GIÁM MỤC TIÊN KHỞI GIÁO PHẬN HƯNG HÓA (1855-1944)

Đức Cha Paul Ramond (Lộc) sinh ngày 18/3/1855 tại Monlaur, thuộc giáo phận Rodez, nước Pháp. Ngài tận hiến cuộc đời cho Chúa lúc tuổi còn rất trẻ.

Ngày 8/9/1879, lãnh chức vụ phó tế khi gia nhập hội thừa sai Paris.

Ngày 4/7/1880, thụ phong linh mục.

Ngày 19/1/1881, lên đường truyền giáo ở Tây - Bắc Bộ

Ngày 18/4/1895, khi mới 40 tuổi, Ngài được tấn phong Giám Mục, trở thành Giám Mục tiên khởi của Giáo phận Hưng Hóa.

Ngài là một nhà truyền giáo đắc lực như một Phaolô tông đồ dân ngoại; chứng nhân của sự cầu nguyện và nồng nàn yêu mến Chúa như một Têrêxa Hài đồng Giêsu; ngài yêu mến Mẹ Maria và siêng năng lần chuỗi như một Alphongso, liên lỉ đắm mình trước Thánh Thể như một Biển Đức. Chúa đã chúc phúc cho vị Mục tử và đòan chiên giáo phận qua đời sống thánh thiện đạo đức của Ngài.

Chỉ trong 10 năm đầu của sứ vụ truyền giáo, đã có hàng chục ngàn dự tòng xin lãnh nhận bí tích Rửa tội.

Năm 1920, Ngài đi tham dự hội nghị các Giám mục của Hội Thừa Sai Pari tại Hồng-Kông, và được đề cử làm đại diện cho các giám mục Bắc Bộ thăm viếng Tòa Thánh Rôma. Đây là lần duy nhất ngài trở về châu Âu trong cuộc đời truyền giáo của Ngài tại Việt Nam và Ngài đã rất vui được gặp lại anh em con cháu. Tuy nhiên Ngài không được gặp song thân bởi vì các vị đã mất trước đó khi cả hai đều thọ 90 tuổi.

Năm 1933, sau một thời gian dài phục vụ giáo phận Hưng Hóa, Ngài cảm thấy sức khỏe kém hơn cho nên đã đề nghị Tòa Thánh cho Ngài một vị giám mục phó, mãi tới năm 1936, tòa thánh mới chấp nhận lời thỉnh cầu này.

Ngày 8/12/1936, Cha Vandaele (Vạn) đã được tấn phong Giám mục tại Hưng Hóa, làm giám mục phó giáo phận Hưng Hóa.

Năm 1938, Ngài phải đưa ra quyết định từ chức, điều này khiến cho ngài đau khổ bởi vì ngài là một con người ưa hoạt động, nếu phải nghỉ ngơi là một điều trái ngược với sự hăng say và lòng nhiệt huyết của ngài.

Năm 1939 Ngài đi nghỉ tại Tam Đảo.

Tháng 10/1942, Ngài trở về nghỉ tại nhà tràng Hà Thạch, nơi mà chính ngài đã thành lập để đào tạo nhân sự cho giáo phận từ năm 1896, ngay sau khi ngài nhận chức vụ cai quản giáo phận. Tại đây, Ngài đã sống như một nhà ẩn tu. Mỗi ngày Ngài cầu nguyện trước Chúa Giêsu Thánh Thể từ 6 – 7 giờ.

Đầu năm 1943, khi được 88 tuổi, ngài đã quyết định không dâng lễ mỗi ngày, vì ngài không còn nhìn rõ và ít tập trung tư tưởng khi dâng lễ, ngài không muốn có sự bất kính đối với thánh lễ. Ngài chỉ xin Đức Cha Mazé (Kim) cho 1 cha dâng lễ trong nhà nguyện của ngài, để ngài được tham dự và rước lễ.

Mùa hè năm 1943, Đức Cha Mazé đã đi cùng với Ngài tới Sa Pa, Ngài nói với Đức Cha Mazé: “Đây là chuyến đi cuối cùng của tôi, kể từ nay, tôi sẽ sống và chết tại Sa Pa”. Tại vùng cao này, Ngài tiếp tục đời sống cầu nguyện, Ngài nói: “Anh em hãy cầu nguyện, anh em hãy cầu nguyện, cần phải cầu nguyện vì người ta không cầu nguyện nhiều”. Mỗi ngày Ngài đã lần 17 đến 20 chàng chuỗi Mân Côi trước Chúa Giêsu Thánh Thể.

Đức Cha Mazé ở cùng với Ngài cho tới cuối tháng 8 mới trở về Tòa Giám Mục.

Ngày 21/11/1943, Đức Cha Vandaele (Vạn) qua đời, khi đó Ngài vẫn khỏe mạnh và không có dấu hiệu gì của sự suy yếu.

Ngày 3/1/1944, Ngài mệt và đã lãnh nhận bí tích Xức Dầu bởi cha Idiart-Alhor.

Ngày 6/1/1944, người tôi tớ Chúa đã trở về nhà Cha trên trời, kết thúc gần 89 năm 10 tháng tuổi đời và gần 49 năm làm Giám mục.

Thánh lễ an táng của ngài đã diễn ra rất long trọng tại Sa Pa với sự hiện diện của các linh mục đại diện cho hội thừa sai và hàng giáo sĩ Hưng Hóa cũng như sự hiệp thông phân ưu của đại diện chính quyền.

Đức Cha Paul Ramond quả là một vị Giám mục mẫu mực, nhân từ, đạo đức, đã dành cả cuộc đời để phụng sự Chúa và phục vụ tha nhân. Xin thắp nén hương cầu nguyện cho Ngài và cầu nguyện với Ngài, để Ngài luôn cầu bầu cùng Chúa phù trợ cho đoàn con của Ngài hôm nay.