VATICAN. Thứ sáu 9-10-2015, Thượng HĐGM về gia đình tiến hành được 1 phần 3 chương trình. Trong phiên khoáng đại thứ 4 bắt đầu từ lúc 9 giờ sáng, các nghị phụ sẽ nghe các vị tường trình viên của 13 nhóm nhỏ trình bày kết quả cuộc thảo luận trong 4 phiên nhóm 2 ngày trước đây, thứ tư và thứ năm, về các vấn đề trong phần thứ I của Tài liệu làm việc, tức là những thách đố đang được đề ra cho gia đình ngày nay. Có 4 nhóm tiếng Anh, Pháp và Ý mỗi thứ tiếng có 3 nhóm, tiếp đến là 2 nhóm tiếng Tây Ban Nha và sau cùng là một nhóm tiếng Đức.
Trong phiên khoáng đại thứ 5 lúc 4 giờ rưỡi chiều 9-10, các nghị phụ sẽ nghe ĐHY Tổng tường trình viên Peter Erdoe người Hungari giới thiệu các vấn đề thuộc phần thứ 2 của Tài liệu làm việc nói về ”sự phân định ơn gọi gia đình”.
Sau đây chúng tôi xin gởi đến quí vị nội dung tổng quát các bài phát biểu của 72 nghị phụ trong hai phiên khoáng đại thứ 2 và thứ 3 những ngày vừa qua.
Nội dung phiên khoáng đại thứ 2
Phiên họp khoáng đại thứ hai, chiều ngày 5-10 vừa qua, đã có những bài phát biểu của các nghị phụ, mỗi vị tối đa 3 phút, qui trọng tâm về những đề tài thuộc phần thứ I của tài liệu làm việc, tức là những thách đố mà gia đình ngày nay đang phải đương đầu.
Nói chung, nhiều bài phát biểu nhắc nhớ tầm quan trọng của đạo lý Hội Thánh về bí tích hôn phối, nhưng cũng nói đến khả năng của chính Giáo Hội nhìn thấy các yếu tố tích cực trong xã hội ngày nay: vì thế, như cha Kentenich, vị sáng lập phong trào Tông đồ Schoenstatt đã nói, Giáo Hội phải hiện diện ”với đôi tai trong con tim của Thiên Chúa và bàn tay bắt mạch thời đại”.
Từ đó, có nghị phụ khẳng định rằng lời mời gọi loan báo Tin Mừng cần có hương vị ”thánh mẫu”, tức là liên kết sự dịu dàng với sự cởi mở đón tiếp, để tìm ra những phương thức mới tháp tùng gia đình, nhất là đứng trước những thách đố thời nay do trào lưu duy tương đối và cá nhân chủ nghĩa gây ra. Trong một thế giới tất cả đều mau lẹ và tức khắc, các bài phát biểu nhấn mạnh rằng Giáo Hội phải dấn thân để tháp tùng các gia trình theo một hành trình dài hơn, và cần tiến về hạnh phúc lớn hơn, đó là hạnh phúc của dự phóng Thiên Chúa. Vì thế, Giáo Hội cũng cần nghĩ đến một ngôn ngữ mới, có khả năng chống lại những thuật ngữ chủ ý tấn công gia đình và hôn nhân.
Các nghị phụ tái khẳng định sự cần thiết phải giúp đỡ các đôi vợ chồng tăng trưởng và trưởng thành trong đức tin và trong hôn nhân, và cũng như việc huấn giáo giải thích ý nghĩa sự chung thủy hôn nhân và giúp các đôi vợ chồng hiểu cách thức duy trì lòng chung thủy ấy. Do đó, các đôi vợ chồng cần được tháp tùng trước và sau khi kết hôn, đồng thời cần giúp người trẻ tái khám phá vẻ đẹp của tình yêu và sự liên hệ sâu xa giữa tình yêu và hôn nhân. Vì thế, có nghị phụ nói Giáo Hội phải đảm trách việc giáo dục, để làm cho văn hóa được sống động. Các trường học Công Giáo hãy trở thành những trung tâm hy vọng, những nơi trong đó có thể chuẩn bị các gia đình hạnh phúc.
