ĐTC giải thích tại sao ngài giải vạ cho 8 GM bất hợp pháp tại Trung Quốc và kêu gọi các tín hữu tín thác nơi sự Quan Phòng của Chúa, đồng thời hy vọng hiệp định mới với Trung Quốc mở ra một trang sử mới.ĐTC bày tỏ lập trường trên đây trong sứ điệp gồm 10 điểm công bố sáng ngày 26-9-2018 tín hữu Công Giáo Trung Hoa và các tín hữu Công Giáo hoàn vũ, sau cuộc ký kết hiệp định tạm thời giữa Tòa Thánh và Trung Quốc ngày 22-9 trước đó về việc bổ nhiệm GM.
Nhiều tin gây hoang mang
ĐTC nhận xét rằng nhiều tin tức và bình luận trước và sau hiệp định giữa Tòa Thánh và Trung Quốc gây hoang mang không ít và tạo nên nơi nhiều tâm hồn những tâm tình đối nghịch. Vì thế, ngài viết: ”Trong thời điểm rất ý nghĩa đối với đời sống Giáo Hội, qua việc ký hiệp định vừa nói,.. tôi muốn gửi sứ điệp ngắn này, để trấn an các tín hữu rằng hằng ngày tôi cầu nguyện cho họ và trong sứ điệp tôi muốn chia sẻ với họ những tâm tình của tôi”.
ĐTC bày tỏ tâm tình cảm tạ Chúa và ngưỡng mộ chân thành của toàn thể Giáo Hội Công Giáo đối với hồng ân trung thành của các tín hữu Công Giáo Trung Hoa, lòng kiên trì trong thử thách, được ăn rễ sâu nơi sự Quan phòng của Chúa, cả khi có những biến cố đặc biệt khó khăn cản trở.
Những kinh nghiệm đau thương ấy thuộc về kho tàng tinh thần của Giáo Hội tại Trung Quốc và của toàn thể dân Thiên Chúa đang lữ hành trên mặt đất này” (n.1).
Mục đích hiệp định ký với Trung Quốc
ĐTC cho biết ”Với mục đích hỗ trợ và thăng tiến việc loan báo Tin Mừng tại Trung Quốc và tái lập sự hiệp thông hữu hình trong Giáo Hội, trước tiên phải giải quyết vấn đề bổ nhiệm các GM.... Trong quá khứ, người ta đã chủ trương ấn định cả đời sống nội bộ của các cộng đoàn Công Giáo, bằng cách áp đặt sự kiểm soát trực tiếp vượt quá thẩm quyền hợp pháp của Nhà Nước, vì thế trong Giáo Hội tại Trung Quốc đã xuất hiện hiện tượng hầm trú, bí mật. Cần phải nhấn mạnh rằng kinh nghiệm ấy không thuộc đời sống bình thường của Giáo Hội, và ”lịch sử chứng tỏ rằng sở dĩ các vị mục tử và các tín hữu sống tình trạng hầm trú, lén lút như thế, chỉ vì họ muốn bảo tồn trọn vẹn đức tin của mình”.
”Tôi muốn tỏ cho anh chị em biết, từ khi tôi được ủy thác sứ vụ của Thánh Phêrô, tôi đã cảm thấy rất được an ủi khi nhận thấy ước muốn chân thành của các tín hữu Công Giáo Trung Quốc được sống đức tin trong sự hiệp thông trọn vẹn với Giáo Hội hoàn vũ và với Người Kế Vị Thánh Phêrô, vốn là nguyên lý trường tồn và hữu hình và là nền tảng sự hiệp nhất của các GM cũng như của đông đảo các tín hữu (LG 23).
