngày. Những chia sẻ ấy đã để lại cho học viên câu hỏi gợi ý để trở về tận căn, để sống sao cho xứng là người môn đệ của Chúa như: ‘Loại tu sĩ nào tôi muốn giới thiệu với đời hôm nay?’.
Tiếp với dòng suy tư của Cha Giuse, muốn gợi cho học viên trở lại với chính mình, để biết mình cách chân thật hơn, Sơ maria Lê Thị Thanh Nga đã dẫn đưa học viên đến những cảm nghiệm của đời sống thiêng liêng qua việc đọc Kinh Thánh, thiết lập mối tương quan trực tiếp với Chúa. Sơ cắt nghĩa đoạn Tin Mừng (Ga. 4, 10): ‘Nếu chị nhận ra ân sủng Thiên Chúa ban’để giúp học viên mở lòng ra với Chúa, biết Chúa là Đấng mình luôn khao khát, mong chờ, nhận ra ân huệ Ngài thương ban cho ta. Nhấn mạnh đến vị trí và giá trị của việc đọc Kinh Thánh trong đời sống người tu sĩ. Một khi người tu sĩ nhận biết ơn huệ của Chúa, thì họ không thể chỉ giữ riêng cho mình nhưng là để thông chia cho người khác. Từ đó, Sơ đã đề cập đến sứ vụ của người tu sĩ được trình bày trong Tông huấn về Đời sống Thánh hiến: Sứ vụ phải nên một với Chúa Giêsu (VC 72), sứ vụ làm người môn đệ (VC 36), sứ vụ chính là cộng đoàn sống theo hình ảnh cộng đoàn tông đồ (VC 42,45), sứ vụ làm chứng cho hiệp thông (VC 51), sứ vụ là Phục vụ Thiên Chúa và con người (VC 73-74).
Để có một đời sống tâm linh vững chắc và ý thức kiên định với việc trở về sống căn tính đời sống thánh hiến, ngày thứ tư trong tuần thường huấn, Cha Giuse Đỗ Duy Châu, FVP chia sẻ về ‘Trưởng thành tâm cảm trong đời tu’. Với kinh nghiệm đời tu và qua sứ vụ giảng dạy, Cha tặng cho nhóm những câu chuyện về đời tu tựa như những vấn đề cần quan tâm để không tiếp tục vấp phạm. Những đặc điểm chung của giai đoạn 40-60 tuổi, những biểu hiện tích cực cũng như tiêu cực liên quan đến đời sống tâm linh, lý tưởng ơn gọi, tâm lý, tương quan, tình cảm. Cách giúp thăng tiến nhân bản, thăng tiến đời sống tâm linh, làm mới lại lý tưởng Ơn gọi, thiết lập các mối tương giao lành mạnh.
‘Quân bình đời sống tu sĩ’ là đề tài được Thạc sĩ - Bác sĩ Lan Hải trình bày. Dưới cái nhìn của nhà Tâm lý học, sống trong thế giới thời văn hóa ‘net’, người tu sĩ phải đối diện với biết bao thách đố có nguy cơ làm suy yếu đời sống tu trì của mình, làm cho một lúc nào đó, họ mất đi sự quân bình cần thiết để sống ơn gọi, trong khi đó đương sự lại không biết phải làm thế nào, bắt đầu từ đâu, đâu là lý do cần được giải quyết. Những hình ảnh, những dòng quảng cáo, lối sống lấy mình làm trung tâm, lối nhìn vấn đề cách phiến diện, đều có thể len lỏi vào đời sống tu trì và làm cho người tu sĩ thiếu đi sự quân bình trong đời tu. Chị cũng đã chia sẻ một số cách giúp cho người tu sĩ có thể tập luyện để có đời sống tâm lý quân bình, giúp cho các nhà Đào tạo có cái nhìn khách quan hơn khi cần phải giúp các em phân định ơn gọi.