Một đề tài khác cũng được bàn tới, đó là liên hệ giữa gia đình và sứ mạng: chứng tá các gia đình thừa sai là điều không thể thiếu được đối với đời sống Giáo Hội. Đồng thời, có nghị phụ nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng cường việc huấn luyện nhiều hơn trong lãnh vực này để các gia đình thực thi sứ mạng một cách đáng tin cậy. Rồi cũng nói đến việc mục vụ gia đình làm sao trở nên vững mạnh hơn để có thể trở thành việc mục vụ sự sống. Điều quan trọng là khuyến khích các gia đình đừng bao giờ đánh mất hy vọng, vì Thiên Chúa luôn ở cùng họ.
Cũng có nghị phụ suy tư về các gia đình sống trong những hoàn cảnh khó khăn: về vấn đề này, có vị nhắc nhở rằng Giáo Hội là người bạn đồng hành, là mẹ và là thầy cứu độ, không phải là vị thẩm phán lên án. Giáo Hội là nhà của mọi người, nhờ đó không ai trên trần thế phải nói mình không có gia đình, Giáo Hội nâng đỡ mọi người, cho dù họ cảm thấy bị thất bại, Giáo Hội kiên nhẫn tháp tùng họ với lòng từ bi và nhất là với sự thật, vì điều cơ bản là luôn có cái nhìn hướng về Thiên Chúa
Trong số các đề tài được bàn tới cũng có đề tài nghèo đói trong gia đình: một thảm kịch cần được đương đầu chung, thăng tiến phẩm giá con người và công ích, để chính gia đình có thể trở thành những tác nhân biến đổi xã hội. Gia đình là trường đích thực dạy tình liên đới, và không thể bị coi như một đơn vị kinh tế mà thôi, trái lại như một hải đảo sự sống Kitô, một Giáo Hội tại gia.
Một đề tài khác được suy tư, có là nạn bạo hành chống gia đình: những bạo lực này cần đương đầu bằng cách thăng tiến phẩm giá con người và sự phát triển xã hội, tránh để cho luân lý thị trường chiếm chỗ của luân lý đạo đức cuộc sống. Trong lãnh vực này, một tư tưởng đặc biệt được gởi đến bao nhiêu thiếu nữ Kitô, hoặc thuộc các nhóm tôn giáo thiểu số, bị bắt cóc, hãm hiếp, buộc phải mang chấn thương thảm kịch đó suốt đời. Vì thế, các nghị phụ cũng bàn tới tệ nạn trẻ em phải lao động; đó là một hình thức bạo lực ít hiển nhiên, nhưng không kém phần kinh khủng, nó là hậu quả và là nguyên nhân nghèo đói và đưa tới sự băng hoại gia đình. Điều cần thiết phải bài trừ tệ nạn ấy, không những là qui luật thích hợp,nhưngnhất là một nền văn hóa tôn trọng trẻ vị thành niên.
Có các nghị phụ nói về thảm trạng người di dân và tị nạn, thường phải xa gia đình nguyên quán và tới những nước trong đó họ thường không được săn sóc mục vụ thích đáng.
Một vấn đề được bàn tới là những cặp vợ chồng không có con. Giáo Hội cần phải nhắc nhớ có sự cao quí của việc làm cha mẹ tinh thần, khuyến khích việc nhận con nuôi. Rồi có những vị nghĩ đến những người già, sự hiện diện của họ trong gia đình là điều hình thành căn tính gia đình: đặc biệt các ông bà không thể chỉ được coi trong vì ích lợi của h-o, nhưng cần được đề cao người già như những người nắm giữ gia sản tinh thần quan trọng, nhất là trong việc huấn luyện người trẻ về đức tin.
Có những nghị phụ nói về vấn đề những người có xu hướng đồng tính luyến ái: họ thuộc về Giáo Hội, đồng thời khẳng định rằng hôn nhân là sự kết hiệp theo bí tích giữa một người nam và một người nữ, nền tảng của gia đình trong sự toàn vẹn.
Có nghị phụ nhắc đến tầm quan trọng của sự đối thoại liên tôn và cầu mong có sự can dự nhiều hơn của các gia đình trong lãnh vực này, nhất là trong những cặp hôn phối hỗn hợp. Sau cùng, có bao nhiêu linh mục hằng ngày tháp tùng và nâng đỡ các gia đình: Thượng HĐGM bày tỏ lòng biết ơn và quí chuộng các vị.
