Chiều thứ Tư lễ tro 26/02/2020, Đức Thánh Cha đã chủ sự thánh Lễ khai mạc Mùa Chay thánh, với nghi thức xức tro tại Đền thờ Thánh nữ Sabina ở Roma. Đức Thánh Cha kêu gọi các tín hữu hãy để cho mình được hòa giải, sống như những người con được Thiên Chúa yêu thương
Đoàn rước thống hối
Từ Vatican, Đức Thánh Cha đã đến Nhà thờ Thánh Anselmo của dòng Biển Đức, và từ đây lúc 4 giờ 30 chiều, ngài chủ sự cuộc rước thống hối tới đền thờ Thánh nữ Sabina của dòng Đa Minh trên đồi Aventino ở Roma.
Đi trong đoàn rước với Đức Thánh Cha, có hàng chục Hồng y, Giám mục, đông đảo tu sĩ dòng Biển Đức và Đa Minh, trong đó có 2 vị Bề trên Tổng quyền của 2 dòng liên hệ. Trên quãng đường dài 500 mét, các vị vừa đi vừa hát kinh cầu các thánh, và thánh ca thống hối.
Tại Vương cung Thánh Đường thánh nữ Sabina, có từ thế kỷ thứ 5, Đức Thánh Cha đã chủ sự thánh lễ đồng tế với nghi thức xức tro, cùng với các Hồng y và Giám Mục, trước sự tham dự của linh mục tu sĩ nam nữ và giáo dân, đặc biệt là các vị lãnh đạo Hội Hiệp sĩ Malta.
Nghi thức xức tro
Trong nghi thức sau bài giảng, ĐHY Jozef Tomko, 96 tuổi người Slovak, nguyên Tổng trưởng Bộ truyền giáo, có nhà thờ hiệu tòa là Đền thờ thánh nữ Sabina, đã xức tro trên đầu ĐTC, trước khi ngài bỏ tro cho các Hồng y và một số tín hữu, trong khi 12 linh mục Đa Minh và Biển Đức xức tro trên đầu các tín hữu hiện diện.
Bài giảng thánh lễ
Trong bài giảng Thánh lễ, khởi đi từ câu Kinh thánh “Hỡi người hãy nhớ mình là bụi đất, và sẽ trở về với bụi đất” (St 3, 19) Đức Thánh Cha giải thích:
Ý nghĩa việc xức tro trên đầu
“Việc xức tro trên đầu nhắc nhở chúng ta rằng chúng ta đến từ cát bụi và sẽ trở về bụi đất. Đứng trước vũ trụ bao la chúng ta chỉ là những hạt bụi bé nhỏ; nhưng là hạt bụi được Thiên Chúa yêu thương. Chúa yêu thương tập hợp bụi cát của chúng ta trong lòng bàn tay Ngài và thổi hơi sự sống vào đó (St 2, 7). Như thế, chúng ta là bụi đất cao quý, được dành riêng để sống muôn đời. Chúng ta là bụi đất trong đó Thiên Chúa chứa đựng giấc mơ của Ngài. Chúng ta là niềm hy vọng, kho báu và vinh quang của Thiên Chúa”.
Mùa Chay, thời gian ân sủng
Từ ý tưởng trên, Đức Thánh Cha nhấn mạnh rằng Mùa Chay không phải là thời gian để thực hành những việc đạo đức không cần thiết, nhưng để nhận ra rằng thân phận tro bụi nghèo nàn của chúng ta được Thiên Chúa yêu thương. Đây là thời gian của ân sủng, thời gian đón nhận ánh mắt yêu thương của Thiên Chúa dành cho chúng ta và như thế đời sống chúng ta được biến đổi.
Đức Thánh khuyên nhủ: “Đừng nghiền nát hy vọng, đừng thiêu hủy giấc mơ của Chúa muốn thực hiện nơi chúng ta. Chúng ta bị cám dỗ nói: Làm sao tôi có thể tin tưởng? Thế giới đang trở nên tồi tệ, nỗi sợ hãi đang lan tràn, có rất nhiều sự ác và xã hội đang tha hóa... Nhưng chúng ta không nghĩ rằng Chúa có thể biến bụi của chúng ta thành vinh quang sao?”