Sau những tiết học giúp cho học viên đi vào chính mình, nhận biết mình cách rõ nét hơn và có những quyết tâm mới hơn, Cha Giuse Phan Trọng Quang trình bầy thêm về thái độ của người thánh hiến cần có: ‘Hãy trỗi dậy và bước đi, vượt qua hiện tại gian khổ với lòng say mê và hướng về tương lai với niềm hy vọng’. Những thực tại làm cho ta đôi lúc cảm thấy nhụt trí hay hoài nghi về đời sống thánh hiến trong tương lai: hiện trạng ‘xế chiều’, ‘hỗn mang và đêm tối’, ‘thời của sáng suốt’, thời thuận lợi để phân định?’ Hẳn mỗi người sẽ có những cảm nhận khác nhau nhưng cùng có một thao thức về tương lai của Đời sống thánh hiến: Làm thế nào để có thể ‘vun gốc bón rễ’ cho đời sống thánh hiến đây? Bởi thực trạng cho ta thấy nhiều điều đáng buồn như: một đời sống thánh hiến chỉ bận tâm về sự sống còn của mình, quan tâm đến con số hơn là chất lượng, bám vào những thói quen không còn phù hợp, xuất hiện sự nguội lạnh thờ ơ, thiếu tính thần bí hay lo chuyên nghiệp hóa hơn là làm chứng về Thiên Chúa của sự sống. Lại cũng có những điều làm ta băn khoăn như: sụ dòn mỏng đang xuất hiện trong các Dòng tu – ơn gọi giảm sút, vắng mặt của các thành viên, sống ngoại vi, thải hồi, lơ là với việc thực thi Hiến Pháp, tài chánh không minh bạch, quyền bính bị lạm dụng, tính thế tục xuất hiện, lo củng cố địa vị cá nhân. May mà cũng còn có cả những điều tốt đẹp khiến ta lạc quan hơn: sự trung thực của số đông người thánh hiến, sự khai sinh của một số Dòng tu mới, một khao khát mới sống tận căn đặc sủng của Dòng, một sự quan tâm thỏa đáng cho việc đào tạo, một cơ cấu biết đặt con người lên trên công việc, có cái nhìn tích cực về thế giới, có ý thức rõ ràng về tính cách thuộc về Hội thánh. Từ đó Cha trình bày thêm về những điểm thôi thúc chúng ta: tập trung vào Chúa, khao khát Chúa, khao khát sống đời huynh đệ trong cộng đoàn cách mới mẻ hơn, biết dấn thân và biết định hướng cho mình, chú ý tới chiều kích ngôn sứ của mình, không để mất trộm niềm hy vọng, dám đương đầu với những thách đố. Cha đã kết thúc bài chia sẻ của mình về tương lai của đời sống thánh hiến qua suy tư của Đức thánh Cha Bênêđictô XVI nói với các giám mục Brazil: ‘đời sống thánh hiến tự thân nó bắt nguồn từ Thiên Chúa là Đấng đã chọn cho mình nếp sống trinh khiết, khó nghèo và vâng phục này. Vì thế đời sống thánh hiến không thể thiếu vắng, cũng không thể chết mất trong Hội Thánh (5/11/2010)’.
Ngày cuối cùng, một đề tài hết sức hấp dẫn và mang tính cập nhật: ‘Truyền thông và đời tu’được Sư Huynh Giám Tình Dòng Lasan Việt Nam - Phêrô Nguyễn Văn Phát trình bầy, giúp cho học viên ý thức hơn đâu là truyền thông, nguồn gốc của truyền thông là từ Thiên Chúa. Thầy nhấn mạnh đến đời sống thần bí của một tu sĩ: để có thể truyền thông Thiên Chúa cho con người thì trước tiên người tu sĩ phải là ‘nhà thần bí’. Tức là họ phải biết truyền thông với Chúa, biết nghe tiếng của Ngài, hiểu ý muốn của Ngài, phải có mối tương quan sâu sắc với Ngài trước đã. Bên cạnh đó cũng phải biết sử dụng cách khôn ngoan và có chọn lọc các phương tiện truyền thông xã hội hầu mang lại hữu ích cho đời tu và sứ mạng của mình. Thầy còn trình bầy cách thế giúp ta vượt qua cách sử dụng lệch lạc các phương tiện truyền thông. Qua những câu hỏi hội thảo, nhiều thành viên cũng đã có cơ hội chia sẻ những thao thức, ưu tư của mình khi phải đứng trước sự đa dạng và hấp dẫn của các phương tiện truyền thông. Giờ học được kết thúc lúc 16:00, đồng thời cũng khép lại chương trình của tuần thường huấn.
Không chỉ có những giờ lên lớp về những chuyên đề liên quan đến đời sống thánh hiến, ban tổ chức đã cùng với Đức Cha Phêrô, khéo léo sắp xếp giờ hồi tâm, Chầu Thánh Thể và giúp học viên có cơ hội lãnh nhận bí tích hòa giải. Hơn nữa các học viên còn có những giờ tập Yoga giúp cho biết tự chăm sóc sức khỏe, hay những giờ thể thao, đêm giao lưu văn nghệ,… Tất cả đã giúp cho học viên cùng lúc được lớn lên về nhiều phương diện.
Cảm tạ Chúa đã cho chúng con cơ hội quý báu này. Xin ghi ơn Ủy Ban Tu Sĩ Hội Đồng Giám Mục Việt Nam, Ban Điều Hành Liên Hiệp Bề Trên Thượng Cấp Việt Nam và quý Giảng viên đã cho chúng con có cơ hội cập nhật những kiến thức bổ ích cho đời sống ơn gọi của mình. Xin Chúa ban muôn ơn lành cho quý Ban. Ước mong mỗi học viên khi trở về biết dùng ơn Chúa ban cách tốt nhất, nhằm biểu tỏ rõ hơn tình yêu đối với Thiên Chúa và đối với tha nhân.