Nội dung phiên khoáng đại thứ 3
Phiên họp khoáng đại thứ 3 của Thượng HĐGM sáng thứ ba, 7-10, có 267 nghị phụ hiện diện cùng với ĐTC.
Mở đầu, ngài nhắc nhở các nghị phụ rằng khóa họp hiện nay của Thượng HĐGM nối tiếp công nghị đặc biệt của các GM hồi năm ngoái. Công nghị đó có 3 văn kiện chính thức là 2 bài diễn văn của ngài vào đầu và cuối khóa họp, cùng với Bản tường trình kết thúc. Trong các văn kiện đó có khẳng định rằng đạo lý của Hội Thánh về hôn phối không bị thay đổi. Vì thế, ĐTC mời gọi mọi người đừng hoang mang vì những lời bình luận từ bên ngoài Thượng HĐGM cho rằng vấn đề duy nhất được cứu xét trong công nghị GM hiện nay là vấn đề cho những người ly dị tái hôn dân sự được rước lễ. ĐTC cảnh giác rằng những lời bình luận như thế không giúp ích cho sự hòa hợp và tình huynh đệ của Thượng HĐGM. Sau cùng, ngài nhấn mạnh tầm quan trọng của các cuộc thảo luận nhóm: sự đóng góp của các nhóm sẽ là nguồn hứng cho văn bản chung kết của khóa họp này.
Tiếp lời ĐTC, các nghị phụ đã tiếp tục phát biểu ý kiến về phần thứ I của tàiliệu làm việc.
Nói một cách tổng quát, nhiều nghị phụ tái khẳng định rằng gia đình là một nguồn tài nguyên cho xã hội, nguồn mạch canh tân và sức sinh động cho Giáo Hội; trong gia đình người ta học được những nhân đức xã hội, để đạt tới một nền môi sinh nhân sự cơ bản. Nếu không có gia đình thì xã hội sẽ sụp đổ. Từ đó các nghị phụ kêu gọi giới chức chính trị hãy nhìn nhận và bảo vệ giá trị của các gia đình, chức năng làm mẹ, hoặc nâng đỡ các gia đình đông con về mặt thuế khóa.
Một đề tài suy tư khác cũng được bàn tới là vấn đề giáo dục giới trẻ và thăng tiến tương quan giữa các thế hệ khác nhau: trong lãnh vực này, có nghị phụ nhấn mạnh cần huấn luyện thích hợp cho người trẻ không những về mặt trí thức và thể lý, nhưng nhất là về tinh thần, để họ được lớn lên mà không xa lìa đức tin. Về phương diện này, người già có thể là một trợ lực lớn. Vì thế Giáo Hội cần thăng tiến những môi trường gặp gỡ giữa các thế hệ già trẻ, để có thể có sự trao đổi kinh nghiệm và chứng tá giữa người trẻ và người già, và có thể khắc phục cá nhân chủ nghĩa đang lan rộng trong xã hội. Gia đình là một mối liên hệ chứ không phải là một cái hang trong đó người ta co cụm trong cô đơn. Gia đình thực hành lòng hiếu khách và phải là một sự hiện diện sinh động trong xã hội.
Từ đó các nghị phụ đề cập đến sự hội nhập trong xã hội: Giáo Hội là Nhà Cha với những cánh cửa luôn rộng mở, không ai bị loại trừ và cần tránh nguy cơ chỉ lo cứu xét vấn đề, mà không ý thức rằng vấn đề ở đây là một người anh chị em đã bị thất bại. Niềm vui của vị mục tử hệ tại tìm bằng mọi cách để giúp đỡ người đã thất bại, để họ bắt đầu lại cuộc sống và tìm ra con đường đúng để tiến về Thiên Chúa. Thách đố chính của Giáo Hội là sáng nghĩ ra những hành trình hội nhập và hòa giải, được một GM hướng dẫn và hướng về những gia đình bị thương. Trong tinh thần từ bi, cần lắng nghe tiếng kêu của các gia đình bị thương và gặp khó khăn, mà không phán xét họ, trái lại cống hiến cho họ tình thương cụ thể của Thiên Chúa.