Tro bụi trong các mối tương quan
Đức Thánh Cha tiếp tục giải thích tro theo một ý nghĩa khác: “Tro còn nhắc nhớ chúng ta một con đường khác nữa, đi từ sự sống đến cát bụi. Chúng ta nhìn xung quanh và thấy tro bụi của cái chết: chiến tranh, phá hủy, đổ nát. Cuộc sống của những trẻ thơ vô tội không được đón nhận, cuộc sống của những người nghèo bị từ chối, cuộc sống của những người già bị boại bỏ. Chúng ta tiếp tục hủy hoại chính mình, trở thành cát bụi. Và có biết bao bụi tro trong các mối quan hệ của chúng ta! Hãy nhìn vào gia đình: biết bao cuộc cãi vã, xung đột. Có quá nhiều bụi bặm làm cho tình yêu bị nhiễm bẩn, cuộc sống trở nên tồi tệ hơn. Ngay cả trong Giáo hội, ngôi nhà của Thiên Chúa, có quá nhiều bụi trần tục lắng đọng trong đó”.
Tro giả hình bóp nghẹt ngọn lửa của Chúa
“Và hãy nhìn vào trong tâm hồn: biết bao nhiêu lần chúng ta đã làm cho ngọn lửa của Chúa bị bóp nghẹt giữa đống tro của sự giả hình! Đạo đức giả: đó là sự dơ bẩn mà hôm nay trong Tin Mừng Chúa Giêsu yêu cầu loại bỏ. Thật vậy, Chúa không chỉ nói thi hành những việc bác ái, cầu nguyện và ăn chay, nhưng phải làm tất cả những điều này nhưng không giả hình, không đạo đức giả” (Mt 6, 2.5.16).
Thanh tẩy bụi tro trong tâm hồn
Đức Thánh Cha đưa ra các phương thế giúp thanh tẩy bụi tro nơi tâm hồn: Chúng ta cần phải làm sạch bụi lắng đọng trong tâm hồn. Nhưng làm thế nào? Lời kêu gọi chân thành của Thánh Phaolô trong bài đọc thứ hai giúp chúng ta: “Hãy để cho mình được làm hòa với Thiên Chúa”. Thánh Phaolô không yêu cầu, nhưng nài xin: “Nhân danh Đức Kitô, chúng tôi nài xin anh em hãy để cho mình được làm hoà với Thiên Chúa” (2Cr 5, 20). Thánh nhân không nói: “Hãy làm hòa với Thiên Chúa!”. Nhưng trái lại, Ngài sử dụng câu nói ở thể thụ động: hãy để cho mình được làm hòa. Bởi vì sự thánh thiện không phải là phần việc của chúng ta, đó là ân sủng! Bởi vì chính chúng ta, chúng ta không thể loại bỏ bụi làm bẩn tâm hồn chúng ta. Bởi vì chỉ có Chúa Giêsu, người biết và yêu thương tâm hồn chúng ta, mới có thể chữa lành nó. Mùa chay là thời gian chữa lành”.
Hai bước của hành trình Mùa Chay
Đức Thánh Cha đưa ra hai bước cụ thể trong hành trình Mùa Chay: bước đầu tiên, từ bụi trần đến sự sống, từ thân phận nhân loại mong manh của chúng ta đến nhân tính của Chúa Giêsu, Đấng chữa lành chúng ta. Chúng ta có thể đứng trước Thánh Giá và thưa: “Lạy Chúa Giêsu, Chúa yêu thương con, xin biến đổi con...”. Và bước thứ hai, sau khi đã đón nhân tình yêu Ngài, sau khi khóc trước tình yêu này để không rơi từ sự sống xuống cát bụi, chúng ta đi đón nhận ơn tha thứ của Chúa, trong Bí tích Hòa giải, bởi vì ở đó ngọn lửa tình yêu của Chúa đốt cháy tro bụi tội lỗi của chúng ta. Hãy để cho mình được hòa giải, sống như những người con được yêu thương, như những tội nhân được tha thứ, như những người bệnh được chữa lành. Chúng ta hãy cho phép mình vươn lên, bước tới mục tiêu Phục Sinh. Chúng ta sẽ có niềm vui khám phá ra rằng Chúa phục sinh chúng ta từ thân phận tro bụi của chúng ta.