Giải vạ và nhận cho các GM bất hợp pháp được hiệp thông
ĐTC cho biết: ”Sau khi cứu xét kỹ lưỡng tình trạng riêng và lắng nghe các ý kiến khác nhau, tôi đã suy nghĩ và cầu nguyện nhiều, tìm kiếm thiện ích đích thực của Giáo Hội tại Trung Quốc, trước mặt Chúa và với phán đoán thanh thản, tiếp tục hướng đi của các vị tiền nhiệm của tôi, tôi đã quyết định ban sự hòa giải cho 7 GM bất hợp pháp còn lại, thụ phong mà không có sự ủy nhiệm của Tòa Thánh, và sau khi loại bỏ mọi hình phạt liên hệ theo giáo luật, tôi đã tái nhận các GM ấy trong niềm hiệp thông trọn vẹn của Giáo Hội. Đồng thời tôi cũng xin các GM ấy bày tỏ, qua những cử chỉ cụ thể và hữu hình, sự hiệp nhất được phục hồi với Tòa Thánh và với các Giáo Hội rải rác trên thế giới, duy trì sự hiệp nhất, mặc dù có những khó khăn”. (n.3)
Nhắn nhủ các tín hữu Công Giáo Trung Quốc hòa giải
Trong phần kế tiếp của sứ điệp, ĐTC mời gọi tất cả các tín hữu Công Giáo Trung Hoa hãy trở thành những người xây dựng hòa giải.
Về mặt mục vụ, Cộng đoàn Công Giáo tại Trung Quốc được kêu gọi hiệp nhất, để vượt thắng những chia rẽ quá khứ đã và đang gây nên bao nhiêu đau khổ cho tâm hồn của nhiều mục tử và các tín hữu. Tất cả các tín hữu Kitô, không phân biệt ai, giờ đây hãy có những cử chỉ hòa giải và hiệp thông.
Về phương diện dân sự và chính trị, các tín hữu Công Giáo Trung Quốc hãy trở thành những công dân tốt, hoàn toàn yêu mến tổ quốc và phục vụ ích lợi của đất nước mình với lòng quyết tâm và lương thiện, theo khả năng của mình. Về phương diện luân lý đạo đức, họ hãy ý thức rằng nhiều đồng bào của họ đang chờ đợi nơi họ một mức độ cao trong việc phục vụ công ích và phát triển hòa hợp trong toàn thể xã hội.
Việc bổ nhiệm chung kết GM thuộc quyền Tòa Thánh
Trong bối cảnh đó, Tòa Thánh muốn thi hành đến cùng phần thuộc quyền mình, và cả anh chị em, các GM, LM, những người thánh hiến và giáo dân, cũng có một vai trò quan trọng, đó là cũng nhau tìm kiếm các ứng viên tốt có khả năng đảm nhận trong Giáo Hội sứ vụ GM tế nhị và quan trọng. Thực vậy, đây không phải là bổ nhiệm các công chức để quản lý các vấn đề tôn giáo, nhưng là có được những mục tử chân chính, theo tâm hồn Chúa Giêsu, dấn thân hoạt động quảng đại phục vụ Dân Chúa, nhất là những người nghèo và người yếu thế nhất.
Ngỏ lời với chính quyền Trung Quốc
”Với lòng trân trọng, tôi ngỏ lời với các vị đang hướng dẫn Cộng hòa nhân dân Trung Quốc và lập lại lời mời gọi: Hãy tiếp tục cuộc đối thoại đã khởi sự từ lâu, với lòng tín nhiệm, can đảm và sáng suốt. Đôi muốn cam đoàn rằng Tòa Thánh sẽ tiếp tục hoạt động chân thành để làm gia tăng tình bạn chân thực với Nhân Dân Trung Quốc.
”Những tiếp xúc hiện nay giữa Tòa Thánh và Chính phủ Trung Quốc đang chứng tỏ là hữu ích để vượt thắng những đối nghịch quá khứ, và cả gần đây, và để viết lên một trang thanh quang hơn, và cộng tác cụ thể trong xác tín chung, theo đó ”sự hiểu lầm không có lợi cho chính quyền Trung Quốc cũng như cho Giáo Hội Công Giáo tại Trung Quốc”.
G. Trần Đức Anh OP - Vatican