Có những nghị phụ tái suy tư về thách đố nghèo đói trong gia đình, nhấn mạnh nguyên nhân thảm trạng đó, thường trở nên trầm trọng hơn vì nạn tham nhũng và sự bóc lột ham hố đối với một số dân tộc.
Các nghị phụ cũng đề cập đến lý thuyết về giống, gender, và trào lưu Hồi giáo cực đoan, đây là những đe dọa lớn chống lại gia đình ngày nay, các vị ví nó như chủ thuyết Đức quốc xã và cộng sản, xét vì cả hai trào lưu này đều thù nghịch đối với chân lý Thiên Chúa về hôn nhân và sự sống con người.
Riêng về lý thuyết gender, giống, các nghị phụ ghi nhận sự kiện những kẻ cổ võ ý thức hệ này được tài trợ kinh tế và sự hỗ trợ của các cơ quan truyền thông, đó là một yếu tố không nên coi nhẹ. Trong bối cảnh đó, Giáo Hội có nghĩa vụ thăng tiến và giúp tái khám phá vẻ đẹp của tình yêu Kitô, và nhờ sự đóng góp của các đoàn sủng và các phong trào Giáo Hội.
Ngoài ra, có nghị phụ nhắc lại rằng trong quá khứ, gia đình bảo vệ Giáo Hội, nhất là giúp Giáo Hội thông truyền đức tin từ thế hệ này sang thế hệ khác, trong những hoàn cảnh khó khăn như khi bị bách hại. Nhưng ngày nay, Giáo Hội có nhiệm vụ bảo vệ gia đình dựa trên bí tích hôn phối. Không những Giáo Hội có nhiều điều phải học nơi các gia đình, và cách thức gia đình giải quyết các vấn đề. Các nghị phụ nhận xét rằng những gia đình hạnh phúc không phải là những gia đình không gặp khó khăn, nhưng là những gia đình biết đương đầu với những khó khăn ấy. Cần phải nhìn gia đình với đôi mắt của Thiên Chúa để không những thấy các vấn đề của gia đình, nhưng nhất là thấy ánh sáng từ đó mà ra trong tăm tối của thời đại ngày nay.
Có nghị phụ đề cập đến mối liên hệ giữa cuộc khủng hoảng gia đình và khủng hoảng đức tin. Vì thế các vị kêu gọi tăng cường việc mục vụ gia đình, nhấn mạnh việc chuẩn bị hôn phối, tháp tùng các đôi vợ chồng sau khi kết hôn, để bảo đảm sự phát triển các gia đình theo kế hoạch của Thiên Chúa.
Trong nhãn giới đó, điều quan trọng là nuôi dưỡng tinh thần truyền giáo của các gia đình trong sự chung thủy, bác ái và chân lý, và cũng để chống lại trào lưu tục hóa đang thịnh hành trong xã hội.
Vấn đề di dân cũng được bàn tới với những hậu quả thê thảm cho cá nhân và gia đình: ngày nay, con số người di dân và tị nạn rất lớn, do chiến tranh và bách hại, cần làm sao để quyền lợi và phẩm giá của họ được bảo vệ. Trong lãnh vực này các cộng đoàn giáo xứ có thể trợ lực hữu hiệu như một nơi đón tiếp.
Về đề nạn bạo hành chống phụ nữ được bàn tới trong bối cảnh chiến tranh và bác ái, trong lãnh vực gia đình. Các nghị phụ tái khẳng định tầm quan trọng của sự thăng tiến bình bình và cơ may giữa người nam và người nữ, và cầu mong có sự nhìn nhận vai trò tích cực của phụ nữ trong Giáo Hội, mở cho họ chức phó tế hoặc bổ nhiệm họ vào những chức vụ trên bình diện các cơ quan trung ương Tòa Thánh và giáo phận.
Sau cùng, các vị cũng nói về những cặp đồng tính luyến ái và khẳng định rằng hôn nhân đồng phái là điều trái ngược với dự phóng của Thiên Chúa và vì thế không thể chấp nhận nó. Nhưng cũng nhấn mạnh cần bài trừ thái độ bài người đồng tính, trái lại cần cầu nguyện cho những anh em ấy đang chịu đau khổ.
Sau phần phát biểu của các nghị phụ, là phần phát biểu của đôi vợ chồing hiện diện trong tư cách là dự thính viên.
